spelling blok 4

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Welkom!

Ga lekker zitten in teams, 

nodig: boek, schrift, pen

Wat gaan we doen?

Spelling: blok 4 - samenstellingen

--> tekst verbeteren

Doelen:

Spelling:

- Je kunt langere samenstellingen correct spellen.

- Je weet wanneer je woorden los of aaneen schrijft.

- Je weet welke tussenletters je gebruikt bij samenstellingen.

Vorige les - samenvatting schrift

Spelling hoofdstuk 2 en 3: 

(Herhaling) regels meervoud

(Herhaling) regels verkleinwoorden

(Herhaling) regels apostrof

Regels trema

Los of aaneenschrijven?

Aaneenschrijven of los?

1 Samenstellingen die één betekenis hebben, schrijf je aaneen (behalve bij getallen of tekens)

lageloonlanden, hogedrukreiniger, langeafstandloper, @-teken, 50 eurobiljet

2 Splitswerkwoorden (scheidbaar samengestelde werkwoorden)

pianospelen, stukmaken, opgerookt

3 Combinaties van een voorzetsel met bijwoord of twee bijwoorden schrijf je aaneen

eroverheen, waardoor, daarboven

Tussenletters bij samenstellingen

Tussenletter in samenstellingen

Een samenstelling is een woord dat is opgebouwd uit twee of meer woorden die ieder zelfstandig kunnen voorkomen. Soms is er een extra 'tussenletter' nodig om deze woorden aan elkaar te kunnen 'plakken'.

Er zijn diverse vormen van samenstellingen:

- Geen tussenletter                     telefoonhoesje - tafelpoot

- Tussenletters -en-                    bloemenwinkel - leerlingenraad

- Tussenletter -e-                         apetrots - gemeentebestuur

- Tussenletters -s-                       koningszoon - personeelschef

Belangrijk: het eerste deel van de samenstelling bepaalt de regel!

Tussenletter –s-

Je schrijft een –s- als je die hoort. Jongensboek, geluidsbron.

Soms kun je dit niet horen. Zoek dan een andere samenstelling waarbij je het wel kunt horen.
       Voorbeeld: dorp + straat

      dorpstraat of dorpsstraat?

Vul een ander woord in: dorpplein of dorpsplein? --> dorpsstraat

Tussenletter -(e)n

Basisregel: je schrijft bij ‘gewone’ samenstellingen altijd –(e)n.
Krant + jongen = krantenjongen
Beest + bende = beestenbende
Aap + rots = apenrots
Stoel + dans = stoelendans
Boek + kast = boekenkast
Hond + hok = hondenhok

Je schrijft een tussenletter -e-:

- Als het eerste deel een werkwoord of versterkend woord is

dronkelap, beresterk

- Als het eerste deel een uniek persoon of een unieke zaak is (er is er maar een van)

zonnescherm, Koninginnedag

- Als het woord niet meer herkenbaar is als samenstelling

ellepijp, schattebout

Je schrijft een tussenletter -e-:

- Als het eerste deel  geen meervoud heeft

rijstepap, ereplek

- Als het eerste deel alleen een meervoud op -s heeft

horlogemaker

- Als het eerste deel een meervoud op -s en -n heeft

secondewijzer

Leg het verschil uit!

Tussenletter in samenstellingen

Het meervoud van ‘tomaat’ is ‘tomaten’. De samenstelling schrijf je dus ook met –en.

Het meervoud van ‘groente’ is ‘groentes’ én ‘groenten’. De samenstelling schrijf je dus alleen met een –e.

Leg uit

Tussenletter in samenstellingen

Het meervoud van ‘aap’ is ‘apen’. De samenstelling schrijf je dus ook met –en.

Bij ‘apetrots’ versterkt het eerste deel een bijvoeglijk naamwoord, namelijk ‘trots’. In de samenstelling schrijf je dus alleen een -e

Tekst verbeteren, hoe?

1) Zelfstandig: arceer en verbeter de fouten in de tekst

(6 minuten)

2) Tweetallen: bespreek samen de gevonden fouten en vul elkaar aan (leg uit aan elkaar waar de fout zit) (5 minuten)

3) Kijk samen na met behulp van het nakijkblad. 

https: