Experttweetallen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Werken in expertgroepjes

1. Jullie gaan zo uiteen in breakoutrooms (2-tal).

2. We werken in 8 ronden. Elke ronde duurt 2-3 minuten.

3. In ronde 1 legt nr. 1 uit aan nr. 2.

4. Nr. 2 vult eventueel aan.

5. In ronde 2 legt nr.2 uit aan nr. 1, nr.1 vult aan.

Tekstdoelen en tekstsoorten

Welke tekstdoelen zijn er en noem bij elk doel een tekstsoort.

Informeren: nieuwsbericht​

Uitleg geven: tekst in schoolboek​

Instructie geven: recept, handleiding​

Beschouwen: documentaire, achtergrondartikel​

Overtuigen: recensie​

Activeren: reclame, sollicitatiebrief​

Amuseren: verhaal, gedicht​

Inleiding van een tekst

Vertel zoveel mogelijk over de inleiding van een tekst.

Doel = lezer nieuwsgierig maken​

Manieren:​

Onderwerp aankondigen​

Kort, grappig verhaaltje vertellen (anekdote)

Vragen stellen​

Aanleiding voor het schrijven noemen​

Voorbeeld geven​

Middenstuk van een tekst

Vertel zoveel mogelijk over het middenstuk.

Doel = deelonderwerpen bespreken​

Deelonderwerp = gedeelte van het onderwerp​

In het middenstuk staan alinea’s en elke alinea bespreekt een deelonderwerp. Soms staat er een tussenkopje boven.​

Elke alinea heeft een kernzin = belangrijkste mededeling van de alinea (ELZA). De andere zinnen zijn voorbeelden of een toelichting.​

Hoofd- en bijzaken

Wat zijn hoofd- en bijzaken en hoe kun je deze vinden in een tekst?

Hoofdzaken: belangrijkste zaken in een tekst​

(ga op zoek naar kernzinnen)

Bijzaken: minder belangrijke zaken in een tekst (bijv. uitleg, voorbeelden)​

Tekstverbanden

Vertel zoveel mogelijk over tekstverbanden. Wat zijn dit? Welke ken je? Hoe herken je ze?

Zinsverband: verband tussen zinnen​

Alineaverband: verband tussen alinea’s​

Een verband wordt aangegeven door een signaalwoord. Deze laten zien welk verband er is tussen zinnen of alinea’s.​

Vervolg tekstverbanden

Opsomming: je noemt verschillende dingen achter elkaar op​

Tegenstelling: na een uitspraak beweer je meteen het tegengestelde​

Reden: je geeft een reden waarom iemand iets wel of niet doet.

Feiten en meningen

Wat is het verschil? Hoe herken je deze in een tekst?

Feit: controleerbaar, iets wat je op kan zoeken, iets wat waar is, objectief​

Mening: wat jij of een ander van iets vindt, subjectief (persoonlijk), iets waar je het wel of niet mee eens bent​

Zoek naar objectieve of subjectieve woorden.

Onderwerp en hoofdgedachte

Wat is het verschil? Hoe vind je deze in een tekst?

Het onderwerp geef je aan in 1 woord. In 1 woord geef je aan waar de tekst over gaat.

Hoofdgedachte: samenvatting van een tekst in 1 zin. Je beantwoordt de vraag: wat vertelt de schrijver over het onderwerp? Dit is nooit een vraag!​

Kijk hierbij naar hoofdzaken!​

Argumenten en standpunten

Geef een eigen standpunt en beargumenteer dit.

Standpunt: uitspraak of bewering over bepaald onderwerp​

Argumenten: redenen waarom je iets vindt. Je gebruikt ze om je standpunt te onderbouwen.​