4H - TH1 - Herhaling

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 1: Inleiding in de biologie

Basisstof 1:  Wat kun je met biologie?

Leerdoelen

1.1.1 Je kunt beschrijven wat biologie is en uitleggen dat biologie op veel gebieden een rol speelt.

1.1.2 Je kunt het verschil tussen levensloop en levenscyclus beschrijven.

1.1.3 Je kunt de organisatieniveaus van de biologie benoemen en uitleggen dat op elk hoger organisatieniveau emergente eigenschappen kunnen ontstaan.

waar of niet waar?

een soort heeft een levensloop

1. waar
2. niet waar

Zet de organisatieniveau's van groot naar klein. 

groot

klein

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

ecosysteem

levensgemeenschap

organisme

orgaan

populatie

orgaanstelsel

biosfeer

organel

cel

weefsel

Wat is een ecosysteem?

1. Alle abiotische factoren samen
2. Alle relaties tussen organismen en hun milieu
3. A en B
4. Een bepaald gebied, waarin de biotische en abiotische factoren een eenheid vormen

INDIVIDU

POPULATIE

ECOSYSTEEM

LEVENSGEMEENSCHAP

Individu vs soort

Organismen behoren tot hetzelfde soort:

• als ze zich samen kunnen voortplanten
• en de nakomelingen vruchtbaar zijn

Thema 1: Inleiding in de biologie

Basisstof 2: Organen, weefsels en cellen

Leerdoelen - BS2

1.2.1 Je kunt orgaanstelsels, organen, weefsels en cellen bij een mens herkennen en hun kenmerken en functies beschrijven.

1.2.2 Je kunt beschrijven dat groepen cellen in een weefsel, orgaan of orgaanstelsel een gezamenlijke functie uitoefenen.

1.2.3 Je kunt bij (delen van) organismen het verband aangeven tussen vorm en functie.

Sleep de functies naar het juiste orgaanstelsel

Ademhalen

Signalen doorgeven

Voedsel verteren

Stevigheid 

Transport van bloed

Bewegen

Lever een schermafdruk met je percentage goed zichtbaar hieronder in.

link

Oefen met de organen en orgaanstelsels.

Tussencelstof

De vorm van een pinguinvleugel past bij de functie ervan. Wat is de functie van een pinguinvleugel?

1. De vleugelvorm voorkomt afkoeling in ijskoud water.
2. Door de vleugelvorm kan de pinguin beter zwemmen.
3. Door de vleugelvorm kan de pinguin beter uit het water terug op het ijs komen.
4. Door de vleugelvorm kan de pinguin beter vis vangen.

Vorm en functie

Thema 1: Inleiding in de biologie

Basisstof 3: Plantaardige en dierlijke cellen

Leerdoelen

1.3.1 Je kunt een microscoop gebruiken en daarmee (delen van) organismen bestuderen.

1.3.2 Je kunt delen van dierlijke cellen en van plantaardige cellen benoemen en de functies ervan beschrijven

Benoem de onderdelen. 

cytoplasma

kern

kernmembraan

celmembraan

celwand

intercellulaire ruimte

vacuole

plastide (bladgroenkorrels)

vacuolemembraan

Dierlijke en plantaardige cellen

Alleen plantaardige cellen

Bladgroenkorrel

Celkern

Celwand

Celmembraan

Celplasma

Vacuole

Thema 1: Inleiding in de biologie

Basisstof 4:  organellen

Leerdoelen BS 4

1.4.1 Je kunt een cel beschrijven als zelfstandig functionerende biologische eenheid.

1.4.2 Je kunt beschrijven hoe transport van stoffen via (cel)membranen plaatsvindt.

1.4.3 Je kunt de bouw en functie van het cytoskelet en het celmembraan beschrijven.

Organellen

• celkern
  
• endoplasmatisch reticulum
  
• golgisysteem
  
• mitochondriën
• lysosomen
• plastiden
• celmembraan
• cytoskelet

Bij hyperekplexia wordt een afwijkend eiwit gevormd dat deel uitmaakt van het celmembraan van zenuwcellen.
Waar wordt dit eiwit gesynthetiseerd?

1. In de celkern
2. In de mitochondrien
3. In de ribosomen
4. Op het celmembraan

Sleep de organellen naar de juiste functie.

Transportsysteem

Levert energie

Breekt stoffen af

Maakt eiwitten

Bevat chromosomen

Celkern

Ribosomen

Lysosoom

Mitochondriën

ER

Golgi-systeem

Een eiwit is zojuist gemaakt in een cel. Welke organellen komt dit eiwit achtereenvolgend tegen?

1

3

4

2

Celkern

Mitochondrium

Celmembraan

Ribosoom

ER

Golgi-systeem

Eiwitsynthese

Hoe heet het proces dat op de afbeelding wordt weergegeven?

1. Exocytose
2. Osmose
3. Diffusie
4. Endocytose

transport via blaasjes (BS4)

endocytose

exocytose

Thema 1: Inleiding in de biologie

Basisstof 5: transport door membranen

Leerdoelen BS5

1.5.1 Je kunt de concentratie van een oplossing berekenen.

1.5.2 Je kunt uitleggen wat diffusie en osmose is en toelichten welke rol osmose speelt bij de stevigheid van planten.

1.5.3 Je kunt beschrijven hoe transport van stoffen via (cel)membranen plaatsvindt.

concentratie berekenen

Let op % is per 100

(59 / 500) * 100% = 11,9 %

Diffusie 

transport 

actief transport

• kost energie
• van laag naar hoge concentratie
• "berg op"

passief transport

• kost geen energie
• van hoge naar lage concentratie (berg af)

Osmose: (A) beweegt altijd naar de plek met de (B) opgeloste stoffen.

1. A: water B: meest
2. A: water B: minste
3. A: opgeloste stoffen B: meeste
4. A: opgeloste stoffen B: minste

Osmose

Verplaatsing van water

 van een plek met de laagste concentratie --> hoogste concentratie

eindresultaat: concentratie van opgeloste stof is gelijk

Sleep de begrippen naar het juiste vak.

actief transport

passief transport

Kost geen energie

Kost energie

Endocytose

Exocytose

Diffusie

Osmose

Fagocytose

Cellen in experiment 1 zijn na 1 dag nog in leven, maar die de cellen van experiment 3 niet. Leg uit
De cellen van experiment 2 en 4 sterven na enige tijd ook af. Legt dat ook uit. 3p

.

(2p) Leg uit waardoor:

 de cellen in experiment 1 na een dag nog leven
en bij experiment 3 niet

Thema 1: Inleiding in de biologie

Basisstof 6: Natuurwetenschappelijk onderzoek

Leerdoelen BS6

1.6.1 Je kunt verschillende typen en methoden van natuurwetenschappelijk onderzoek beschrijven.

1.6.2 Je kunt een natuurwetenschappelijk onderzoek opzetten, uitvoeren en de resultaten ervan analyseren en daaruit conclusies trekken.

1.6.3 Je kunt een technisch ontwerp voorbereiden, uitvoeren, testen en evalueren.

Soorten onderzoek

• literatuur onderzoek
• beschrijvend onderzoek
• hypothesetoetsend onderzoek
• ontwerpend onderzoek

Zet de onderdelen van een verslag in de juiste volgorde

Methode

Resultaten

Conclusie

Onderzoeksvraag

Materiaal

Hypothese

Je wilt onderzoek doen naar effect van HPV vaccinatie op menstruatieklachten, wat moet je doen om hier een goed experiment voor te doen?

Validiteit betekent dat je meet wat je wilt meten.

1. Dat klopt
2. Dat klopt niet

De steekproef is klein.
Dit gaat ten koste van de

1. validiteit
2. betrouwbaarheid
3. nauwkeurigheid
4. reproduceerbaarheid

Jos heeft onderzoek gedaan met een enquete over het gebruik van TikTok onder jongeren. Hij heeft vragen bedacht om te achterhalen hoeveel tijd er naar Tiktok wordt gekeken. Hij wil dat zoveel mogelijk jongeren de enquête invullen. Dit beïnvloed de:

1. Validiteit
2. Betrouwbaarheid

Op de afdeling Neonatologie van een ziekenhuis meet men de lichaamstemperatuur van pasgeboren baby’s. Daarbij wordt gebruikgemaakt van vijf oude thermometers, die een afwijking hebben tot twee graden Celsius gemiddeld. Problemen met:

1. betrouwbaarheid
2. validiteit