Herhaling en aanwijzende en vragende voornaamwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Welkom hv1p!

Pak je spullen! 

Wat heb je nodig?

• Je telefoon, ja echt waar
• Nieuw Nederlands lesboek
• + schrift
• Pen of potlood

Wat gaan we deze les doen?

• Herhalen waar we het voor de vakantie over gehad hebben
• Verder met de lesstof 

Doelen van deze les

Aan het einde van deze les, weet je:

• wat we voor de vakantie hebben besproken over grammatica
• alles over het lijdend voorwerp
• en aanwijzende en vragende voornaamwoorden

Wat weet je nog?

Weet je 't nog?

Je weet nu:

• hoe je de persoonsvorm kunt vinden
• hoe je de zin in zinsdelen verdeelt
• hoe je het onderwerp kunt vinden
• hoe je het werkwoordelijk gezegde kunt vinden
• hoe je het lijdend voorwerp kunt vinden

Mijn moeder heeft een taart gebakken
Wat is de persoonsvorm?

Mijn moeder heeft een taart gebakken
Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Mijn moeder heeft een taart gebakken
Wat is het onderwerp?

Mijn moeder heeft een taart gebakken

persoonsvorm = heeft

werkwoordelijk gezegde = heeft gebakken

onderwerp = Mijn moeder

Welke zinsdeel is er over? 

Mijn moeder heeft een taart gebakken

persoonsvorm = heeft

werkwoordelijk gezegde = heeft gebakken

onderwerp = Mijn moeder

over = een taart, een taart  is het antwoord op de vraag 

wat + pv + ow. 

Hoe noemen we dit zinsdeel? 

Knoop het in je oren!

Gezegde: alle werkwoorden in de zin

Onderwerp: wie/ wat + gezegde

Lijdend voorwerp: wat/ wie + gezegde + onderwerp

Startopdracht?

Verdeel de onderstaande woorden in twee groepen:

welke woorden horen volgens bij elkaar?

deze – wie – waar – dit – welk – die – wat – dat 

                                                           

Aanwijzend voornaamwoord

Wijst een mens, een dier of een ding aan: 

deze jongen, dat hert, die prullenbak. 

Dit zijn aanwijzende voornaamwoorden: 

deze, die, dat, dit, zulk(e), zo’n, dergelijk(e), zelf, hetzelfde, dezelfde.

Kan voor een zelfstandig naamwoord staan, maar het kan ook alleen staan.

Aanwijzend voornaamwoord

Let op:

• De woorden dat en die behoren tot meerdere woordsoorten. 

Dat en die zijn alleen aanwijzend voornaamwoord als je ze kunt vervangen door dit en deze.

• Woorden die een plaats of een richting aangeven (daar, daarheen, daarover, daarlangs) zijn geen aanwijzend voornaamwoord.

Vragend voornaamwoord

Wie, wat, welk(e), wat voor (een). 

Ze staan meestal aan het begin van een vraag:

Wie gaat er mee op reis?

Soms staat een vragend voornaamwoord aan het begin van een zin die gemaakt is van een vraag:

Hij vroeg wie van ons mee gaat op reis.

Vragend voornaamwoord

Let op:

• Wie en wat zijn geen vragend voornaamwoord als ze terugwijzen naar een eerder genoemd woord:

– Die leuke jongen over wie je me zojuist vertelde, loopt daarginds.

• Woorden als waar, waarheen, wanneer en hoe zijn geen vragende voornaamwoorden.

Wat is het vragende voornaamwoord in deze zin:

Waarom vraag je niet wie dat heeft gedaan?

1. waarom
2. wie

Wat is het aanwijzend voornaamwoord in deze zin:

Ik vind dat deze leerling goed werkt.

1. dat
2. deze

De woorden 'hoe, waarom en waardoor' zijn voorbeelden van vragend voornaamwoorden.

1. juist
2. onjuist

Welke van deze woorden is geen vragend voornaamwoord?

1. welke
2. wie
3. wat
4. waarmee

Aan de slag!

Wat? Je maakt opdracht 1, 2 en 4
van hoofdstuk 4: grammatica - woordsoorten (p. 126-127) 

Hoe? 5 minuten stil. Daarna mag je fluisterend overleggen.

Hulp? Lees je boek. Lukt het niet, steek je hand op.

Tijd? 15 minuten.

Resultaat? Je leert over aanwijzende en vragende voornaamwoorden.
Klaar? Dan maak je opdracht 3. 

                                                           

Doelen van deze les

Weet je nu:

• hoe het zit met het werkwoordelijk gezegde, zelfstandig werkwoord en hulpwerkwoord?
• alles over het lijdend voorwerp?
• en aanwijzende en vragende voornaamwoorden?

Tot morgen!

Huiswerk: opdracht 1, 2 en 4 op p. 126-127

Is dit een meewerkend voorwerp?

Hij laat al zijn geld na [aan goede doelen].

1. Wel een meewerkend voorwerp
2. Geen meewerkend voorwerp

Wat is het meewerkend voorwerp?

Sophie doet jou de groeten

1. Geen meewerkend voorwerp
2. jou
3. Sophie
4. de groeten

Wie heeft mijn scooter gerepareerd?

mijn scooter =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. werkwoordelijk gezegde

Wat is het meewerkend voorwerp (MV) in de zin:

Mag ik u een kopje koffie aanbieden?

Wat is het meewerkend voorwerp?

Hij geeft zijn zus een knuffel.

Wat is het meewerkend voorwerp in de volgende zin:
De politieagent gaf de foutparkeerder een flinke boete.