Afweer, ontsteking en afweer reacties

• AFP
• MBO
• Studiejaar 2

Planning 2e deel van dit blok

• Week 6
  

1.  21-12 Start theorie, 2 u + opgave opdracht voor een cijfer: vervallen
2.  24-12 1 u theorie: vervallen. Theorie wel alvast ter zelfstudie aangeboden

Afweer, ontsteking en afweer en afweer reacties

• Week 7: alle lessen theorie, 5 u
  

Lichaamstemperatuur en infectieziekten, luchtwegen en ademhalen

• Week 8: alle lessen theorie 5 u 

1.  oefentoets aanbieden

Hoesten en ademhalingsproblemen

• Week 9

1. 25-1 Theorie + oefentoets nabespreken + inleveren opdracht voor een cijfer
2. 28-1 toets & nabespreking blok

• Focus toets:  Afweer, ontsteking en afweer en afweer reacties, lichaamstemperatuur en infectieziekten
• Focus opdracht: luchtwegen, ademhalen, hoesten en ademhalingsproblemen

• 
  
  
  
  
  
             
   

Ontsteking/infectie?

orgaan + itis = ontsteking aan dat orgaan

hepatitis

gastritis

cystitis

Oorzaken ontsteking

• mechanisch
• chemisch
• thermisch
• immunologisch
• ziektekiemen 

Kenmerken van een ontsteking

• roodheid: rubor
• warmte: calor
• zwelling:tumor
• pijn: dolor
• (pus)
• gestoorde functie: functio leasa

Verloop van een ontsteking

• weefselschade
• alarmstoffen/ ontstekingsmediatoren komen vrij 
• deze veroorzaken vasodilatatie  
• weefsel zwelling door toename van weefselvocht met daarin afweercellen
• zwelling geeft druk op de zenuw --> pijn: waarom nodig? & jeuk
• na een uur massale trek van fagocyterende witte bloedcellen: pus= resten van dode witte bloedcellen, dode ziekteverwekkers etc
• door zwelling en pijn treedt een gestoorde functie op: waarom nodig?

reactie op een ontsteking = koorts: remt groei ziekteverwekkers en versnelt fagocytose en weefselherstel

Afweer

• aspecifieke afweer 

1. verdediging tegen alle ziekteverwekkers
2. aangeboren

• specifieke afweer

1. immuunsysteem: antigenen en lymfocyten
2. minder of niet vatbaar voor een ziekteverwekker

Afweer bij een ontsteking

• directe afweer: plaatselijke afweer door leukocyten activiteit, met name granulocyten, snel, niet specifiek
• indirecte afweer: immunologisch systeem is betrokken, duurt iets langer, wel specifiek

aspecifieke afweer

• 1e afweerlinie: 

1. dekweefsel van de huid en slijmvliezen
2. bacterieflora: huid, darmen

• 2e afweerlinie 

1. granulocyten
2. macrofagen
3. killercellen
4. interferonen

Fagocyotse

leukocyten verlaten de bloedbaan en treden het beschadigde weefsel binnen om ziekteverwekkers te doden en dood/beschadigd weefsel op te ruimen

Eiwitten treden uit de bloedbaan

• stollingseiwitten 
• antistoffen
• reparatie van beschadigd weefsel

Vormen van ontsteking

Specifieke afweer = immuniteit

Het opbouwen van immuniteit =  immunisatie

Immunologisch systeem

• antigeen: lichaamsvreemde stof of ziekteverwekker die ons lichaam binnenkomt
• 1e contact leidt tot sensibilisatie: activeert het specifieke afweersysteem = immunologisch systeem
• je vindt afweerweefsel in: lymfeklieren, milt, beenmerg, thymus, amandelen,plaques van Pleyer 
• Voorts functioneren de cellen die hierbij horen in het bloed & lymfe

Soorten immunisatie

• actieve immunisatie

besmetting met een ziekteverwekker

verzwakte ziekteverwekker: vaccinatie

• passieve immunisatie 

antistoffen worden in het lichaam gebracht: bij de geboorte en later bij verzwakte gezondheid

T-lymfocyt

• wordt gemaakt in het beenmerg
• ontwikkeld zich onder invloed van de thymus (T-lymfocyt)
• zijn na het 1e contact gesensibiliseerde lymfocyten 
• dragen de informatie over aan hun opvolgers: memory cells
• deze maken bij opnieuw hetzelfde antigeen nieuwe T-lymfocyten aan
• dit proces duurt even: 24-48 u, delayed type: vertraagd afweer type

B-lymfocyt

• worden na contact met het antigeen plasmacellen
• plasmacellen maken eiwitten die zich hechten aan het oppervlak van het antigeen 
• deze afweereiwitten heten antilichamen of immunoglobulinen die nadat ze zich aan de buitenkant van het antigeen hebben vastgemaakt hiermee het antigeen inactief maken
• humorale afweer
• maken IgA, IgG, IgM, IgD & IgE

Antilichamen

• IgA: op de slijmvliezen, in zweet, speeksel, traanvocht, etc
• IgG: in bloed en extra cellulair (is klein), belangrijkst in het lichaam, neutraliseert micro-organismen  en toxines en stimuleert fagocytose
• IgM: groot, belangrijk in het bloed, hechten aan oppervlak bacteriën en maken deze onschadelijk
• IgD: komt voor op het oppervlak van B-lymfocyten, zeer weinig
• IgE: verbonden aan mestcellen. Wanneer IgE in contact komt met antigeen dan barst de mestcel open , er komen stoffen vrij die de ontstekingsreactie op gang brengen

Reactie van afweersysteem in bloed

• stijging BSE (bezinking)
• stijging leukocyten

1. stijging neutrofiele granulocyten: bacterie
2. stijging lymfocyten: virus

• titer bepaling: hoeveelheid antistoffen in het bloed 
• stijging CRP: een eiwit dat bij infecties door de lever wordt aangemaakt 

Falende afweer

• leukopenie: tekort aan witte bloedcellen
• agranulocytose: nauwelijks witte bloedcellen
• immunodeficiëntie:  stoornis in de werking van de B- en/of T-lymfocyten

Problemen kunnen ontstaan door oa ziekten in het lymfatisch weefsel of in het beenmerg

Behandeling van een ontsteking

• gezonde voeding, rust, goede conditie
• warmte toevoegen: waarom?
• medicatie: wanneer wel, wanneer niet?
• indien nodig abces incideren of draineren 

Herstel van een ontsteking

• regeneratie: wat heeft een groot regeneratie vermogen?
• littekenvorming: wat heeft nauwelijks regeneratie vermogen? Geeft soms functieverlies, bijvoorbeeld bioj hypertrofisch litteken weefsel: keloïd

Verloop van een virale besmetting

• virus komt het lichaam binnen
• incubatie tijd: de tijd die het duurt tussen je besmetting en je ziekte verschijnselen
• je wordt ziek
• B-lymfocyten reageren
• 2e besmetting
•  je bemerkt niets van de besmetting

Auto immuun ziekte

Auto-immuun betekent dat het immuunsysteem zich tegen het lichaam zelf keert. Een auto-immuunziekte ontstaat als er bij het opruimen van lichaamseigen celresten iets verkeerd gaat. Dit gebeurt bijvoorbeeld als goed werkende cellen worden opgeruimd door het lichaam. Hierdoor beschadigt het orgaan waarin deze cellen voorkomen. Bij een andere vorm van auto-immuunziektes ontstaan er ontstekingsreacties bij het opruimen van overbodige cellen.

Vaccinatie programma blijft veranderen

• kinkhoest vaccinatie in de zwangerschap
• rotavirus bij prematuren
• meningokokken  vaacinatie
• HPV vaccinatie 

Risico's van vaccinaties

• overgevoeligheid: serumziekte
• allergische reacties: anafylactische shock
•  autisme??
• chip toedienen?

Bloedgroepen

Bloedgroepen

www.sanquin.nl