Ontspanningsleer les 1

• Ontspanningsleer
• MBO
• Studiejaar 1

Ontspanningsleer les 1

Planning

Les 1:  Stress-signalen 1 

Les 2: Stress-signalen 2 

Les 3: Slaap 1

Les 4: Slaap 2

Les 5: Ontspanning 1

Les 6: Ontspanning 2

Waar kunnen mensen
stress over hebben?

Het ontstaan van stress

Stress kan ontstaan door verschillende oorzaken. We maken onderscheid tussen externe en interne factoren die stress kunnen veroorzaken:

 

• Externe factoren zijn situaties buiten jezelf die stress kunnen veroorzaken, zoals werkdruk, relatieproblemen, financiële zorgen, verlies van een dierbare, maar ook de overgang geeft klachten die bijdragen aan het ervaren van stress.

• Interne factoren hebben te maken met je gedachten, emoties en hoe je bepaalde situaties interpreteert. Je mindset en het vermogen om met uitdagingen om te gaan, bepalen in grote mate hoeveel stress je ervaart.

Welke klachten kunnen
er ontstaan bij stress?

Klachten bij stress - korte termijn

Iedereen ervaart stress anders. Het is belangrijk om te leren herkennen hoe stress zich uit in je lichaam en geest, zodat je tijdig kunt ingrijpen:

 

• Lichamelijke klachten van stress kunnen onder andere bestaan uit hartkloppingen, hoofdpijn, spierpijn, of maagklachten. 

• Emotionele klachten kunnen zijn: onrust, angst, irritatie, of een gevoel van overbelasting. Gedragsmatig kan stress zich uiten in prikkelbaarheid, vermijdingsgedrag of het toenemen van ongezonde gewoonten zoals slecht eten, roken of minder bewegen.

Klachten bij stress - lange termijn

Op de lange termijn kan constante stress leiden tot ernstige gezondheidsproblemen die vallen onder chronische stress, zoals: 

• Burn-out
• Depressie
• Hart- en vaatziekten. 

Daarom is het belangrijk om stress op tijd te herkennen en manieren te vinden om te ontspannen.

Hoe werkt stress in het lichaam?

Bijvoorbeeld bij een sollicitatiegesprek:                             Er ontstaat een stressreactie

Hoe werkt stress in het lichaam?

Kenmerken van ons lichaam bij stress?

Hart gaat sneller kloppen/ritme verandert

Bloeddruk gaat omhoog

Rood hoofd en/of zweten

Sneller ademhalen of zelfs hyperventileren

Honger of juist helemaal geen trek

Diarree of juist verstopping. Plassen of niet plassen.

Bloedsuiker stijgt

Huiduitslag krijgen

Verlaagde weerstand

 krijgen

Spieren aanspannen 

met hoofd- of nekpijn.

Lastiger slapen

Verminderd zin in

seks

Slechter nadenken, onthouden, plannen maken,

concentreren.

Emoties slechter onder controle

Overal gevaar zien, 

ook als dat er niet is

Maar waarom doet ons lichaam dat?

• Bedenk/zoek uit in duo's waarom ons lichaam dit signaal afgeeft of zich zo opstelt. 
• We verdelen de signalen/kenmerken over de duo's. 
• Ieder duo zoekt de reden van deze signalen/kenmerken uit.

Bedenk/zoek uit waarom ons lichaam dit signaal afgeeft of zich zo opstelt:

Kenmerken van ons lichaam bij stress?

Hart gaat sneller kloppen/ritme verandert

Bloeddruk gaat omhoog

Rood hoofd en/of zweten

Sneller ademhalen of zelfs hyperventileren

Honger of juist helemaal geen trek

Diarree of juist verstopping. Plassen of niet plassen.

Bloedsuiker stijgt

Huiduitslag krijgen

Verlaagde weerstand

 krijgen

Spieren aanspannen 

met hoofd- of nekpijn.

Lastiger slapen

Verminderd zin in

seks

Slechter nadenken, onthouden, plannen maken,

concentreren.

Emoties slechter onder controle

Overal gevaar zien, 

ook als dat er niet is

Nabespreken reden achter de signalen/kenmerken

Kenmerk	Reden
	Nuttige modus: Door de adrenaline kom je in een vlucht/vechtmodus
	Nuttige modus: Door de adrenaline kom je in een vlucht/vechtmodus
	Gevolg van deze vlucht/vechtmodus, niet nuttig enkel een gevolg
	Suikers zijn nodig omdat je heel snel deze suikers nodig hebt voor de "actie".
	Het actiegedeelte van het brein staat aan en er gaat veel bloed naar spieren ipv het brein.

Deze leeg maken, wanneer er nog antwoorden in staan van het vorige jaar. 

Nabespreken reden achter de signalen/kenmerken

Kenmerk	Reden
	Als je in actie moet komen is er meer zuurstof dus ademhaling nodig, soms loopt dat te veel uit de hand >hyperventilate
	Door de adrenaline heb je tijdelijk minder trek, eten heeft nou eenmaal niet de prioriteit. Daarentegen zorgt cortisol juist voor trek om voorraden aan te vullen (helaas vaak onnodig).
	Adrenaline stimuleert de darm en veroorzaakt diarree > nut is onbekend. Anderzijds is het stoppen van ontlasting wel nuttig, want dat heeft niet de prioriteit tijdens stressreactie.
	Stress veroorzaakt een verhoogde bloeddruk zodat er meer zuurstof en suiker op de juiste plekken komt. Nut is niet altijd te verklaren met bijv. het krijgen van een rood hoofd.
	Emoties worden versterkt, zodat je lichaam deze kan registreren. Soms wel buiten proportioneel.

Nabespreken reden achter de signalen/kenmerken

Kenmerk	Reden
	Langdurige stress kan het immuunsysteem zwakker maken, doordat het systeem zichzelf niet hersteld tijdens stress en daarmee zwakker wordt.
	Het lichaam spant spieren aan tijdens stress. Stopt de stress niet? Dan blijven de spieren onnodig aangespannen.
	Door cortisol blijf je wakker, want er worden minder slaaphormonen aangemaakt. Wakker blijven is nuttig om in actie te komen. Of licht slapen, in lichte alertheid.
	Je krijgt een verhoogde cortisolspiegel, die remt aanmaak van geslachtshormonen af. Seks is niet prio in stresssituatie. Bij sommige mensen is dit niet zo, maar tegenovergesteld.
	Je lichaam en brein is overmatig alert, zodat het gevaar kan opsporen. Ook al heb je financiële stress, kan je erg schrikken van geluid.

Waarom reageert ons lichaam op stress?

Stressreactie = nuttig

• Je lichaam maakt zich automatisch klaar voor gevaar of iets spannends.
• Je kan hierdoor beter reageren op een situatie. 
• Wanneer de situatie voorbij is verdwijnen (meestal) de stress-signalen ook:

Stress-signalen

Waarom reageert ons lichaam op stress?

Stressreactie = nuttig

• Je lichaam maakt zich automatisch klaar voor gevaar of iets spannends.
• Je kan hierdoor beter reageren op een situatie. 
• Wanneer de situatie voorbij is verdwijnen (meestal) de stress-signalen ook:

Stress-signalen

Klachten bij stress - lange termijn

Op de lange termijn kan constante stress leiden tot ernstige gezondheidsproblemen die vallen onder chronische stress, zoals: 

• Burn-out
• Depressie
• Hart- en vaatziekten. 

Wanneer de stressmomenten

te lang en/of te vaak zijn en blijven doorsluimeren. 

Bestrijden van stress

Stap 1: Signaleren dat je (of de cliënt) stressklachten hebt:

Stap 2: Achterhalen van de oorzaak(en) van de stress. 

Stap 3: Bestrijden en verminderen van deze stress.