13.2 Gaswisseling voorb

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

H13 Gaswisseling en uitscheiding

Inhoud hoofdstuk

13.1 Ademen

13.2 Gaswisseling

13.3 Evenwicht

13.4 Nieren

Daarna nog: H14 Reageren (zenuwstelsel,zintuigen, hormonen)

Herhalen: H6 (Voeding, vertering en gezondheid)

Doel en begrippen 13.2

Je leert hoe zuurstof en koolstofdioxide je lichaam in- en uitgaan en welke ademhalingsproblemen mensen kunnen hebben

longblaasjes, diffusie, gaswisseling, concentratieverschil, diffusieafstand, diffusieoppervlak, astma, COPD, chronische bronchitis, ademcentrum, pH, chemoreceptoren

Bouw longblaasjes/ alveoli

BINAS 83A

Hoeveel membranen passeert een Zuurstofdeeltje van longblaasje naar bloed?

Gaswisseling - diffusie

De gaswisseling vind plaatst door diffusie.

Kost geen energie - door verschil in concentratie.

BINAS 83A

Optimale Gaswisseling

BINAS 83A

Door een kleine diffusieafstand verloopt de diffusie snel.

Optimale Gaswisseling

BINAS 83A

De snelheid van diffusie is snel door

groot concentratieverschil:

- continue luchtverversing in longblaasjes door longventilatie 

- Bloedstroom langs de longblaasjes voert steeds nieuw O₂-arm bloed aan.

Optimale gaswisseling

BINAS 83A

De snelheid van diffusie is snel door

Groot diffusie oppervlak (longblaasjes 70-80 m2)

Gaswisseling gaat langzamer als het oppervlak

1. toeneemt
2. afneemt

Gaswisseling gaat langzamer als de diffusieafstand

1. toeneemt
2. afneemt

Gaswisseling gaat langzamer als de longventilatie

1. toeneemt
2. afneemt

Noem de delen van de luchtwegen die samen de 'dode ruimte' vormen

Een snorkel verbindt de mond via een pijp met de buitenlucht. Waardoor is met een snorkel de gaswisseling in de longen moeizamer?

1. De bloedstroom vertraagt onder water
2. De diffusieafstand is vergroot
3. De dode ruimte is groter
4. Er is een kleiner diffusieoppervlak

Gaswisseling bij aandoeningen

Astma: spiertjes rond de luchtwegen trekken samen. Luchtweg-ontsteking, slijmophoping: minder lucht bij de longblaasjes. Opgewekt door prikkelende stoffen. Niet continu.

COPD: verzamelnaam voor de ziekten longemfyseem en chronische bronchitis. Vaak veroorzaakt door roken.

Longemfyseem: kapotte longblaasjes en dichtgeklapte bronchiolen -> kleiner longoppervlak

                     

Welke factor verandert bij astma?

1. Diffusieoppervlak
2. Diffusieafstand
3. Concentratieverschil

Hoe werken medicijnen tegen astma?

1. maken bacteriën dood
2. remmen de ontstekingen
3. verslappen de spiertjes om de luchtwegen
4. vergroten de longblaasjes

Welke factor verandert wanneer longblaasjes stuk gaan bij longemfyseem?

1. Diffusieoppervlak
2. Diffusieafstand
3. Concentratieverschil

Ademprikkel

Het ademcentrum in hersenstam reageert op prikkels van het lichaam (chemoreceptoren in de wand aorta):

1. pH bloed: lage pH/ hoge zuurgraad: ademfrequentie en ademvolume moeten omhoog 

2. CO₂-concentratie bloed: hoge CO₂ concentratie: ademfrequentie en ademvolume moeten omhoog

Ademprikkel

3. Zeer lage O₂-concentratie bloed: lage O2 concentratie: ademfrequentie en ademvolume moeten omhoog

4. Hormonen (zoals adrenaline) beïnvloeden ook je ademcentrum.

Welke onderwerpen wil je in de les bespreken?