H7.3 les 6&7 Zuurbase reacties

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H7.3 les 6 en 7 Zuurbase reacties

les 6: uitleg en oefenen

les 7: zelf oefenen, vragen stellen

weet je het nog?

• het verschil in notatie van een oplossing van een sterk zuur en een oplossing van een zwak zuur
• notatie van vaste basische zouten en oplossingen van basische zouten 

pak je schrift en binas en doe mee

Geef de juiste notatie van de volgende zuren en basen:

1. een oplossing van zwavelzuur

2. een oplossing van ethaanzuur

3. natronloog

4. calciumcarbonaat

Binas 49

alle andere basen zijn zwak:

- vast zout: XB(s)

- opgelost zout: 

X⁺(aq) + B^-(aq)

reageert met water tot OH^-  +  HB

100% ionisatie:

H₃O⁺ + Cl^-

evenwicht:

CH₃COOH(aq)

leerdoelen

Aan het eind van deze les 

- kun je een reactievergelijking opstellen van een reactie tussen een zuur en een base

- kun je met behulp van Binas tabel 49 uitzoeken of de zuurbase reactie aflopend is of een evenwicht

Zuurbase reacties

Bij een reactie tussen een zuur en een base 

geeft het zuur H⁺ af aan de base

Je herkent een zuurbase-reactie dus aan 

het verplaatsen van H+ ionen

Voorbeeld:

CH3COOH + OH- --> CH3COO- + HOH (=H2O)

STAPPENPLAN                         VEEL OEFENEN!!

Voorbeeld 1: 

reactie van zwavelzuuroplossing en een oplossing van natriumethanoaat

STAPPENPLAN                         VEEL OEFENEN!!

1. notatie zuur HZ

sterk -> H3O+(aq) + Z-(aq)

zwak -> HZ(aq)

Voorbeeld 1: 

reactie van zwavelzuuroplossing en een oplossing van natriumethanoaat

notatie zuur:

STAPPENPLAN                         VEEL OEFENEN!!

1. notatie zuur HZ

sterk -> H3O+(aq) + Z-(aq)

zwak -> HZ(aq)

2. notatie base B^-

goed oplosbaar zout -> X+(aq) + B-(aq)

vast of slecht oplosbaar zout -> XB(s)

Voorbeeld 1: 

reactie van zwavelzuuroplossing en een oplossing van natriumethanoaat

notatie zuur:

notatie base:

STAPPENPLAN                         VEEL OEFENEN!!

1. notatie zuur HZ

sterk -> H3O+(aq) + Z-(aq)

zwak -> HZ(aq)

2. notatie base B^-

goed oplosbaar zout -> X+(aq) + B-(aq)

slecht oplosbaar zout -> XB(s)

3. noteer alléén deeltjes die H⁺ opnemen / afstaan in RV 

(overige deeltjes = tribune-ion)

Voorbeeld 1: 

reactie van zwavelzuuroplossing en een oplossing van natriumethanoaat

notatie zuur:

notatie base:

deeltjes die reageren:

in welke verhouding?

STAPPENPLAN                         VEEL OEFENEN!!

1. notatie zuur HZ

sterk -> H3O+(aq) + Z-(aq)

zwak -> HZ(aq)

2. notatie base B^-

goed oplosbaar zout -> X+(aq) + B-(aq)

slecht oplosbaar zout -> XB(s)

3. noteer alléén deeltjes die H⁺ opnemen / afstaan in RV 

(overige deeltjes = tribune-ion)

4. maak kloppend

Voorbeeld 1: 

reactie van zwavelzuuroplossing en een oplossing van natriumethanoaat

notatie zuur:

notatie base:

deeltjes die reageren:

in welke verhouding?

reactievergelijking:

STAPPENPLAN                         VEEL OEFENEN!!

1. notatie zuur HZ

sterk -> H3O+(aq) + Z-(aq)

zwak -> HZ(aq)

2. notatie base B^-

goed oplosbaar zout -> X+(aq) + B-(aq)

slecht oplosbaar zout -> XB(s)

3. noteer alléén deeltjes die H⁺ opnemen / afstaan in RV 

(overige deeltjes = tribune-ion)

4. maak kloppend

Voorbeeld 2: 

reactie van oplossing van ethaanzuur en vast calciumoxide 

notatie zuur:

notatie base:

deeltjes die reageren:

in welke verhouding?

reactievergelijking:

enkele aandachtspunten

1. wanneer is de reactie aflopend en wanneer een evenwicht?

2. het reactieproduct is een instabiel zuur: hoe noteer ik dat?

3. hoe weet ik hoeveel H+ een meerwaardig zuur/base afstaat/opneemt? 

1. wanneer is de reactie aflopend en wanneer een evenwicht?

Kijk in Binas 49 of het zuur en de base sterk of zwak zijn:

zuur base >	sterk	zwak
sterk	aflopend	aflopend
zwak	aflopend	evenwicht

waarom is deze reactie aflopend?

zwak zuur                      zwakke base

2 CH3COOH(aq) + CaCO3(s) 

                                  --> 2 CH3COO-(aq) + Ca2+(aq) + H2O(l) + CO2(g)

                 geen evenwicht!!

waarom is deze reactie aflopend?

zwak zuur                      zwakke base

2 CH3COOH(aq) + CaCO3(s) 

                                  --> 2 CH3COO-(aq) + Ca2+(aq) + H2O(l) + CO2(g)

                 geen evenwicht!!

doordat er bij deze reactie een gas ontstaat (dat ontwijkt), kan de teruggaande reactie niet verlopen

2. het reactieproduct is een instabiel zuur: hoe noteer ik dat?

Als er na de pijl   H2CO3       of    H2SO3  ontstaat, dan MOET je dat noteren als     "H2O + CO2" of  "H2O + SO2"

CO2(aq) en SO2(aq) zijn dus zuren!!

CO2(aq) reageert als "H2CO3", er ontstaat CO32- na de pijl

SO2(aq) reageert als "H2SO3", er ontstaat SO32- na de pijl 

3. hoe weet ik hoeveel H+ een meerwaardig zuur/base afstaat/opneemt? 

Als er in de opgave staat dat er "een overmaat ...." wordt toegevoegd aan een meerwaardig zuur of een meerwaardige base, dan nemen ze alle H+ op / staan ze alle H+ af

STAPPENPLAN                         VEEL OEFENEN!!

1. notatie zuur HZ

sterk -> H3O+(aq) + Z-(aq)

zwak -> HZ(aq)

2. notatie base B^-

goed oplosbaar zout -> X+(aq) + B-(aq)

slecht oplosbaar zout -> XB(s)

3. noteer alléén deeltjes die H⁺ opnemen / afstaan in RV 

(overige deeltjes = tribune-ion)

4. maak kloppend, evenwicht of aflopend?

Voorbeeld 3: 

een overmaat azijn wordt toegevoegd aan calciumcarbonaat         (= ontkalken) 

notatie zuur:

notatie base:

deeltjes die reageren:

in welke verhouding?

reactievergelijking:

Eérst de voorbeeldopdrachten...

Doe je boek open op blz 36.

Dek de uitwerking van voorbeeldopdracht 6 af.

Stel de reactievergelijking op met behulp van je aantekeningen

Klaar? Vergelijk jouw stappen met de stappen in het boek.

--> welke stap vind jij het lastigst?

Doe dit daarna ook met voorbeeldopgave 7 en 8

....zelf oefenen

in en na les 7: 29, 30, 32 en 33

in les 8: H7.5 (want H7.4 slaan we in 4 vwo over). 

STAPPENPLAN                         VEEL OEFENEN!!

1. notatie zuur HZ

sterk -> H3O+(aq) + Z-(aq)

zwak -> HZ(aq)

2. notatie base B^-

goed oplosbaar zout -> X+(aq) + B-(aq)

slecht oplosbaar zout -> XB(s)

3. noteer alléén deeltjes die H⁺ opnemen / afstaan in RV 

(overige deeltjes = tribune-ion)

4. maak kloppend

Voorbeeld 2: 

notatie zuur:

notatie base:

deeltjes die reageren:

in welke verhouding?

reactievergelijking:

a  kaliloog

    zoutzuur

b  salpeterzuuroplossing

    oplossing van NaClO

c   natronloog

     oplossing van azijnzuur

d   waterstofbromide (g)

      ammoniak (g)

e   oplossing van waterstoffluoride

      oplossing van methaanamine

f    oplossing van waterstofjodide

       vast kaliumcyanide