Klare taal plus - les 3 - te / om te + werkwoord en scheidbare werkwoorden

• NT2
• MBO
• Studiejaar 2

Wat gaan we vandaag doen?

• Onderwerp en persoonsvorm (zinsdelen)
  
  
• Te + hele werkwoord / om te + hele werkwoord
  
  
• We leren wat scheidbare werkwoorden zijn

Het onderwerp

Je kan het onderwerp vinden door WIE of WAT te vragen. 

voorbeeld: 

Mila gaat naar huis. 

Je vraagt dan "wie gaat naar huis?". 

Het antwoord is: 

Mila

Dus Mila is het onderwerp in deze zin.

 

wat is het onderwerp?

Mijn moeder en ik maken een taart.

1. mijn moeder
2. ik
3. een taart
4. mijn moeder en ik

wat is het onderwerp?
mijn zus leest in het boek.

1. het boek
2. leest
3. mijn zus
4. mijn

wat is het onderwerp?
Veel mensen gaan in de zomer op vakantie.

1. veel mensen
2. in de zomer
3. op vakantie
4. gaan

wat is het onderwerp?
Adam zit de hele dag op zijn telefoon.

DE PERSOONSVORM

Het belangrijkste onderdeel van de zin is het werkwoord

De persoonsvorm kun je vinden door:

1. De zin in een andere tijd zetten

2. De zin vragend maken     

voorbeeld: Lana kijkt naar het bord.

1. Lana  keek naar het bord. 

2. keek Lana naar het bord?

2. Geeft Lana een appel aan het kind? 

wat is de persoonsvorm?
De leerlingen hebben les in Teams.

1. De leerlingen
2. les
3. hebben
4. in Teams

Wat is de persoonsvorm?
Mevrouw Rawan werkt vandaag thuis.

1. Mevrouw Rawan
2. werkt
3. vandaag
4. thuis

Wat is de persoonsvorm in de zin?
Meneer Frans helpt jullie in de klas.

Te + hele werkwoord

Soms wordt een werkwoord voorafgegaan door "te".

Het begint te regenen (it starts to rain)

Je hoeft vandaag niet te komen (you don't have to come today)

Ik vind het leuk jou te zien (it's nice to see you)

Te + hele werkwoord

1. Als iets gedaan moet worden (toekomst)

Bijv. de te nemen beslissing, de te maken oefening

2. Na een bijvoeglijk naamwoord

Bijv. het is niet moeilijk/leuk om te schaatsen

3. Na werkwoorden als staan, liggen, zitten, lopen

Bijv. hij staat te dromen

Om te + hele werkwoord

"Om te" geeft een doel aan:

Ik ga naar de stad om boodschappen te doen

Ik ga naar huis om te eten

Maak een zin met "te"
Maak een zin met "om te"
Maak een zin met "om [...] te"

Scheidbaar werkwoord

Deze hond vindt het niet leuk dat we hem uitlachen!

Het scheidbare werkwoord

Deze hond vindt het niet leuk dat we hem uitlachen!

uitlachen      =   lachen  +  uit

scheidbaar             werkwoord + voorzetsel
werkwoord

Wat is een scheidbaar werkwoord?

Een scheidbaar werkwoord heeft 2 woorden:

een werkwoord en een ander woord. Meestal is dit een voorzetsel.

schoonmaken = schoon  + maken 

     aankomen    = aan          + komen

       nadenken   = na             + denken

Is het werkwoord

scheidbaar

JA of NEE?

Noem 3 scheidbare
werkwoorden

Hoe gebruik je een scheidbaar werkwoord?

Je schrijft eerst wie/wat (onderwerp). Dan het werkwoord dat je  aanpast aan de wie/wat. Het andere woord staat op de laatste plaats in de zin:

Ik               maak        de keuken         schoon.
De trein  komt        om 10:00 uur   aan.

Wij            denken   eerst                    na. 

Ik lach hem niet uit!

Wat is het onderwerp?

1. ik
2. hem

Ik lach hem niet uit!

Wat is het scheidbare werkwoord?

1. lachen
2. uitlachen

Ik maak de keuken schoon.

Wat is het onderwerp?

1. de keuken
2. ik

Ik maak de keuken schoon.

Wat is het scheidbare werkwoord?

1. schoonmaken
2. maken

Ik ga de straat oversteken.

Wat zijn de werkwoorden?

1. ik + ga
2. over + steken
3. ga + oversteken
4. ik + de straat

Ik ........ een briefje voor mijn moeder ..... (ophangen)

Zij ....... haar vriend vanavond ......
(opbellen)

Ik ....... mijn kinderen bij school ......
(ophalen)

Pim ....... het lesje uit het boek ......
(overschrijven)

Zij ....... hun vrienden voor morgen ......
(uitnodigen)

Twee werkwoorden in de zin?

Dan schrijf je het scheidbare werkwoord als één woord. Het eerste werkwoord pas je aan aan de wie/wat. Het scheidbare werkwoord staat op de laatste plaats in de zin. 

Hij  moet  de pannenkoeken  omdraaien.

Ik  kan  de spullen morgen  opsturen.

Het meisje mag  de weg  oversteken.

De jongen - in bed
(moeten - overgeven)

Maak een goede zin met de zinsdelen

1. De jongen geeft moet over in bed.
2. De jongen geeft over moet in bed.
3. De jongen moet in bed overgeven.
4. De jongen moeten geven over in bed.

Hanna - de moeilijke som
(willen - uitleggen)

Maak een goede zin met de zinsdelen

1. Hanna wil uitleggen de moeilijke som
2. Hanna wil de moeilijke som uitleggen.
3. De moeilijke som uitleggen wil Hanna.
4. Hanna wil uitleggen de moeilijke som.

Het kind - de appel
(zullen - opeten)

Maak een goede zin met de zinsdelen.

1. Het kind zal de appel opeten.
2. Het kind de appel zal opeten.
3. Het kind zullen de appel opeten.
4. Het kind de appel zullen opeten.

Hanna - morgen - lekker
(mogen - uitslapen)

Maak een goede zin met de zinsdelen.

1. Hanna mag morgen lekker uitslapen.
2. Hanna mag uitslapen lekker morgen.
3. Hanna mogen morgen lekker uitslapen.
4. Hanna mag lekker uitslapen morgen.

De tram - om 1 uur
(zullen - terugkomen)

Maak een goede zin met de zinsdelen.

1. De tram zal terug om 1 uur komen.
2. De tram zullen terugkomen om 1 uur.
3. Terug zal de tram om 1 uur komen.
4. De tram zal om 1 uur terugkomen.

Maak zelf een zin met deze werkwoorden:

Hard gewerkt!

Goed gedaan!