Grammatica ZD: Les 7 (Zinsdeelzinnen)

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Welkom!

Ga rustig zitten, pak je leesboek en start met lezen!

Lesdoelen 

Aan het eind van deze les...

• ... weet je hoe in een samengestelde zin de verschillende zinsdeelzinnen kunt herkennen.

Zinsdeelzin

• Bij een samengestelde zin die uit een hoofdzin en bijzin bestaat, is de bijzin een zinsdeel van de hoofdzin.

• Een zinsdeel is pas een 'zinsdeelzin' als er een PV in staat.

Zinsdeelzinnen

De meestvoorkomende zinsdeelzinnen zijn:

• onderwerpszin (ow-zin)
• lijdendvoorwerpszin (lv-zin)
• meewerkendvoorwerpszin (mv-zin)
• bijwoordelijke bepalingszin (bwb-zin), 'bijwoordelijke bijzin'

Zinsdeelzin: hoe pak je dit aan?

Stap 1: Zoek de persoonsvorm(en). Zet de zin in een andere tijd.

Stap 2: Bepaal of de zin enkelvoudig of samengesteld is.

Stap 3: Samengesteld? Zijn het twee hoofdzinnen of een hoofdzin en een bijzin?

Stap 4: Is de zin een bijzin? Zet dan strepen om de zin, zodat het een zinsdeel wordt.

Stap 5: Benoem de zin (ow-zin, lv-zin, mv-zin, bwb-zin). 

Stappenplan

Stap 1: vind de bijzin 

Stap 2: vervang de bijzin door één woord (soms twee woorden)

Stap 3: ontleed de hoofdzin

Stap 4: kijk welke grammaticale functie het woord heeft (ow, lv, mw, bwb, etc.)

Stap 5: schrijf de grammaticale functie van de bijzin op. (ow-zin, lv-zin, mv-zin, bwb-zin)

Voorbeeld

Daniël had zich verslapen, omdat hij tot laat had zitten gamen.

  ow       pv                                                  ow                  pv

• bijzin = omdat hij tot laat had zitten gamen.
• omdat hij tot laat had zitten gamen -> daarom
• Daniël had zich daarom verslapen.
• Daarom = bwb
• omdat hij tot laat had zitten gamen = bwb-zin

Voorbeeld:

Omdat ze vanavond moet oppassen, heeft Vienne vanmiddag haar toets geleerd. 

Deze zin gaan we samen ontleden: stap voor stap.

1. Heeft Vivienne vanmiddag haar toets geleerd, omdat ze vanavond moet oppassen?

2. { hz Heeft Vivienne vanmiddag haar toets geleerd, (bz omdat ze vanavond moet oppassen?)}

3. {Heeft Vivienne daarom vanmiddag haar toets geleerd?}

4. pv = heeft

    ow = Vivienne

    wg = heeft geleerd

    lv = haar toets

bwb = vanmiddag, daarom

5. Dus: Omdat ze vanavond moet oppassen = bwb-zin

Omdat ze vanavond moet oppassen, heeft Vivienne vanmiddag haar toets geleerd. 

Wat is de bijzin?
'Ze hebben de hond die me laatst gebeten heeft, moeten afmaken.'

1. ze hebben moeten afmaken
2. de hond die me laatst gebeten heeft
3. ze hebben
4. de hond

Ze hebben de hond die me laatst gebeten heeft, moeten afmaken.

1. ow-zin
2. bwb-zin
3. lv-zn
4. mv-zin

Zelf aan de slag

Maak (online): Grammatica, §11 Zinsdeelzinnen, opdr. 1 t/m 4.

Ben je klaar?

1. Verder lezen in je boek.

2. HW ander vak afmaken.

3. Toets ander vak leren.

Einde van de les