jagers en boeren onderwerp 1

• M&M
• Middelbare school
• vmbo lwoo
• Leerjaar 1

Jagen en verzamelen

Deelonderwerp 1.1

Tijdvak 1

Wanneer?

• Tijdvak 1
  
• Prehistorie tot 3000 v. Chr.
  
• Hoe oud is de aarde
• In Nederland woonden mensen in Brabant, Limburg en Twente, de rest was nog moeras

Verschil

• Prehistorie: Periode van ongeschreven bronnen, wel (grot)tekeningen
  
• Pre betekent "voor"

• Historie: Periode waarin er ook geschreven bronnen zijn 

Wat weten jullie van jagers-verzamelaars?

IJstijd

• De laatste ijstijd eindigt rond 11500 v Chr
  
• Oorzaak: verandering van klimaat -> werd warmer op aarde.
• Rond 6000 v. Chr. werd het nog iets warmer en konden er mensen in Nederland leven.
  

15.000 v. Chr.

• Laatste stuk van de 3 IJstijden

• Nederland was voor een groot deel toendra: gras, mos en lage struiken

• Wilde dieren: mammoeten, wolven, paarden en rendieren

• Er woonden ongeveer 1000 mensen in Nederland

Jager-verzamelaars

• Leven in kleine groepen (ongeveer 30-50 mensen)

• Geen vaste woonplaats: nomaden

• Trekken achter hun eten aan
  
• Eenvoudige woningen: hutten van takken/klei/riet en grotten

• Weinig bezittingen omdat ze dit niet allemaal mee konden nemen

Man en vrouw

• Mannen -> Jagen en vissen
• Vrouwen -> Verzamelen noten, vruchten en eetbare insecten. 
• Deze mannen en vrouwen konden nog niet lezen en schrijven

Dierlijke producten

• Vlees werd opgegeten.
• Van botten werden wapens of gereedschap gemaakt.
• Huid werd gebruikt om kleding van te maken.
  

Prehistorie

• Steentijd
• Bronstijd
• IJzertijd

Wapens en gereedschap werden hiervan gemaakt bv hamers, naalden en bijlen

Oorzaak en gevolg voor nomaden

• Leefden voor een groot deel van de jacht.
• Dieren trokken verder als het voedsel op was.
•  Jagers verzamelaars trokken achter de dieren aan.
• Gevolg: Geen vaste woonplaats!

Waarom hadden de jagers - verzamelaars geen vaste woonplek?

En toen kwam de landbouwrevolutie

• Ontstaan in het Midden-Oosten
• Revolutie betekent verandering
  

• Jager-verzamelaars worden boer

• De landbouwrevolutie duurde meer dan 1000 jaar: niet iedereen werd tegelijk boer, langzame verandering

• Landbouw bestaat uit: akkerbouw en veeteelt

Begrippen:

• Nomaden
  
• Verzamelaars
• Prehistorie
• Akkerbouw
• Jagers
• Landbouwrevolutie

Plannerwerk voor deze week:

• Alle leerdoelen van deelonderwerp 1 beantwoorden
• Alle begrippen van deelonderwerp 1 uitleggen in eigen woorden 
• Filmpjes bekijken van deelonderwerp 1