1.6: Het landschap in Laag-Nederland juiste

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

1.6 Het landschap in Laag-Nederland

Opfrissen

• Wat gebeurde er in de een na laatste koude periode (Saale-ijstijd)?

1. Dikke ijstongen brachten zwerfstenen naar Zuid-Limburg
2. IJstongen zorgden voor stuwwallen in het landschap
3. Helemaal niks, Nederland lag toen nog onder water

Opfrissen

• Hoe is het landschap in Hoog-Nederland ontstaan?

1. De zee zette zand af waardoor er land ontstond
2. Zand werd vanuit de lege Noordzee naar Hoog-Nederland geblazen
3. De zwerfstenen schuurden het landschap uit

Opfrissen

• Waarom gingen de eerste inwoners van Nederland in Hoog-Nederland wonen?

1. De grond was er erg vruchtbaar, dus ze hoefden niet meer te jagen maar konden boer worden.
2. Laag-Nederland was te gevaarlijk: dat overstroomde regelmatig.
3. Ze vonden de natuur hier zo mooi (akkers, weilanden en bossen). 

Leerdoelen

Ik weet welke maatregelen de mens in Laag-Nederland heeft genomen om zich tegen het water te beschermen

Ik begrijp hoe Laag-Nederland is opgevuld met veen en klei

Ik kan met behulp van een foto of kaart bepalen of een landschap in Hoog- of Laag-Nederland ligt

Hoe Laag-Nederland ontstond door zeespiegelstijging

* 1000 jaar v. Chr. is een nieuwe strandwal gevormd langs de kust

* achter de strandwal ontstond de Waddenzee --> binnenzee Water stond vaak stil = sedimentatie van zeeklei

Laag-Nederland

* Het landschap in NL is vooral na de laatste ijstijd ontstaan

* De temperatuur steeg --> zeespiegel steeg

* In deze periode ontstonden veel grondsoorten

Hoe Laag-Nederland ontstond door zeespiegelstijging

* De stranden en duinen zijn gevormd door de zee

* achter de duinen ontstond een moerasgebied, hier vormde zich een laag veen

Samengevat

De grondsoorten in Laag-NL zijn afgezet onder verschillende omstandigheden

Duinzand --> door golven en wind

Zeeklei --> In stilstaand water achter de duinen

Veen --> dode plantenresten onder water zonder zuurstof

Hoog-Nederland

Laag-Nederland

De bewoners van Laag-Nederland

Moesten hun gebouwen beschermen tegen overstromingen

Dus ze bouwden op terpen 

Zijn de terpen of de dijken ouder?

De eerste dijken bestonden uit terpen die met elkaar verbonden waren

= de eerste polders!

de dijk      

Binnen- en buitendijks

Buitendijks gebied

Binnendijks gebied

Welk gebied ligt hoger ten opzichte van de zeespiegel?

Lezen par. 1.6

Maken H1 par. 1.6 vraag 1 en 2 

Na 10 min gaan we deze bespreken

Ben je klaar met vraag 1 en 2 dan kun je gewoon verder werken

Polders

In natte perioden staat het water in de polder hoog en moet je water uit de polder wegpompen. Dat gebeurt met een elektrische pomp, een gemaal.

In droge perioden moet je soms juist water de polder in laten stromen.

Polder

Stuk land, omgeven door

dijken, waar de waterstand

geregeld kan worden.

Vaak onder NAP

het gemaal pompt het water weg

Binnendijks

Buitendijks

Polders

Soms werden dijken richting de zee verlegd om zo een stuk landbouwgrond erbij te krijgen.

Het buitendijkse kleigebied werd dan onderdeel van het gebied binnen de dijken.

Buitendijks

Oude dijk

Nieuwe dijk

De mens heeft al eeuwenlang

het landschap van Hoog-Nederland en 

Laag-Nederland ingericht.

Op welke foto zie je Laag-Nederland 

afgebeeld?

1. Het plaatje boven
2. Het plaatje onder

Droogmakerij

Bij het afgraven van veen zijn diverse grote en kleine (veen)meren ontstaan. 

De Loosdrechtse plassen (foto) is een voorbeeld van een zo'n meer.

Sommige plassen zijn drooggelegd om extra (landbouw)grond te krijgen. De Haarlemmermeer is hiervan een voorbeeld.

Droogmakerij

Hier zie je een 'gewone' polder (Monnikenbroek) en een droogmakerij (Monnikenmeer).

Twee aanwijzingen hiervoor:

1. De naam van het gebied

2. .............

Zelfstandig werken

Je gaat nu aan de slag met:

- werkboek blz 20 : vraag 3 = huiswerk

- werkboek blz 26: vraag 1-4-5-6-7

Leerdoelen

Ik weet welke maatregelen de mens in Laag-Nederland heeft genomen om zich tegen het water te beschermen

Ik begrijp hoe Laag-Nederland is opgevuld met veen en klei

Ik kan met behulp van een foto of kaart bepalen of een landschap in Hoog- of Laag-Nederland ligt