Paragraaf 5.4 - Voortplanten [3]

5.4 Voortplanten

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt de delen van een bloem in een afbeelding benoemen
• Je kunt beschrijven hoe de meeldraden en stamper gebouwd en waarvoor ze zijn

5.4 Voortplanten

Waarvoor krijgen planten bloemen?

• Bloemen > voor de voorplanting van de plant
  - bloembodem > hierop zitten andere delen van bloem vast
  - kelkbladeren > beschermen bloem tegen kou, uitdroging en beschadiging
  - nectarkliertjes > maken nectar > zoete vloeistof om insecten te lokken
  - kroonbladeren > gekleurde bloemblaadjes > om insecten te lokken
  - stamper > zit in het midden van de bloem > voor voortplanting
  - meeldraden > staan rondom de stamper > voor voortplanting

5.4 Voortplanten

Waarvoor zijn de meeldraden en stamper?

• Meeldraad > mannelijke voortplantingsorgaan
  - bestaat uit; helmknop en helmdraad
  - helmknop maakt stuifmeelkorrels (stuifmeel)
  
• Stamper > vrouwelijke voortplantingsorgaan
  - bestaat uit; stempel en stijl en vruchtbeginsel
  - in vruchtbeginsel zitten zaadbeginsels > elke bevat één eicel
• Stuifmeelkorrel en eicel > voortplantingscellen
  - één stuifmeelkorrel + één eicel = zaadje 

5.4 Voortplanten

• Wat? Maken 5.4 – Opdracht 1 t/m 10
• Hoe? Blz. 76 t/m 79
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 15 minuten
• Uitkomst? Opdracht 1 t/m 10 is af. 

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst).

Leerdoelen check

• Welke onderdelen van een bloem lokken insecten?
  
  
• Wat maakt een helmknop van een meeldraad?

5.4 Voortplanten

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt uitleggen hoe bestuiving gaat en hoe dat bij verschillende bloemen gebeurt

5.4 Voortplanten

Hoe komt stuifmeel op de stamper?

• Bestuiving > stuifmeelkorrel van ene bloem
  komt op stamper van een andere bloem van dezelfde soort
  
  

1. Via insecten > opvallende kleuren, geuren en nectar lokken insecten
   - als insect op bloem komt plakken de stuifmeelkorrels aan zijn lijf
   - daarna beland de insect op een andere bloem en de vastgeplakte
   stuifmeelkorrels op de stempel (van de stamper) van die bloem
   - insectenbloemen > bloemen die door insecten worden bestoven

5.4 Voortplanten

Bestuiving door wind

• Via wind > niet opvallend, weinig geur, geen nectar
  - stuifmeelkorrels zijn heel klein en licht
  - meeldraden en stamper hangen ver uit de bloem 
  - wind neemt stuifmeelkorrels mee en zo belanden ze op andere bloemen van dezelfde soort
  - windbloemen > bloemen die door de wind worden bestoven

5.4 Voortplanten

• Wat? Maken 5.4 – Opdracht 11 t/m 16
• Hoe? Blz. 80 t/m 81
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 15 minuten
• Uitkomst? Opdracht 11 t/m 16 is af. 

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst).

Leerdoelen check

• Wat is bestuiving?
  
  
• Op welke 2 manieren kan een bloem bestoven worden?

5.4 Voortplanten

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt beschrijven hoe de zaden in een bloem ontstaan
• Je kunt manieren opnoemen van hoe zaden zich verspreiden
• Je kunt beschrijven wat er allemaal gebeurt in een plantenleven

5.4 Voortplanten

Hoe ontstaan zaden?

1. Na bestuiving zitten de stuifmeelkorrels op de stempel
2. Uit een stuifmeelkorrels groeit een buisje door de stijl naar beneden naar het vruchtbeginsel > dit heet een stuifmeelbuis
   
3. In vruchtbeginsel zitten zaadbeginsels met eicellen
   - de celkern van de stuifmeelkorrel zakt door de stuifmeelbuis tot in één van die eicellen
4. Nu smelten de celkernen van de eicel en stuifmeelkorrel samen tot één nieuwe celkern
   - dit heet bevruchting

5.4 Voortplanten

5.4 Voortplanten

Na bevruchting van de eicel(len)

• Kroonbladeren en kelkbladeren verschrompelen
• Vuchtbeginsel groeit en wordt een vrucht
• Tegelijkertijd groeien de zaadbeginsels uit tot zaden
  - hierdoor ontstaan zaden in een vrucht
  - zoals zaadjes in een tomaat; pitjes in een appel; boontjes in een peulvrucht

5.4 Voortplanten

Hoe worden zaden verspreid?

• Zaadverspreiding > zaden worden verspreid zodat ze verder van de moederplant terecht komen > meer water en licht beschikbaar

1. Verspreiding door wind > zaden moeten licht zijn > bijv. Paardenbloem
2. Verspreiding door dieren > dieren eten de vrucht of vrucht blijft plakken
   aan vacht > bijv. Rode besjes of Kleefkruid
3. Verspreiding door plant zelf > vruchten knappen open door uitdroging of zon > zaadje schiet dan weg > Springbalsiem

5.4 Voortplanten

Wat gebeurt er in een plantenleven?

1. Zaadje ontkiemt > er groeit een nieuwe plant
2. Plantje groeit uit tot volwassen plant > volwassen plant vormt bloemen
3. Uit de bloemen ontstaat vruchten en zaden
4. De zaden worden verspreid > en ontkiemen weer zodat er een nieuwe plant gaat groeien

• Levenscyclus > een kring van gebeurtenissen die steeds opnieuw plaatsvinden

5.4 Voortplanten

• Wat? Maken 5.4 – Opdracht 17 t/m 25
• Hoe? Blz. 82 t/m 86
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 15 minuten
• Uitkomst? Opdracht 17 t/m 25 is af. 

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst).

Leerdoelen check

• Op welke 3 manieren kunnen zaden worden verspreid?