(1mavo) H2 voedsel verbouwen/boer worden paragraaf 2 deel 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 1

Planning:

• Introductie
  
• Uitleg paragraaf 2: steden en boeren of vruchtbare grond en bezittingen
• maken opdracht 5 t/m 8 of 9
• Nabespreken paragraaf 2
  
• afsluiting

Aan het einde van de les kan/weet je:

• de gevolgen van het ontstaan van de landbouw

dorpen

graan

bevolking

Nijl

Vruchtbare

10.000

Plaats de gebeurtenissen in de juiste chronologische volgorde (tijdsvolgorde)

Plant de zaden van graan.

Maak kleine velden voor het graan om te verbouwen.

Verzamel graanzaden in het wild.

Nu kan je je eigen graanvelden verbouwen. 

Houd wat graan zaden over voor volgend jaar. 

aantekeningen/uitleg

uitleg iedereen

Gevolgen van de landbouwrevolutie

• Mensen stoppen te leven als nomaden

• Het ontstaan van de eerste steden: landbouwsamenleving

• Mensen krijgen meer bezittingen

• Er ontstaat meer ongelijkheid: de één heeft meer bezittingen dan een ander.

Stad in het Midden-Oosten, omstreeks 9000 v. Chr.

Boeren in Europa

• Pas laat: het was niet nodig, er was voldoende voedsel te vinden.

• Eerste boeren in Nederland: Zuid-Limburg rond 5300 v. Chr.

• Tóch landbouw in Europa: mensen verhuizen uit gebieden waar gebrek aan landbouwgrond is en komen hier terecht

uitleg vmbo-kgt

Boeren in Nederland

• Zuid-Limburg: bandkeramiekers (tot 4400 v. Chr)

• Noord-Nederland: trechterbekercultuur (rond 3500 v. Chr.)

• Vanaf 3000 v. Chr. zijn er in Nederland geen jager-verzamelaars meer

Bandkeramiek

Trechterbekercultuur

Dood en begraven

• Graven worden steeds uitgebreider: grafheuvels en hunebedden

• Zowel begraven als cremeren: urnenvelden

• Doden kregen bezittingen mee: vermoedelijk geloven in leven na de dood

• Lezen paragraaf 2 eerste vruchtbare grond + bezittingen
• Eerder klaar dan het belletje?
  
• Ga aan de slag met op de opdracht 5 t/m 8 paragraaf 2 H2
  
• gebruik hierbij:
  
• leerboek blz.20/21
  
• werkboek blz. 23/24/25
  
• je mag zelf kiezen welke opdracht je als eerste doet.

• Lezen paragraaf 2 eerste steden + boeren
• Eerder klaar dan het belletje?
  
• Ga aan de slag met op de opdracht 5 t/m 9 paragraaf 2 H2
  
• gebruik hierbij:
  
• leerboek blz.13/14
  
• werkboek blz. 16/17/18/19
  
• je mag zelf kiezen welke opdracht je als eerste doet.

vmbo-kgt werken in stilte

vmbo-t/havo werken in stilte

• Lezen paragraaf 2 vruchtbare grond + bezittingen
• Eerder klaar dan het belletje?
  
• Ga aan de slag met op de opdracht 5 t/m 9 paragraaf 2 H2
  
• gebruik hierbij:
  
• leerboek blz.20/21
  
• werkboek blz. 23/24/25
  
• je mag zelf kiezen welke opdracht je als eerste doet.

• Lezen paragraaf 2 eerste steden + boeren
• Eerder klaar dan het belletje?
  
• Ga aan de slag met op de opdracht 5 t/m 8 paragraaf 2 H2
  
• gebruik hierbij:
  
• leerboek blz.13/14
  
• werkboek blz. 16/17/18/19
  
• je mag zelf kiezen welke opdracht je als eerste doet.

vmbo-kgt werken met fluisteren

vmbo-t/havo werken met fluisteren

• Lezen paragraaf 2 vruchtbare grond + bezittingen
• Eerder klaar dan het belletje?
  
• Ga aan de slag met op de opdracht 5 t/m 9 paragraaf 2 H2
  
• gebruik hierbij:
  
• leerboek blz.20/21
  
• werkboek blz. 23/24/25
  
• je mag zelf kiezen welke opdracht je als eerste doet.

• 
  
• Lezen paragraaf 2  eerste steden + boeren
• Eerder klaar dan het belletje?
  
• Ga aan de slag met op de opdracht 5 t/m 8 paragraaf 2 H2
  
• gebruik hierbij:
  
• leerboek blz.13/14
  
• werkboek blz. 16/17/18/19
  
• je mag zelf kiezen welke opdracht je als eerste doet.

vmbo-kgt werken met praten

vmbo-t/havo werken met praten

filmpje over de eerste steden! zet de ondertiteling in het Nederlands

herhalen/nabespreken

Veel resten van de boerderijen uit de Steentijd hebben archeologen niet kunnen terugvinden. Toch zijn er aanwijzingen dát er huizen waren.

Hoe kun je dat in de afbeelding zien?

1. Je ziet nog duidelijk de muren die van aarde zijn gemaakt. De eerste woningen hadden zulke muren.
2. De rode stippen komen door de verf die in de Steentijd gebruikt is.
3. De donkere rondjes zijn de plekken waar eens de palen van de woning hebben gestaan.
4. De vloer is helemaal glad, net zoals wij dat tegenwoordig in ons huis hebben.

Hoe kan ik aan de afbeelding zien dat de hunebedden ná landbouwrevolutie zijn gemaakt?

1. De grote stenen kwamen hier pas tijdens de landbouwrevolutie.
2. Er woonden hier te weinig mensen om samen de hunebedden te maken.
3. Er wordt gebruik gemaakt van dieren.
4. Voor de landbouwrevolutie werden er geen mensen begraven

Voordelen van landbouw

Nadelen van landbouw

Veel continuïteit

Meer beroepen mogelijk

meer bezit mogelijk

harder werk

groter risico

grotere opbrengst

groter risico op besmettelijke ziektes

sociale ongelijkheid