incongruentie, tangconstructie en losstaand zinsgedeelte

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Vandaag:

• Je kunt congruentiefouten herkennen en verbeteren in een zin.
• Je kunt tangconstructies verbeteren.
• Je kunt losstaande zinsgedeeltes voorkomen.

Incongruentie 

onderwerp en persoonsvorm moeten hetzelfde aantal hebben

• De jongens eten gezellig een appel.
• Het meisje kijkt naar de jongens die appels eten.
• De groep kinderen gaat op schoolreisje.

Goed of fout?
De media schrijft bijzonder negatief over deze superster.

1. Goed
2. Fout

De media schrijft bijzonder negatief.

media = onderwerp = meervoud

schrijft = pv = ev

-> getal onderwerp en pv komen niet overeen = incongruentie

Goed of fout?
De media hebben ons verkeerd ingelicht.

1. goed
2. fout

Goed of fout?
De jeugd in de grote steden als Amsterdam, Rotterdam en Utrecht hebben een probleem.

1. Goed
2. Fout

De kudde schapen stak de weg over.

1. Goed
2. Fout

Getal komt niet overeen

'De jeugd' lijkt meervoud , is enkelvoud

->incongruentie

De media lijkt enkelvoud, is meervoud

Mensen die belangstelling hebben voor de functie worden verzocht te reageren.

1. Goed
2. Fout

Meewerkend voorwerp (ontvanger) wordt ten onrechte als onderwerp gezien.

verzwegen ow: Er wordt aan mensen die belangstelling hebben....

-> incongruentie

Goed of fout?
Eneco verwacht dat het gebruik van gas, water en elektriciteit de komende jaren bij de meeste huishoudens alleen maar verder zullen toenemen.

1. Goed
2. fout

Onderwerp en persoonsvorm te ver uit elkaar

Eneco verwacht dat het gebruik van gas, water en elektriciteit de komende jaren bij de meeste huishoudens alleen maar verder zullen toenemen.

 

Incongruentie kan dus komen door:

• getal pv en ow komt niet overeen, moeilijk bij verzamelwoorden
• onderwerp en pv staan te ver uit elkaar
  
• het mv wordt ten onrechte als ow gezien

Tangconstructie

Als er in een zin een tangconstructie staat, wil dat zeggen dat woorden of zinsdelen die bij elkaar horen, te ver uit elkaar staan. Dat maakt een zin moeilijk leesbaar.

Tangconstructie

• 'Het in november door de feestcommissie gepresenteerde plan is enthousiast ontvangen.'

• Wat hoort hier bij elkaar?

• Tussen het en het zelfstandig naamwoord plan dat daarbij hoort, staan zes andere woorden. Het is voor de lezer dus niet meteen duidelijk waar het lidwoord het bij hoort.

• De woorden of zinsdelen die bij elkaar horen, worden als de ‘grijpers’ van een tang uit elkaar geduwd door andere woorden: de tang staat wijd open.

De tang kan verschillende uiteinden hebben

• lidwoord (de) en een zelfstandig naamwoord (viroloog): ‘de overigens niet aan het RIVM verbonden viroloog’
  
• persoonsvorm (kan) en de rest van het gezegde (benoemen): ‘De raad kan voor een wethouder die voor langere tijd met verlof gaat, een vervanger benoemen.’
  
• onderwerp (het aantal inbraken) en persoonsvorm (is): ‘Het aantal inbraken, dat tijdens de lockdown sterk daalde doordat iedereen thuiswerkte, is daarna weer gaan stijgen.’

Losstaand zinsgedeelte 

• Een bijzin die losstaat van de zin waar hij in hoort.
  
  
  
• Iedere arts zal je adviseren om in de winter niet zonder jas naar buiten te gaan. Omdat je dan snel een verkoudheid oploopt en misschien wel griep krijgt.
  
  
• Oplossing: koppel de losstaande bijzin (met een komma) aan de hoofdzin waar hij in hoort.

Losstaand zinsgedeelte (1)

• Als je zin begint met een voegwoord (bv omdat), dan moet je er een zin van maken.
  
  
• Bijv. Hij wacht nog even met het kopen van een scooter. Omdat hij nog niet genoeg gespaard heeft.
  
  
•  ….. , omdat hij …..

Oefenen

Verbeter de foute zinnen. Is een zin goed? Noteer dan 

'geen fout'

Verbeter de zin:

In 2005 verlieten 1957 uitgeprocedeerde asielzoekers vrijwillig ons land. Terwijl 1323 mensen gedwongen werden uitgezet.

Verbeter de zin:
Tegenwoordig wordt er geen beroep meer gedaan op de fantasie van het kind. Waardoor het wel illusieloos en depressief moet worden.

create.kahoot.it