Cursus 7, §12 Voltooid deelwoord (en onvoltooid deelwoord)

• Nederlands
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 1

Lesdoelen

Ik kan een voltooide en onvoltooide tijd herkennen

Ik kan een voltooide en onvoltooide tijd op de juiste manier schrijven

Voltooid deelwoord (en onvoltooid deelwoord)

Cursus 7  § 12 VD / De brug overstappen  §5 VD en OD

Voltooid deelwoord

- Het voltooid deelwoord is een werkwoordsvorm.

- Het geeft aan dat iets is afgelopen  (voltooid).

- Het voltooid deelwoord is niet de persoonsvorm. 

- In een zin met een voltooid deelwoord staat altijd een vorm 

   van hebben, worden of zijn.

- Het voltooid deelwoord begint vaak met ge-, be-, ver-, her-, er- en ont-.

- Het voltooid deelwoord eindigt vaak met -t, -d of -en.

VOLTOOID DEELWOORD

In veel zinnen komt een voltooid deelwoord voor:

- Het diploma is behaald.

- De sollicitatie is verstuurd.

- De leerling werd naar school gebracht. 

- Het huiswerk is gemaakt. 

- Zij heeft dat opgeschreven. 

Voltooid deelwoord (2)

Voltooid deelwoord

Voltooid deelwoord bijvoeglijk gebruikt

en

Voltooide tijd

oefening: voltooid deelwoord bijvoeglijk gebruikt

Herhaalde

ververste

geschilde

verwende

ontplofte

verklede

geschreven

verbouwde

gehate

vergrote

aangereden

verbrande

gelijmde

gehoorde

gesprongen

oefening: voltooid deelwoord bijvoeglijk gebruikt

gevonden

ingevoerde

verzamelde

beantwoorde

gewitte

georganiseerde

geverfde

beloofde

geredde

uitgeprobeerde

beroofde

geschoten

geklopte

gevallen

vermelde

oefening: Voltooid deelwoord bijvoeglijk gebruikt

bedrogen

geserveerde

verdiende

gebruikte

verminderde

toegejuichte

geshakete 

geklutste

gedoofde

opgehaalde

gestrande

bevroren

ingezamelde

berechte

getrouwde 

Voltooide tijd

1.  Het is al gebeurd

2. Je gebruikt de woorden zal/zou, zullen/zouden + nog een hulpwerkwoord

Braden --> Hij zou de kip in de oven gebraden hebben.

Bijten --> De hond zou de kleine teckel gebeten hebben.

Onvoltooid deelwoord

Onvoltooide tijd

1. is nog niet gebeurd

2. Je gebruikt de woorden zal/zou of zullen/zouden

Braden --> hij zou de kip in de oven braden

Bijten --> zal bijten--> de hond zal in het speeltje bijten 

Hele werkwoord + d

Sabine en Claire gaan fietsend naar de training.
Lachend vertellen Jarie en Marie een grap.

Huilend vertelde ze het verhaal. 

Onvoltooid deelwoord

Onvoltooide deelwoorden vervoegen

Onvoltooide deelwoorden worden gevormd door '-end' aan de stam van het werkwoord toe te voegen.

1. Hij bezorgt de kranten al fietsend.

Van deelwoorden bijvoeglijk naamwoorden maken

Onvoltooide deelwoorden kunnen worden gebruikt om bijvoeglijke naamwoorden te vormen, bijvoorbeeld:

 
'de lachende baby'. (geen voorvoegsel, eindigend op -ende).

Wat is een voltooid deelwoord?

1. heel werkwoord
2. persoonsvorm
3. ge-be-her-ver-ont woorden
4. werkwoordelijk gezegde

Wat is het voltooid deelwoord?

1. geoogst
2. oogsten
3. oogstten

Wat is géén voltooid deelwoord?

1. Gelopen
2. Verzorgd
3. Gewerkt
4. Worden

Wat is het voltooid deelwoord?

1. Heeft
2. juffrouw De Jong
3. de cadeaubon
4. gedaan?

Wat is het voltooid deelwoord

1. gefietst
2. fietsen
3. fietsten

Wat is geen voltooid deelwoord?

1. geslapen
2. geweest
3. blijven
4. gegeten

Wat zijn voltooide deelwoorden?

1. schrijven
2. gedacht
3. overkomen
4. verteld

Wat is een voltooid deelwoord?

1. aankomen
2. groeten
3. gedaan
4. zwemmen

Vul het bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord in:
(redden) De ...... zwemmer

1. redde
2. geredde
3. gerede
4. verredde

Vul het bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord in:
(stranden) De ............ reiziger

1. Gestrandde
2. strandende
3. gestranden
4. gestrande

Vul het bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord in:
(verwoesten) De ................. huizen.

1. vewoestten
2. verwoeste
3. verwoesde
4. verwoesdden

Een onvoltooid deelwoord...

1. is het hele werkwoord met-d(e)
2. is de stam met-d
3. soms d en soms niet

Wat is een onvoltooid deelwoord?

1. smeltend
2. gesmolten
3. gerend
4. rennen

Wat is een onvoltooid deelwoord?

1. gemeld
2. slepend
3. gesmeed
4. verbaasd

Wat is een onvoltooid deelwoord?

1. lopen
2. lopend
3. gelopen
4. liepen

Maken digitaal

(blz. 246-247, maar zonder OD)

Digitaal lesboek: 

- Eerst cursus 7, par. 12, opdracht 1-2-3-4-5

- Daarna De Brug Overstappen, par. 5, opdracht 1

Vul het bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord in:
(schrikken) De .............. kinderen.

Vul het bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord in:
(maaien) Het ............... gras.

Hij .... de afspraak met de kapper gemaakt hebben.

De kinderen ... geschrokken zijn van de harde knallen.