4h kua P2: les 6: muziekspel

4h kua P2: les 6: muziekspel

Welkom bij KUA! 

• Telefoon is weg voordat je het lokaal binnenkomt 
• Jas uit & tas op de grond 
• Laptop dicht op tafel
• KUA mapje, schrift en pen op tafel 

Vandaag

1.  Kunstanalyse begrippen muziek: een basis

2. Muziekspel! 

Checklist:

Het leerdoel is in leerlingentaal geformuleerd.

Het leerdoel is volgens de RTTI-methodiek geformuleerd.

Het leerdoel geeft een omschrijving van de context (inhoud).

Er wordt een werkwoord gebruikt in het leerdoel (gedrag).

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.   

De condities worden weergeven in het leerdoel (voorwaarden).

Er zijn succescriteria gekoppeld aan het leerdoel (norm

Lesdoelen

• Ik kan de muziekstijlen: rock 'n roll, soul, disco, punk & grunge, hiphop & rap, r&b, house & dance herkennen en beschrijven aan de hand van twee stijlkenmerken.

• Ik kan de volgende muzikale aspecten herkennen en beschrijven in een muziekstuk: maat, ritme, melodie, tempo, dynamiek & klankkleur.

• Ik kan 3 kenmerken noemen van een musical.

1. Kunstanalyse muziek: een basis

Bijvoorbeeld een

concert van een symfonieorkest, een optreden van een pop-/rockband, van een jazzband; een

muziektheaterstuk zoals een opera of een musical; een liederenrecital; koorwerk.

1. Toonhoogte 

Hoogte van de klanken, instrumenten of stemmen. 

Melodie: je kan het vaak meezingen/neuriën. Luister goed naar hoe de tonen bewegen: beweeglijk, gevarieerd, herhalend of vlak. 

1. Toonhoogte 

Elementen die met toonhoogte te maken hebben zijn: akkoorden, dissonant, consonant, een- en meerstemmigheid, homofonie en polyfonie,

atonaliteit en tonaliteit.

Een akkoord is een groep van meerdere tonen die tegelijk worden gespeeld. Meestal zijn het drie of meer tonen die goed samenklinken.

Dissonant en consonant

Deze termen gaan over hoe tonen samenklinken.

Dissonant = Spannend, wringend, klinkt soms "vals" of onrustig.

Voorbeeld: Als je C en F# tegelijk speelt, klinkt het schurend.

Consonant = Rustig, prettig en harmonieus.

Voorbeeld: Een C-akkoord (C-E-G) klinkt fijn en stabiel.

2. Eenstemmigheid en Meerstemmigheid

Dit gaat over het aantal melodieën dat tegelijk wordt gezongen of gespeeld.

Eenstemmigheid = Iedereen zingt of speelt dezelfde melodie.

Voorbeeld: Als een groep samen "Vader Jacob" zingt zonder extra stemmen.

Meerstemmigheid = Er zijn verschillende melodieën tegelijk.

Voorbeeld: Een koor met sopranen, alten, tenoren en bassen die verschillende noten zingen.

3. Homofonie en Polyfonie

Dit heeft te maken met hoe de stemmen samenwerken.

Homofonie = De melodie is het belangrijkst en de andere stemmen begeleiden.

Voorbeeld: Een zanger zingt de melodie en een piano speelt akkoorden erbij.

Polyfonie = Alle stemmen zijn even belangrijk en hebben hun eigen melodie.

Voorbeeld: Een fuga van Bach, waarin meerdere melodieën door elkaar heen lopen.

1. Toonhoogte 

Majeur: klinkt helder, blij en krachtig. Bv. het C-majeur akkoord (C - E - G). 

Mineur: klinkt mysterieus, verdrietig of spannend.

Bijvoorbeeld: het A-mineur akkoord (A - C - E).

Arnold Schönberg 

Avant-garde (voorhoede)

Kunstenaars die hun tijd ver vooruit zijn

en vernieuwend zijn.

Braken met eerdere kunstopvattingen

en experimenteerden. 

Modernisme = loslaten regels 

Schönberg

Tonaliteit houdt in dat de toonladder een hiërarchisch stelsel van tonen betreft. Er is een grondtoon, een rustpunt. 

Tonaliteit houdt in dat de toonladder een hiërarchisch stelsel van tonen betreft. Bij atonaliteit is de hiërarchie tussen de tonen losgelaten. Er is geen rustpunt meer. 

Toonladders 

Een toonladder is een reeks opeenvolgende tonen die stapsgewijs omhoog of omlaag gaan. De tonen in een toonladder volgen een vast patroon van hele en halve stappen. Een bekend voorbeeld is de majeurtoonladder (zoals C-majeur: C-D-E-F-G-A-B-C), die vrolijk klinkt. Een ander voorbeeld is de mineurtoonladder (zoals A-mineur: A-B-C-D-E-F-G-A), die vaak wat somberder klinkt. Toonladders vormen de basis van muziekstukken en helpen bepalen welke noten "goed" klinken binnen een bepaalde toonsoort.

Schönberg

Laat de regels van tonaliteit los en gaat vanaf 1900 atonale muziek componeren. 

Bij atonaliteit is de hiërarchie tussen de tonen losgelaten. Er is geen rustpunt meer. 

0

2. Toonduur 

Toonduur is de lengte, de tijdsduur van klanken. Toonduur is bepalend voor de volgende aspecten:

Maat: met de maat kan je meetellen/meeklappen/meelopen

Dit is de indeling van de muziek in gelijke eenheden van één of meerdere tellen; bekend zijn

tweekwartsmaten (2/4, mars), driekwartsmaten (3/4, wals en mazurka bijvoorbeeld) en vierkwartsmaten

(4/4, tango).

2. Toonduur 

Ritme

Dit is de indeling in tijd van korte en lange klanken en eventuele momenten van stilte tussen

deze klanken (rusten) en de accenten die hierin gelegd kunnen worden. Een bijzonder ritmisch

gegeven is de syncope: een verschuiving van het accent, waardoor het accent niet óp de tel

Syncope 

. Een bijzonder ritmisch

gegeven is de syncope: een verschuiving van het accent, waardoor het accent niet óp de tel maar net

vóór of net ná de tel ligt.

3. Tempo 

Tempo is de snelheid van een muziekstuk. Muziekstukken kunnen snel of langzaam worden gespeeld

(hoog of laag tempo) en er kan sprake zijn van tempowisselingen waarbij vertraagd of versneld wordt. In

de popmuziek wordt tempo aangeduid met BPM (= Beats Per Minute)

Opmerking: ritme en tempo zijn twee verschillende fenomenen. Het tempo van een muziekstuk kan

langzaam zijn en toch snelle ritmische bewegingen kennen. 

4. Dynamiek

De afwisseling van harde en zachte klanken noemen we dynamiek. 

Als er grote contrasten zijn tussen luide en zachte klanken, spreek je van veel dynamiek. 

Hoe klinken deze instrumenten?

laat leerlingen eens proberen te beschrijven met woorden, hoe een trommel anders klinkt dan een piano. 

ze weten het wel, maar het gaat dus om de juiste woorden kiezen om de klankkleur te beschrijven.

5. Klankkleur 

Klankkleur = de karakteristieke klank waaraan je een stem of instrument of combinatie herkent

Voorbeelden van instrumenten en hun klankkleuren 🎶

Klankkleur (of timbre) is de unieke klank van een instrument. Dit maakt dat een viool anders klinkt dan een trompet, ook als ze dezelfde noot spelen.

1. Strijkinstrumenten (warm, zangerig, emotioneel)

Viool 🎻 → Helder en hoog, soms scherp of warm.

Altviool → Dieper en voller dan een viool.

Cello → Warm, donker en melancholisch.

Contrabas → Zeer laag en krachtig, met een diepe klank.

2. Blaasinstrumenten

Houtblazers (warm, zacht of speels)

Dwarsfluit → Zacht, dromerig of helder en sprankelend.

Klarinet → Warm en soepel, kan zowel vrolijk als droevig klinken.

Hobo → Helder, scherp en nasaal.

Fagot → Diep en donker, soms een beetje ondeugend.

Koperblazers (krachtig, helder, stralend)

Trompet → Fel, schetterend en feestelijk.

Hoorn → Warm en rond, soms mysterieus.

Trombone → Krachtig en breed, met een glijdende toon.

Tuba → Diep, zwaar en vol.

3. Toetsinstrumenten

Piano 🎹 → Kan zowel helder als warm klinken, afhankelijk van hoe je speelt.

Orgel → Majestueus en groots, kan verschillende klankkleuren nabootsen.

Klavecimbel → Dun en sprankelend, typisch voor barokmuziek.

4. Slaginstrumenten

Drumstel 🥁 → Ritmisch en krachtig, met verschillende klanken.

Marimba → Warm en houtachtig, een beetje zoals een xylofoon maar zachter.

Triangel → Helder en sprankelend, klinkt als een "ping".

5. Snaarinstrumenten (geplukt of aangeslagen)

Gitaar 🎸 → Akoestisch klinkt warm en rond, elektrisch kan scherp of scheurend zijn.

Harp → Dromerig, zacht en vloeiend.

Wil je een leuke oefening? Luister naar een muziekstuk en probeer de instrumenten te herkennen aan hun klankkleur! 🎵

6. 

Voor later: vorm en vormelementen 

Vorm en vormelementen komt later!!!!!!

Allemaal staan: ervaren

We lopen in een vierkwartsmaat (vier stappen)

Iemand klapt een ritme

Iemand bepaalt de melodie (zingen of neuriën)

Tempo / klankkleur

2. Muziekspel

Bonus: musical

Terugblik

• Ik kan de muziekstijlen: rock 'n roll, soul, disco, punk & grunge, hiphop & rap, r&b, house & dance herkennen en beschrijven aan de hand van twee stijlkenmerken.

• Ik kan de volgende muzikale aspecten herkennen en beschrijven in een muziekstuk: maat, ritme, melodie, tempo, dynamiek.
  

• Ik kan 3 kenmerken noemen van een musical.