4.3 aan elkaar of los - 4.4 einde op -e of -en

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Fijn dat je er bent :)

Wat gaan we doen?

• Terugblikken
• Leerdoelen
• Theorie 4.3 - aan elkaar of los
• Theorie 4.4 - einde op -e of -en
• Huiswerk
• Afsluiting  

Wat weet je nog van de vorige les?

Leerdoelen

Aan het einde van de les kan je:

• woorden correct los of aan elkaar spellen en schrijven.
• correct -e of -en aan het einde van woorden schrijven.

Theorie 4.3 aan elkaar of los?

De volgende woorden schrijf je aan elkaar:

• Samenstellingen (ook al wordt het nieuwe woord erg lang):     garagehouder, arbeidsovereenkomst, vermogensaanwasdeling,   ziektekostenverzekeringspolis.
• Woorden met er-, hier-, daar- en waar- plus een voorzetsel: erop, hierin,        daarmee, waarvan.
  
• Getallen tot en met het woord duizend. De woorden duizend, miljoen en      miljard schrijf je dus los: 750 = zevenhonderdvijftig; 3.510 = drieduizend      vijfhonderdtien.

Hoort rodekool los of aan elkaar gespeld?

1. Los
2. Aan elkaar

Hoort eropuitgaan los of aan elkaar?

1. Los
2. Aan elkaar

Hoort achtentwintigduizendvierenzestig los of aan elkaar?

1. Los
2. Aan elkaar

Theorie 4.3 - Aan elkaar of los?

Je verbindt woorden met een koppelteken als:

• het woord begint met de voorvoegsels niet-, non-, bijna-, oud-, ex-, aspirant-, adjunct-, substituut-, chef-, kandidaat-, interim-, stagiair-, leerling-, assistent-, collega- of meester-, Sint- en St.-: Sint-Nicolaas, oud-burgemeester, niet-rokers, leerling-verpleger, ex-man.
  
• een samenstelling bestaat uit:
  - twee gelijkwaardige delen: zwart-wit, directeur-eigenaar.
  - meer dan twee woorden, waarbij de eerste twee delen gelijkwaardig zijn: prijs-kwaliteitverhouding, woon-werkverkeer.

Theorie 4.3 - Aan elkaar of los?

Je verbindt woorden met een koppelteken als:

• De uitspraak anders onduidelijk is: mbo-opleiding, rente-inkomsten, micro-organisme.
  
• Een deel van een samenstelling bestaat uit een naam, letters, cijfers of tekens: het kabinet-Rutte, de VPRO-gids, A4-formaat, een 3-jarige opleiding, het @-teken.
  
• Het woord een samengestelde aardrijkskundige naam of afleiding is: Centraal-Europa, Noord-Hollandse.
  
• Ze een vaste combinatie zijn: kant-en-klaarmaaltijden, kat-en-muisspel, nek-aan-nekrace.

Waar of niet waar?
non-stopvlucht is goed gespeld

Waar

Niet waar

Waar of niet waar?
naapen is goed gespeld

Waar

Niet waar

Waar of niet waar?
Midden-Amerika is fout gespeld

Waar

Niet waar

Waar of niet waar?
Camera-instelling is fout gespeld

Niet waar

Waar

Theorie 4.4 - Einde op -e of -en

Woorden als sommige, vele, enkele, laatste, beide, alle, andere schrijf je met -en als ze op personen slaan én zelfstandig gebruikt zijn:

• De meesten wilden skiën.
  
• Deze workshop trekt veel publiek. Sommigen komen zelfs twee keer.
  

Let op: kun je een woord uit de zin ervoor of uit dezelfde zin achter het woord zetten, gebruik dan alleen -e:

Enkele studenten kozen voor het zeilkamp, maar de meeste (studenten) wilden skiën.

Op deze workshop komen veel mensen af. Sommige (mensen) komen zelfs twee keer.

Veel leden vinden het vervelend, maar enkelen vinden het prima dat we de vergaderdata voor komend jaar nu al vast leggen.

1. De zin is goed
2. De zin is fout

Als coördinator van de klachtenafdeling krijg je veel e-mails en daar worden sommigen heel nerveus van.

1. De zin is goed
2. De zin is fout

Willem heeft twee klein dochters en beide hebben de zelfde kleur ogen als hij.

1. De zin is goed
2. De zin is fout

Huiswerk

• Maak de oefentoets
• Volgende week toets grammatica 4 - paragraaf 4.1 t/m 4.4

Wat was kern van de les?
Maak een zin: ik heb geleerd ....................

Succes met voorbereiden!