V4 thema 8 BS 4

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Vorming van gedrag

Thema 8

Basisstof 4

Welke gedragselementen vertoont de kikker en op welke prikkel reageert de kikker?

Vandaag 

Leerdoelen:

• Je kunt toelichten dat gedrag deels erfelijk is bepaald.
• Je kunt leerprocessen herkennen en beschrijven en de functie daarvan uitleggen.

Programma:

1. Herhaling
2. Uitleg: vorming van gedrag
3. Zelf werken

• Interne prikkels --> lichaamstemperatuur
• Externe prikkels --> zonlicht
• Motivatie --> bereidheid om bepaalde gedragssystemen uit te voeren.

Vorming van gedrag

Gedrag aan aangeboren (erfelijk) of aangeleerd zijn.

Soms is het een

combinatie

bijv.: zang van 

vogels

REFLEXEN

Aangeboren

Stereotype reactie op een prikkel

reflexen kunnen worden afgeleerd door habituatie (gewenning)

Instinct

complex aangeboren gedrag

Fixed Action Pattern

= vast gedragspatroon = reeks handelingen die bij elkaar horen (aangeboren)

Twee voorbeelden:

- Koekoeksjong

- Gans die een ei rolt

Motivatie

 = de bereidheid om bepaalde gedragssystemen uit te voeren.

Dit is afhankelijk van:

• Anatomie
  
• Fysieke toestand
  
• Interne prikkel
  
• Externe prikkels
  
• Periodieke invloeden (daglengte/temp.)

Sleutelprikkels en supranormale prikkels

Sleutelprikkel = prikkel die een doorslaggevende rol speelt bij het ontstaan van een bepaald gedrag/ vaste handeling (wanneer de motivatie aanwezig is). Deze is aangeboren/ erfelijk bepaald.

Supranormale prikkel = Overdreven (kunstmatige) prikkel die overdreven reactie oproept.

Dit wordt gebruikt in reclametechnieken!

Welke van deze honden zou je het liefst verzorgen en waarom?

Verleidelijke reclames

Benoem zoveel mogelijk sleutelprikkels en supranormale prikkels in dit filmpje.

Sleutelprikkels en supranormale prikkels in dit filmpje?

Verleidelijke reclames

De muziek en de stemmen zijn superromantisch,

Het gezicht van de vrouw is babyachtig met grote ogen en kleine neus,

De eerst (roze) jurk suggereert heel lange benen,

De tweede (zwarte) jurk accentueert de zandlopervormen van haar lichaam.

Rode lippen, zwarte wimpers, roze wangen

Leerprocessen

Adequaat gedrag wordt gevormd door externe prikkels en leerprocessen/ervaring

Aangeboren/Aangeleerd

Leren

Inprenting

Gewenning

Conditionering

Imitatie

Inzicht

Inprenting

Leren in een

gevoelige periode

Wat zag je gebeuren in het vorige filmpje?

Gewenning

Na herhaling een reactie (reflex) afleren, als de reactie niet nuttig blijkt te zijn.

(ook wel habituatie genoemd)

Conditionering

Leren door 'beloning' of 'straf' 

• Proefondervindelijk/trial and error: natuurlijke omstandigheden
• Niet natuurlijk: dressuur, hondentraining, opvoeding en onderwijs

Klassieke conditionering

Pavlov

Pavlov-reactie

door een geconditioneerd reflex veroorzaakt een kunstmatige prikkel een bepaald gedrag (respons) dat oorspronkelijk niet door die prikkel werd veroorzaakt

Wat is de conclusie van het onderzoek van Pavlov?

Operante conditionering

Skinner

Skinner-box

door een beloning na een bepaalde handeling ontstaat in de hersenen de neurotransmitter dopamine (= geluksgevoel)

Wat is de conclusie van het onderzoek van Skinner?

Wat zag je gebeuren in het vorige filmpje?

Imitatie

Leren door soortgenoten na te doen (nabootsing)

Inzicht

Door ervaringen uit het verleden op een andere wijze te combineren vindt een organisme een oplossing van een probleem in een nieuwe situatie

Aan de slag

Kun je?

• Leerdoelen:
• Je kunt toelichten dat gedrag deels erfelijk is bepaald.
• Je kunt leerprocessen herkennen en beschrijven en de functie daarvan uitleggen.

Maken opgave 40-51 en begrippenlijst

EN werk alvast vooruit aan 52-57

CU soon!