les 4: Herseninfarct, hersenbloeding, TIA

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

AFP les 4

CVA/TIA

Leerdoelen

Aan het eind van de les kunnen de jullie:

• Het verschil benoemen tussen een herseninfarct,     hersenbloeding en TIA;
• De mogelijke oorzaken, symptomen, behandeling en     verzorgingsaandachtspunten van een CVA benoemen.

CVA staat voor:

1. centraal vasculair accident
2. cerebro vasculair accident
3. cerebro vasculair accent
4. cerebro vocaal accident

Hoe herken je een CVA?

Hoe herken je een CVA?

CVA (bloeding of infarct)

Wanneer een CVA het gevolg is van een afsluiting van een bloedvat spreekt men van een ..... CVA

1. Ischemisch
2. Hemorragisch
3. Inflammatoir
4. Degeneratief

- Ischemisch CVA (80%)

•         < 24 uur > TIA 
•         > 24 uur > CVA 

- Bloedig CVA (20%)

•       epidurale bloeding
•       subdurale bloeding
•       subarachnoïdaal (SAB)

Niet bloedig CVA (herseninfarct)

CVA

Time=Tissue

Trombolyse mogelijk tot 4,5 uur na start klachten!

casus 1

Casus 1
Wat doe je?

1. 112 bellen
2. 30 minuten observeren en of de klachten veranderen/verminderen.
3. extra gift bloedverdunners geven en de HAP bellen
4. Nu niets. Ze is om 21:30 naar bed gegaan. Het is te laat voor interventie. Morgenochtend de huisarts bellen

Anneke is na een CVA linkszijdig verlamd de beschadiging zit

1. in de linker hersenhelft
2. in de rechter hersenhelft

casus 2

Casus 2
Wat doe je?

1. 112 bellen
2. 30 minuten observeren en of de klachten veranderen/verminderen.
3. extra gift bloedverdunners geven en de eigen HA bellen
4. De huisarts bellen. Het is te laat voor interventie. Morgenochtend de huisarts bellen

Wat is het verschil tussen een TIA en een CVA?

1. Een TIA is altijd een hersenbloeding
2. Een CVA is altijd een hersenbloeding
3. Een CVA gaat altijd voorbij zonder restverschijnselen
4. Een TIA gaat altijd voorbij zonder restverschijnselen

TIA

Betekenis:

Transient Ischemic Attack

(Tijdelijke Ischemische Aanval)

• Verschijnselen van voorbijgaande aard​  
• Half uur tot drie kwartier​ 
• 
  Losgelaten stolsel loopt plots vast in een slagader in de hersenen​
•  Neurologisch uitval (Motoriek, Taal)​

  

TIA vs. CVA

Bloedig CVA

• epidurale bloeding         -> Trauma
• subdurale bloeding        -> Trauma
• subarachnoïdaal (SAB)  -> Aneurysma (80%)
• intracerebrale bloeding -> divers

AVM=arterioveneuze malformatie

AVM/aneurysma/trauma/hoge RR/arteriosclerose

SAB

Scheurtje in een bloedvat van de hersenen

Wat komt vaker voor? Een hersenbloeding of een herseninfarct?

1. Hersenbloeding
2. Herseninfarct

2019; totaal 500.600 incl TIA alleen bij HA, excl VVT!

25% vd sterfte binnen hart&vaatziekten

nieuw 2019

TIA 59.000 (28.700 man/20.300 vr)

CVA 38.500 (19.700 man/ 18.800 vr) (110p/d)

80% ischemisch\20% bloedig

Behandeling hersenbloeding

• Stroke Unit/BCU
• CT-scan
• Eventuele operatie bij scheur in slagader
• D.m.v. luikje in schedelbot wordt overtollig bloed weggehaald
• Volledig herstel met problemen met concentreren/geheugen/lichte hoofdpijn
• Kan lijden tot ernstige neurologische en cognitieve klachten

Gevolgen CVA

Uitvalsverschijnselen (halfzijdig)

• Hemiparese of hemiplegie
  
• Spraakstoornissen (afasie)
  
• Geheugenstoornissen
  
• Concentratiestoornissen
  
• Motorische stoornissen (apraxie)
  
• Slikklachten
  
• Gedragsverandering
• Persoonlijkheidsverandering
• Emotionele labiliteit
  

De cliënt met een CVA

Zorgkundige taken bij ZV met C.V.A.

• Bewegingsstoornissen, zich uitend in een halfzijdige, gehele of gedeeltelijke verlamming (hemiplegie)
• Stoornissen in het gevoel (sensibiliteitsstoornissen)
• Uitval van een deel van het gezichtsveld (hemianopsie)
• Neglect
• Problemen bij het spreken en slikken (afasie, dysartrie)
  
• Incontinentie van urine en ontlasting
• Vermoeidheid
• Ruimtelijke oriëntatie verliezen
• Perseveratie 
• Emotionele stoornissen
• Epileptische insult(en)

https://www.hersenletsel-uitleg.nl/gevolgen/niet-zichtbare-gevolgen/emoties-gedrag-relaties/persevereren

Hemianopsie

Neglect

Dysartrie

Dysfagie

Apraxie

Afasie

Agnosie

Hemiplegie

Halfzijdige verlamming

Blikveld uitval

Verslikken

Niet kunnen articuleren

Vergeten lichaamshelft

woord-vind-stoornis

Probleem in doelgericht handelen

Zintuigelijke prikkels niet meer herkennen

Hemiplegie: krachtsvermindering aan 1 kant

1. Juist
2. Onjuist

hemiparese 

Hemiparese = gedeeltelijke verlamming lichaamshelft 

Gevolg: verhoogde spierspanning (pijnlijk), spasmen en hemiplegische houding 

Hemiplegie 

 volledige verlamming één lichaamshelft

Hemiplegische houding: zv zakt als het ware in elkaar aan de kant van de verlamming. Spieren raken verkort. Knie is overstrekt en spitsvoet ontstaat. 

Diplopie (dubbel zien) waarvoor ooglapje

Bij stoel kan armsteun gebruikt worden

Wat is neglect?

1. Het onbewust negeren van 1 kant
2. Het niet meer in dialect kunnen spreken
3. Je benen niet meer op kunnen tillen
4. Halvering van het gezichtsveld

Hemianopsie        Neglect

Leerdoelen gehaald?

Kunnen jullie nu:

• Het verschil benoemen tussen een herseninfarct,     hersenbloeding en TIA;
• De mogelijke oorzaken, symptomen, behandeling en     verzorgingsaandachtspunten van een CVA benoemen.

00:00

noem een ander woord voor een CVA

00:13

Binnen hoeveel tijd moet behandeling plaatsvinden?

01:31

Wat is boezemfibrilleren? En hoezo 5x grotere kans op CVA?

1. De onderste gedeeltes van het hart trekken onregelmatig samen.
2. Hartritme stoornis, waarbij het hart te traag samentrekt, waardoor het bloed te veel stilstaat en gaat stollen.
3. De bovenste gedeeltes van het hart trekken onregelmatig samen waardoor gemakkelijk stolsels (propjes)ontstaan.

01:39

Waarom is Diabetes, hoge bloeddruk of hoog cholesterol een groter risico op CVA?

02:10

Hier hebben ze het over G.A.S.T. vaak spreken wij ook over F.A.S.T.-test. Waar staan die letters voor?

En nu, een FAST oefening....die het eerste weer terug voor de laptop zit MET een beetje sneeuw!...GO!

Volgende week

De ziekte van Parkinson

lees VVT deel 1 hoofdstuk 33