T1_Biotoopstudie DEEL 1

• Natuurwetenschappen
• Secundair onderwijs

BIOTOOPSTUDIE

Biotoop

= Een leefgebied waarin bepaalde organismen voorkomen. 

Organismen

= Levende wezens

   Dieren                Planten                  Bacteriën               Schimmels

OPDRACHT

Schouderpartner: Bespreek het biotoop

- Wat voor soort biotoop is het? 

- Wat zie je? Wat is er aanwezig in het biotoop? (schrijf op)

OPDRACHT

Oogpartners: Bespreek het biotoop

- Deel jouw bevindingen 

- Maak 2 categorieën (kenmerken in het biotoop) 

(A)biotische factoren

Biotisch:  Van biologische afsprong (levende natuur)

Abiotisch: Van de niet levende natuur

Werkboek

Pagina: 33 - opdracht 3

Pagina 34 - opdracht 4 

Klaar? Uitdaging: pagina 35 - opdracht 4 (vervolg) 

Wat is een biotoop?

1. Alle levende factoren
2. Alle niet-levende factoren
3. Een plaats waar levende wezens leven.
4. De verscheidenheid aan levende organismen.

Benoem onderstaande biotopen. 

WEGBERM

DUINEN

BOS

WEIDE

Wat zijn biotische
factoren?

1. Alle levende factoren
2. Alle niet-levende factoren
3. Een plaats waar planten en dieren samenleven
4. De verscheidenheid aan levende organismen.

Wat zijn abiotische
factoren?

1. Alle levende factoren
2. Alle niet-levende factoren
3. Een plaats waar planten en dieren samenleven
4. De verscheidenheid aan levende organismen.

Bekijk het biotoop. 

Geef 2 voorbeelden van biotische factoren. 

Bekijk het biotoop. 

Geef 2 voorbeelden van 

biotische factoren. 

Bekijk het biotoop. 

Geef 2 voorbeelden van abiotische factoren. 

Bekijk het biotoop. 

Geef 2 voorbeelden van 

abiotische factoren. 

Wat is een levensgemeenschap?

1. Een konijn in het bos.
2. Alle organismen in een biotoop.
3. De levenloze natuur in een biotoop.
4. Mensen in een biotoop.

Levensgemeenschap

• Alle organismen in een biotoop
• Hebben elkaar nodig!

Voedsel, bescherming, voortplanting

Werkboek

Pagina: 49 - opdracht 1 t.e.m. 5

Bekijk het landschap. Geef 2 voorbeelden van 

menselijke landschapselementen. 

Geef 2 voorbeelden van 

menselijke landschaps-

elementen.

Op deze foto 

zie ik vooral ...

1. menselijke landschapselementen
2. natuurlijke landschapselementen
3. Geen van beide
4. Zowel menselijke als natuurlijke elementen

Dier in zijn biotoop

Sleep de juiste dieren

naar de juiste biotopen

Rivier
Meer
Kustlijn

Woestijn

Regenwoud

Savanne

Hooggebergte

Deel 2

Waar denkt u aan bij de woorden:
"Survival of the fittest"?

OPDRACHT

STAP 1: Lees de tekst ALLEEN.

STAP 2: Duid de belangrijke zaken aan in de tekst.

STAP 3: Bespreek de tekst met jouw schouderpartner.

OPDRACHT - DEEL 2

STAP 1: Leg uit wat in jouw tekst stond.

STAP 2: Luister goed naar elkaar. 

Werkboek

Pagina: 37 - opdracht 5

Aanpassingen aan ABIOTISCHE factoren

Aanpassingen

A) Invloed van licht en schaduw

Aanpassingen

A) Invloed van licht en schaduw

groeien naar het licht.

bladeren niet even groot.

Aanpassingen

A) Invloed van licht en schaduw

groeien naar het licht.

bladeren niet even groot.

B) Aan droogte / vochtigheidsgraad 

Aanpassingen

A) Invloed van licht en schaduw

groeien naar het licht.

bladeren niet even groot.

B) Aan droogte / vochtigheidsgraad 

Klein bladoppervlak

Waslaag 

Diepe/grote wortels

 

Werkboek

Pagina: 50-51 - opdracht 6 t.e.m. 11 

Aanpassingen aan BIOTISCHE factoren

OPDRACHT

Zet de foto's in de juiste kolom. 

• Plaats de vrouwelijke dieren LINKS
• Plaats de mannelijke dieren RECHTS 

Vrouwelijk

Mannelijk

Biotische aanpassingen

 Kleur

Weinig kleur

Veel kleur

Biotische aanpassingen

Kleur

1. Paringskleuren om vrouwtjes voor zich te winnen. 

Pagina 45 

Pagina 45 

Biotische aanpassingen

Kleur

1. Paringskleuren om vrouwtjes voor zich te winnen. 
2. Signaal - of waarschuwingskleuren: Felle kleuren om vijanden te verjagen. 

Pagina 46

Pagina 46

Biotische aanpassingen

Kleur

1. Paringskleuren om vrouwtjes voor zich te winnen. 
2. Signaal - of waarschuwingskleuren: Felle kleuren om vijanden te verjagen. 
3. Camouflage- of schutkleuren: Kleuren die overeenkomen met de achtergrond. Zo vallen de dieren minder op. 

Werkboek

Pagina: 52-53 - opdracht 12 t.e.m. 18 

Survival of the fittest(?)

Survival of the fittest

= Alleen het best aangepaste nageslacht zal overleven en zich voortplanten.

Waarom passen organismen zich aan? 

= Om te overleven en zich voort te planten! 

HOOFDSTUK 2 

Leerdoelen

Je kan al 

• Invloeden van (a)biotische factoren.
• Het belang van aanpassingen aan (a)biotische factoren.

Je leert nu 

• Voedselrelaties 

Levensgemeenschap

Wat is een levensgemeenschap? 

Levensgemeenschap

• Alle organismen in een biotoop
• Hebben elkaar nodig!

Bescherming, voortplanting

Relaties

• Wanneer organismen afhankelijk* zijn van elkaar 
• Wanneer organismen elkaar beïnvloeden 

= Relaties tussen organismen

*afhankelijk = elkaar nodig hebben 

Hoe komen dieren aan hun eten?

Voedselrelaties

= Relaties tussen organismen waarbij de ene soort als voedsel dient voor de andere soort. 

Voedselketen

Modellen of schematische voorstellingen

= De voedselrelaties laten zien a.d.h.v. pijlen 

                   = 'wordt opgegeten door' 

SLA                      SLAK                   MEREL                       KAT

Maak een voedselketen.

Maak een voedselketen.

Werkboek

Pagina 55-56  - opdracht 15 en 16

Zelf schema's maken.

Voedselweb

= Verschillende voedselketens staan met elkaar in verbinding. 

Sleep de juiste benaming naar elke voedselrelatie. Een begrip blijft over. 

Voedselkringloop

Voedselketen

Voedselweb

Voedselkringloop

= Een gesloten voedselketen. 

Wat betekent de pijl in een voedselketen?

1. Eet op
2. Wordt gegeten door
3. Eet niets
4. Maakt zelf zijn eten

Wat zijn producenten?

1. Organismen die zelf hun voedsel kunnen maken.
2. Organismen die zich met andere organismen voeden.
3. Dieren die dood afval afbreken.
4. Bacteriën / schimmels die mineralen maken.

Wat zijn reducenten?

1. Organismen die zelf hun voedsel kunnen maken.
2. Organismen die zich met andere organismen voeden.
3. Dieren die dood afval afbreken.
4. Bacteriën / schimmels die mineralen maken.

Wat zijn consumenten?

1. Organismen die zelf hun voedsel kunnen maken.
2. Organismen die zich met andere organismen voeden.
3. Dieren die dood afval afbreken.
4. Bacteriën / schimmels die mineralen maken.

Wat zijn opruimers?

1. Planten die zelf hun voedsel kunnen maken.
2. Dieren die dood afval afbreken.
3. Dieren die op zoek gaan naar voedsel.
4. Bacteriën / schimmels die mineralen maken.

Producenten

Planten: 

Fotosynthese --> energierijk voedsel 

Water en mineralen uit de grond

Een schaap

1. Herbivoor
2. Carnivoor
3. Anders
4. Omnivoor

Een leeuw

1. Herbivoor
2. Carnivoor
3. Anders
4. Omnivoor

Een varken

1. Herbivoor
2. Carnivoor
3. Anders
4. Omnivoor

Een mens

1. Herbivoor
2. Carnivoor
3. Anders
4. Omnivoor

Een vlieg

1. Herbivoor
2. Carnivoor
3. Anders
4. Omnivoor

Wie staat er aan de BASIS
van een voedselpiramide?

1. Een producent
2. Een consument
3. Een opruimer
4. Een reducent

Plaats de namen in de voedselpiramide. 

Bladeren

Rups

Uil

Koolmees

BIODIVERSITEIT

Leerdoelen

Je kan al 

• (a)biotische factoren en hun invloed
• voedselrelaties

Je leert nu 

• Biodiversiteit 

Je leert:

1. Waarom is biodiversiteit belangrijk voor de mens?
2.  Welke negatieve invloed heeft de mens op de biodiversiteit?
3. Welke positieve invloed heeft de mens op de biodiversiteit?

Waar denk jij aan bij het woord "Biodiversiteit"?

Alle muggen mogen gerust verdwijnen.

Zeker wel! Ze geven me alleen maar jeuk.

Het maakt me niets uit.(I don't care)

Neen! Ze moeten blijven.

OPDRACHT

Bekijk de video - Vind een antwoord op de volgende vragen:

1. Wat is biodiversiteit?
2. Is het erg dat een soort verdwijnt? Waarom wel/niet? 

Biodiversiteit

• De verschillende soorten op aarde houden de natuur in balans.

• Samen vormen ze een levende en productieve natuur.

• Dit noemen we BIODIVERSITEIT.

• Bios= leven
• Diversiteit = afwisseling, verschil, verscheidenheid

Biodiversiteit op 3 niveaus

          variatie                                  variatie                                   variatie

aan alle soorten                  aan organismen                      aan alle 

organismen op aarde           in één soort                        ecosystemen

                                                             (genetisch)                        op aarde

Biodiversiteit op 3 niveaus

SOORTEN	GENEN	ECOSYSTEMEN
variatie aan alle soorten organismen op aarde	variatie aan organismen binnen één soort	variatie aan alle ecosystemen op aarde

Een ecosysteem of oecosysteem is een natuurlijk systeem dat bestaat uit alle organismen die in een bepaald gebied voorkomen, samen met hun abiotische omgeving, en de wisselwerkingen tussen beide.

Er bestaan drie niveaus van biodiversiteit.

Sleep het juiste niveau naar de juiste foto.

Diversiteit aan ecosystemen

Diversiteit aan soorten

Genetische diversiteit

Werkboek

Pagina 64  - opdracht 22

Veel variatie (verschillen)

Hoeveel verschillende soorten organismen (over heel de wereld) zijn alreeds ontdekt en beschreven?

Hoeveel verschillende soorten organismen (over heel de wereld) zijn alreeds ontdekt en beschreven?

Biodiversiteit

Wetenschappers denken dat er zeker 10 miljoen (of meer) verschillende soorten organismen bestaan. 

Welk land heeft de grootste biodiversiteit?

Het land met de grootste biodiversiteit is Brazilië.

Daar leven minstens 20% van de tot nu beschreven soorten.

Belang van biodiversiteit

A. Het ecologisch evenwicht   

B.  

C.   

Evenwicht

WERKBOEK

Pagina 65 - opdracht 23

Belang van biodiversiteit

A. Het ecologisch evenwicht   

B.  Het tot stand houden van een soort 

C.  

Belang van biodiversiteit

A. Het ecologisch evenwicht   

B.  Het tot stand houden van een soort 

C.   Voor de mens 

Het belang van de biodiversiteit

Ecologie

vb zuurstofproductie

      dankzij vele 

      soorten planten

Het belang van de biodiversiteit

Economie

vb granen om voeding

       te maken

Het belang van de biodiversiteit

Ontspanning

vb met natuurlijke

      materialen spelen

Het belang van de biodiversiteit

Ontspanning

lage diversiteit?

geen natuurlijke

speelmaterialen

Het belang van de biodiversiteit

Wetenschap

lage diversiteit?

minder kans

op genezing

Het belang van de biodiversiteit

Techniek

vb inspiratie

      voor nieuwe

      uitvindingen

Aziatische hoornaar

Ontbossing

Vervuiling

Overbevissing

Luchtvervuiling

Exoten

De evolutie van de biodiversiteit

Hoe komt het dat het niet zo goed gaat met de biodiversiteit?