Parodontologie en mondverzorging P5 les 4

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 2

Parodontologie en mondverzorging

Periode 5

Les 4: Speeksel

Lesprogramma

Lesweek 1: introductieweek.

Lesweek 2: cariës, de opbouw van het glazuur en het ontstaan van cariës.

Lesweek 3: cariës, preventie en voedingsrelatie.

Lesweek 4: erosie, oorzaken en preventie.

Lesweek 5: speeksel.

Lesweek 6: xerotomie en halitose.

Lesweek 7: fluoride.

Lesweek 8: herhaling en voorbereiding toets.

Lesweek 9: toets.

Lesdoelen

Je kunt de drie grootste speekselklieren benoemen.

Je kent de functies van de speekselklieren.

Je weet welke afwijkingen speekselklieren kunnen hebben.

Wat weten jullie nog over vorige les, erosie?

Speeksel

• Voornamelijk geproduceerd door drie paar grote speekselklieren.
• Deze liggen rondom de mondholte.
• Klier betekent in het Latijn: Glandula.

Glandula Parotis

Glandula Sublingualis

Glandula Submandibularis

Onderkaakspeekselklier

Ondertongspeekselklier

Oorspeekselklier

Glandula Parotis

• Oorspeekselklier.
• Eén afvoergang (ductus parotideus)
• Uitgang ter hoogte van de eerste molaar bovenkaak.
• Kleine uitstulping wangslijmvlies.
• Dun, waterig speeksel (sereus).
• Actief bij eten.

Glandula sublingualis

• Ondertongspeekselklier.
• Veel afvoergangetjes.
• Dik en slijmerig speeksel (mukeus).
• Constante productie.

Glandula submandibularis

• Onderkaakspeekselklier.
• Achterrand mondbodemspieren.
• Eén afvoergang (ductus Wartoni).
• Uitgang onder de tong.
• Voornamelijk sereus maar ook mukeus.

Welke functie heeft speeksel?

Functies speeksel

• Dagelijks functioneren.
• Voedselverwerking.
• Bescherming.

Beschermende functie

• Mechanische reiniging.
• Smering van de gebitselementen.
• Bevochtiging en smering van de mondslijmvliezen.
• Bufferwerking.
• Aggregatie van bacteriën.
• Antimicrobiële activiteit.

Door bevochtiging en smering van de mondslijmvliezen.....

1. wordt spreken, kauwen en slikken mogelijk.
2. wordt de aangroei van plaque beperkt.
3. wordt slijtage door kauwkracht beperkt.
4. remt de hechting van bacteriën aan de weefsels in de mondholte.

Spijsvertering

• Speeksel draagt bij aan de spijsvertering.
• Voedseldelen kleiner kauwen.
• Enzym amylase -> koolhydraten afbreken.
• Hoeveelheid speeksel 's nachts minder dan overdag.

Waar is de speekselafvloed van afhankelijk?

Factoren speekselafvloed

• Smaak- en reukprikkels.
• Mechanische prikkels.
• Pijn- of drukprikkels.
• Hormonale condities.
• Psychische factoren.
• Geneesmiddelen.

Hoeveel speeksel produceert een mens per dag?

1. 100 - 200ml
2. 250 - 500ml
3. 500 - 1500ml
4. 1500 - 2500ml

Samenstelling

• Mukeus (dik) speeksel de hele dag.
• Sereus bij eten.
• Tijdens eten neemt de bufferwerking toe.

Welke afwijkingen aan de speekselklieren ken je?

Afwijkingen speekselklieren

• Speekselstenen (sialoliet) -> kalkafzetting in de afvoergang of klier. Eén of meerdere. Zwelling voor en tijdens maaltijd. Zichtbaar op röntgenfoto.
• De bof -> kinderziekte. Opgezwollen oorspeekselklieren. Vaccinatie.
• Speekselklier cysten -> mukokéle op de lip door beschadiging. Ranula in mondbodem.  Schemert blauw door. Chirurgische verwijdering.

Speekselsteen

Speekslkliercyste

Evaluatie