1Vf - grammatica zinsdelen les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Nederlands - 1Vf

Wat gaan we doen?

- Lezen 

- Grammatica zinsdelen 

10 minuten lezen

Geen boek mee? Kom even naar me toe.

Grammatica zinsdelen

Persoonsvorm, zinsdelen, onderwerp

Pak je laptop en doe mee met LessonUp! 

Hoe vind je de persoonsvorm?

Theorie

Persoonsvorm, onderwerp en zinsdelen

Persoonsvorm

Wat raar, er zit het woord persoon in maar het heeft niets met een persoon te maken.

 

De persoonsvorm (pv):

is bijna altijd één woord;

is een vorm van het werkwoord;

staat in het enkelvoud of in het meervoud (dans – dansen);

staat in de tegenwoordige tijd of in de verleden tijd (dans – danste).

Hoe vind je de pv?

Maak een vraagzin, de persoonsvorm (pv) komt vooraan.

Voorbeeld:

Jaap gaat morgen naar school.

Gaat Jaap morgen naar school? ( de pv komt vooraan)

maar let op bij zinnen die al een vraag zijn!

Hoe vind je de pv?

Door de tijdproef toe te passen:

Zet de zin in een andere tijd, het werkwoord dat verandert is de persoonsvorm. (pv)

Voorbeeld:

De leerling komt niet op tijd → De leerling kwam niet op tijd.

Hoe vind je de pv nog meer?

Doe de getalsproef:

Verander de zin van enkelvoud (1) naar meervoud (meer):

Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm. (pv)

Voorbeeld:

Het meisje fietst naar school.

De meisjes fietsen naar school.

Wat is de persoonsvorm?
'Waarom wandelt Kees de avondvierdaagse?'

1. Waarom
2. Er is geen persoonsvorm.
3. wandelt

Wat is de persoonsvorm?
'Houd eens je mond.'

1. Houd
2. Er is geen persoonsvorm.
3. eens

Wat is de persoonsvorm?
'Waarom wandelt hij niet graag?'

1. Waarom
2. hij
3. wandelt
4. Er is geen persoonsvorm.

Wat is de persoonsvorm?
'In zijn broek heeft Tsjerk een scheur.'

1. zijn
2. Tsjerk
3. heeft
4. Er is geen persoonsvorm.

Eerst de PV vinden en dan de zin in zinsdelen verdelen.

Een zinsdeel / kan / één woord/ zijn .

Ieder 'stukje' van de zin dat je voor de persoonsvorm kunt plaatsen is een apart zinsdeel.

Dit weekend gaan we naar de efteling.

Bespreken huiswerk

Opdracht 1, H1 Grammatica Zinsdelen

Opdracht 1 

1 een leger van terracottasoldaten - wel zinsdeel 

2 op de terugweg acht kilo zwerfafval - geen zinsdeel; 

dit zijn twee zinsdelen: op de terugweg en acht kilo zwerfafval 

3 huiswerk - geen zinsdeel; 

het zinsdeel is geen huiswerk 

4 geneeskrachtige werking - wel zinsdeel 

5 uit de overstroomde stad - geen zinsdeel; 

het zinsdeel is berichten uit de overstroomde stad 

6 in het verkeer - wel zinsdeel 

Onderwerp

Zinnen bestaan uit zinsdelen. 

Het onderwerp (ow) is ook een zinsdeel.

Het onderwerp (ow) :

- geeft aan wie of wat iets doet in de zin.

- is een mens, dier, ding, plant of eigennaam of het verwijst naar een mens, dier, ding, plant of eigennaam.

- heeft ALTIJD hetzelfde getal als de persoonsvorm. Ze staan dus allebei in het enkelvoud OF allebei in het meervoud. 

- begint nooit met een voorzetsel.

Zo vind je het onderwerp (ow). 

manier 1:

1. Zoek de persoonsvorm.

2. Verdeel de zin in zinsdelen.

3. Stel de vraag wie/wat + pv?

4. Het antwoord op die vraag is het onderwerp.

manier 2:

1. Zoek de persoonsvorm.

2. Verdeel de zin in zinsdelen.

3.Verander de persoonsvorm van getal: enkelvoud

   wordt meervoud of meervoud wordt enkelvoud.

4. Het zinsdeel dat mee verandert, is het onderwerp.

Let op: een ow begint nooit met een voorzetsel (aan, in, achter, op, onder enz.)

Leg nu in je eigen woorden uit wat het onderwerp is

Wat is het onderwerp in deze zin? 

Jan maakt altijd keurig zijn huiswerk.

Wat is het onderwerp in deze zin? 

Met zijn mooie stem won de zanger het songfestival.

Wat is het onderwerp in deze zin? 

Het songfestival werd gepresenteerd door Chantal Janzen.

Wat is het onderwerp in deze zin? 

Ik zing graag liedjes van het Songfestival.

Aan de slag

Maak opdracht 2 en 3 van Grammatica Zinsdelen (bladzijde 29).