1. OB // astigmatisme // het astigmatische oog en hoornvlies- en lensastigmatisme

• Optiek
• MBO
• Studiejaar 1

Periode 4

Je hebt geleerd waar het brandpunt ligt bij een myoop en hypermetroop. Daarbij heb je berekend welk correctieglas zo’n oog nodig heeft. In deze periode moet je deze kennis weer toepassen, namelijk bij het astigmatisch oog. Bij een astigmatisch oog komt het beeld niet samen op één punt.

In deze periode leer je wat een astigmatisch oog is en welke verschillende vormen van astigmatisme er zijn. Daarnaast leer je waar de brandlijnen liggen ten opzichte van het netvlies en hoe groot het verstrooiingsfiguur is. Tot slot leer je welke correctie een astigmatisch oog nodig heeft en wat er met de correctiesterkte gebeurt wanneer je de bril verder weg of dichter bij het oog plaatst.

Periode 4

• Theorieboek Oog en Bril, reader 2 van 7: astigmatisme

     reader staat bij bestanden in Teams.

• Werkboek Oog en Bril, reader 2 van 7: astigmatisme

     besteld via Studers.

Planning periode 4

Dit is een voorlopige planning, deze kan nog wijzigen.

Lesweek	Onderwerp
Week 1	Astigmatisch oog, hoornvlies & lensastigmatisme, graad van astigmatisme, verschillende vormen van astigmatisme.
Week 2	Samengesteld myoop, enkelvoudig myoop, gemengd astigmatisme, enkelvoudig hypermetroop, samengesteld hypermetroop.
Week 3	Scheef astigmatisme, astigmatisch oog & correctie, sferische correctie.
Week 4	Astigmatische oogfout, h.a. verandering, cilinderassen.
Week 5

Planning periode 4

De gehele planning met:

• leerdoelen
• huiswerkopdrachten
• planning tussentijdse toetsen

kan je terug vinden in Teams bij:  >> kanaal oog en bril // map astigmatisme. 

De lessen

Maandag:

- 3DOPT1B

- 3VOPT1C >> optioneel.

- 2 uur

Donderdag & vrijdag:

- 3VOPT1C

- 2 x 1 uur

Vandaag

	week 1
Leerdoelen:	Aan het einde van de week kan je: - uitleggen wat een astigmatisch oog is. - het verschil tussen hoornvlies- en lensastigmatisme uitleggen. - het begrip astigmatisme volgens de regel uitleggen. - het begrip astigmatisme tegen de regel uitleggen. - de graad van astigmatisme berekenen. - de 5 verschillende vormen van astigmatisme benoemen.
Theorieboek:	Bladzijde 5 tot en met 10.
Huiswerkopdrachten	Opdrachten 1 tot en met 18.

hypermetroop

myoop

Astigmatisme

Systeemmyopie en systeemhypermetropie worden veroorzaakt door afwijkende kromtestralen van het hoornvlies en/of de ooglens.

Het brekend stelsel van het menselijke oog heeft een sterkte van +60 dpt.

Hiervan wordt ongeveer +45 dpt geleverd door het sterk 

gebogen hoornvlies en ongeveer +15 dpt door de ooglens.

OB myopie en hypermetropie:

hoornvlies = +43.50 dpt

ooglens = +19 dpt

Sferisch oog

Doordat het hoornvlies de meeste sterkte levert, is het belangrijk dat het hoornvlies zuiver sferisch is, wil het in alle as-doorsneden een gelijke sterkte krijgen.

Zuiver sferisch = in alle richtingen dezelfde kromtestraal.

Astigmatisme

Je weet dat een grensvlak dat in twee onderling loodrechte richtingen verschillende kromtestralen heeft, een torisch grensvlak is.

In de afbeelding hiernaast is de lens binnentorisch.

Astigmatisme

Een torische lens zorgt ervoor dat er na de lens een astigmatische beeldbundel ontstaat, die dus geen puntvormig beeldpunt geeft.

Ditzelfde gebeurt als het hoornvlies torisch is. 

Een oog waarvan de beeldbundel astigmatisch is, noem je een astigmatisch oog. 

Astigmatisme

In de afbeelding hiernaast zie je een oog waarvan de sterkte niet in alle richtingen gelijk is. 

Hierdoor wordt het licht niet gebroken naar één punt (er ontstaat dus geen brandpunt als afbeelding), maar ontstaat een astigmatische beeldbundel.

Kromming

Het is niet het gehele oog wat de vorm heeft van een ei!

De kromming van het hoornvlies is in de horizontale richting anders gekromd dan in de verticale richting. 

Hoornvlies- en lensastigmatisme

Astigmatisme wordt niet altijd door het hoornvlies veroorzaakt.

Het is ook mogelijk dat de grensvlakken van de ooglens in twee verschillende richtingen ongelijke kromtestralen hebben.

Een astigmatisch oog kan dus komen door:

• een torisch hoornvlies; hoornvliesastigmatisme of uitwendig astigmatisme.
  
• een torische ooglens: lensastigmatisme of inwendig astigmatisme.

Hoornvlies- en lensastigmatisme

De bijdrage die de lens levert aan de totale brekend vermogen van het oog, is kleiner dan die van het hoornvlies.

Hierdoor kan lensastigmatisme geen grote waarde aannemen.

Het hoornvliesastigmatisme kan wel grote waarde aannemen.

Astigmatisme

Astigmatisme wordt veroorzaakt door verschillende sterkte in het brekend stelsel in twee onderling loodrechte richtingen.

De as-doorsnede met de hoogste dioptriesterkte en de as-doorsnede met de laagste dioptriesterkte noem je de hoofdrichting. 

Eén hoofdrichting ligt vaak verticaal (90 graden) en dan ligt de andere hoofdrichting horizontaal (180 graden).

Astigmatisme

Hoogste sterkte in  de 90 graden (verticaal) = astigmatisme volgens de regel.

Hoogste sterkte in de 180 graden (horizontaal) = astigmatisme tegen de regel.

Ja = volgens de regel

Nee = tegen de regel

Astigmatisme

Graad van astigmatisme

De graad van astigmatisme is het verschil in dioptriesterkte tussen beide hoofdrichtingen.

Dit verschil noemen we de cilinder.

De oogfoutcilinder (graad van astigmatisme) wordt aangegeven in een plussterkte en een asrichting.

                          C + ...... as .......

TABO schema

Graad van astigmatisme

Voorbeeld:

De verticale sterkte = +63 dpt

De horizontale sterkte = +61,5 dpt

Astigmatisme volgens / tegen de regel?

Het verschil tussen beide hoofdrichtingen:

63 - 61,5 = 1,5 dpt

C +1,50 as 180

Graad van astigmatisme = 1,5 dpt.

Voorbeeld 1

Astigmatisme volgens / tegen de regel?

C + .............. as ...........

volgens de regel

C +4,0 as 180

Voorbeeld 2

Astigmatisme volgens / tegen de regel?

C + .............. as ...........

tegen de regel

C +1,50 as 90

Voorbeeld 3

Astigmatisme volgens / tegen de regel?

C + .............. as ...........

volgens de regel

C +2,50 as 180

Voorbeeld 4

Astigmatisme volgens / tegen de regel?

C + .............. as ...........

tegen de regel

C +3,5 as 90

Verschillende vormen van astigmatisme

Er zijn verschillende vormen van astigmatisme.

Het soort astigmatisme wordt bepaald door de krommingen en daarmee de sterkte van de beide hoofdrichtingen van het brekend stelsel.

De sterkte van beide hoofdrichtingen bepaalt waar de brandlijnen komen.

Verschillende vormen van astigmatisme

Je weet dat het oog myoop en hypermetroop kan zijn.

Myoop = brandpunt voor het netvlies.

Hypermetroop = brandpunt achter het netvlies.

Bij astigmatisme heb je geen brandpunt, maar 2 brandlijnen.

De 2 brandlijnen bepalen de vorm van astigmatisme.

Verschillende vormen van astigmatisme

Samengesteld myoop astigmatisme:

Beide hoofdrichtingen zijn myoop.

Beide brandlijnen liggen voor het netvlies.

Verschillende vormen van astigmatisme

Enkelvoudig myoop astigmatisme:

Eén hoofdrichting is emmetroop, de andere hoofdrichting is myoop.

Eén brandlijn ligt op het netvlies, de andere brandlijn ligt voor het netvlies.

Verschillende vormen van astigmatisme

Gemengd astigmatisme

Eén hoofdrichting is myoop, de andere hoofdrichting is hypermetroop.

Eén brandlijn ligt voor het netvlies, de andere brandlijn ligt achter het netvlies.

Verschillende vormen van astigmatisme

Enkelvoudig hypermetroop

Eén hoofdrichting is emmetroop, de andere hoofdrichting is hypermetroop.

Eén brandlijn ligt op het netvlies, de andere brandlijn ligt achter het netvlies.

Verschillende vormen van astigmatisme

Samengesteld hypermetroop astigmatisme

Beide hoofdrichtingen zijn hypermetroop.

Beide brandlijnen liggen achter het netvlies.

Verschillende vormen van astigmatisme

De voorste brandlijn is de brandlijn die links ligt.

De achterste brandlijn is de brandlijn die rechts ligt.

opdracht

maak opdracht 1 tot en met 18 van het werkboek.

Vandaag

	week 1
Leerdoelen:	Aan het einde van de week kan je: - uitleggen wat een astigmatisch oog is. - het verschil tussen hoornvlies- en lensastigmatisme uitleggen. - het begrip astigmatisme volgens de regel uitleggen. - het begrip astigmatisme tegen de regel uitleggen. - de graad van astigmatisme berekenen. - de 5 verschillende vormen van astigmatisme benoemen.
Theorieboek:	Bladzijde 5 tot en met 10.
Huiswerkopdrachten	Opdrachten 1 tot en met 18.