8.4 Vorming van gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Thema 8 Waarneming en gedrag

8.4 Vorming van gedrag

Leerdoelen

• Je kunt verklaren dat gedrag deels erfelijk is bepaald.
• Je kunt leerprocessen herkennen en beschrijven en de functie daarvan uitleggen.

Motivatie

Bereidheid om een bepaald gedragssysteem uit te voeren

• Interne prikkels
• Externe prikkels 

Drempelwaarde..

Periodieke invloeden

Regelmatig terugkerende schommelingen van prikkelsterkten in het interne of externe milieu (zenuwstelsel en hormoonstelsel)

Biologische klok (dagelijks, wekelijks, maandelijks, jaarlijks)

• Slaap-waakritme
• Veranderingen tijdens de levenscyclus (voortplanting)

Beïnvloed door bijv. licht en temperatuur

De jonge pimpelmeesjes sperren. Op welke inwendige en uitwendige prikkels reageren de vogels?

Sleutelprikkel

Een prikkel die een doorslaggevende rol speelt bij het ontstaan van bepaald gedrag (door sterkere motivatie)

Wat zal er nu gebeuren???

Supranormale prikkel

Een prikkel die een sterkere motivatie en grotere kans op respons opwekken (onweerstaanbaar)

Je moet het slim spelen...

Leerprocessen

Adequaat gedrag wordt gevormd door externe prikkels en leerprocessen/ervaring

REFLEX

Aangeboren

Stereotype reactie op prikkel

refelxen zijn af te leren door bv gewenning

Instinct

complex aangeboren gedrag

Aangeboren/Aangeleerd

Leren

Inprenting

Gewenning

Conditionering

Imitatie

Inzicht

Inprenting

Leren in een

gevoelige periode

Gewenning

Na herhaling een reactie (reflex) afleren, als de reactie niet nuttig blijkt te zijn.

Conditionering

Leren door 'beloning' of 'straf' 

• Proefondervindelijk/trial and error: natuurlijke omstandigheden
• Niet natuurlijk: dressuur, hondentraining, opvoeding en onderwijs

Pavlov-reactie

door een geconditioneerd reflex veroorzaakt een kunstmatige prikkel een bepaald gedrag (respons) dat oorspronkelijk niet door die prikkel werd veroorzaakt

Wat is de conclusie van het onderzoek van Pavlov?

Skinner-box

door een beloning na een bepaalde handeling ontstaat in de hersenen de neurotransmitter dopamine (= geluksgevoel)

Wat is de conclusie van het onderzoek van Skinner?

Imitatie

Leren door soortgenoten na te doen (nabootsing)

Inzicht

Door ervaringen uit het verleden op een andere wijze te combineren vindt een organisme een oplossing van een probleem in een nieuwe situatie

Leerdoelen behaald??

• Je kunt verklaren dat gedrag deels erfelijk is bepaald.
  
• Je kunt leerprocessen herkennen en beschrijven en de functie daarvan uitleggen.

Het huiswerk

Bestudeer blz. 140 t/m 150.

Maken + nakijken opdr. 46, 47, 48.