AN - spijsvertering

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

AN - spijsvertering

Doelen

• De relatie tussen de bouw en de werking van de spijsverteringsorganen uitleggen

• De anatomie van de maag relateren aan het verteren opslaan en geleidelijk doorvoeren van voedsel

• De rol van de lever toelichten in het reguleren van stofwisseling en bloed (samenstelling)

Bouw wand spijsverteringskanaal

Opdracht

Werk de verschillende lagen hierboven uit (incl. Latijnse namen) en functie

Plak het plaatje in je aantekeningen

Van binnen naar buiten...

1. slijmvlies: slijmproducerende cellen, bescherming, glijmiddel
2. lamina propria: losmazig bindweefsel (onder slijmvlies)
3. muscularis mucosae: laagje spierweefsel
4. submucosa: dikke bindweefsellaag met bloedvaten, lymfatisch weefsel en zenuwtakken
5. muscularis: kringspieren en gladde spieren -> peristaltiek
6. serosa: binnenkant buikvlies

Peristaltiek

Programma

1. Theorie mondholte en slokdarm
2. Opdracht maag
3. Opdracht spijsvertering 

Mondholte

Mondholte

palatum = gehemelte: durum (hard) en molle (zacht)

huig = uvula

Gebit

• bovenkaak = maxilla
• onderkaak = mandibula
• 32 tanden en kiezen > 4 kwadranten

Speekselklieren

Tong = lingua

• zit vast aan tongbeen
• slijmvliezen, spieren, plaveiselepitheel 
• smaak-, tast-, en temperatuurzintuigen
• functie bij spreken

Speeksel

• waterig/taai
• begin vertering suikers (o.i.v. ptyaline)
• reinigende werking (o.i.v. lysozymen)
• speekselreflex

Kauwen en slikken

• mengen met speeksel
•  functie huig en strotklepje

Slikken

Keelholte = farynx

Slokdarm = oesofagus

kenmerken

functie: transport voedsel

Opdracht 1

• Teken de maag, benoem de 5 onderdelen
•  beschrijf de functie van crypten, halscellen, wandcellen en hoofdcellen
• Beschrijf de functie van de 5 stoffen waaruit maagsap bestaat
• Hoe verandert pH van slokdarm naar dunne darm?

Programma

• Ca. 30 minuten theorie dunne darm
• Opdracht 20 min
• Theorie darmsappen

Legen van de maag

• Prikkel is: verhoogde pH net voor de maagportier
• Wat wordt er in de maag opgenomen? 

Dunne darm

• twaalfvingerige darm: duodenum
• nuchtere darm: jejunum
• kronkeldarm: ileum 

Twaalfvingerige darm

• 20-25 cm
• ampulla duodeni (verwijding na maagportier) 
• bocht naar beneden
• kop pancreas
• papil van Vater: uitmonding alvleesklierbuis en galbuis
• sfincter Oddii: sluitspier

Nuchtere darm

• 2,5 meter
• leeg bij lijkschouwing
• ligt links naar voren 

Kronkeldarm

• 3,5 meter
• rechtsonder in de buik -> dikke darm overgang 

Dunne darmwand

Oppervlakte vergroting door:

• plooien in de darmwand
• darmvlokken (villi)
• epitheelcellen membraanuitstulpingen: microvilli

Dunne darmwand

• 40 m2
• crypte van Lieberkühn
• 2 liter darmsap per dag 

Voedselbewerking dunne darm

Twaalfvingerige darm aanmaak volgende stoffen:

• prosecretine > secretine > alvleesklier > natriumbicarbonaat >zet zoutzuur om in Na + H2O + Cl + CO2 > ph van 1,5 naar 8
• Cholecystokinine: stimuleert galblaas > galafgifte

Alvleeskliersap

• water (oplosmiddel)
• slijm (glijmiddel)
• natriumbicarbonaat
• amylase (afbraak zetmeel)
• lipase (afbraak vetten)
• trypsinogeen -> trypsine (eiwitten splitsen)

Gal

Emulgeren: grote vetdruppels vallen uiteen in kleinere

Meer oppervlak waar lipase op kan inwerken

Darmsap

• disacharidasen (suiker tweevoudig -> eenvoudig)
• dipeptidasen (eiwitafbreking polypeptiden -> aminozuren)
• lipase (vet -> glycerol/vetzuren)

Resorptie

Opdracht 2

• maak verwerkingsopdrachten bij module 6 H2
• vraag 1 t/m 13
• 15 minuten