4.4 Einde op -e of -en

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Wat gaan we doen?

• Terugblikken


• Theorie 4.4 - einde op -e of -en
• Huiswerk
• Afsluiting  

Wat weet je nog van de vorige les?

Theorie 4.3 aan elkaar of los?

De volgende woorden schrijf je aan elkaar:

• Samenstellingen (ook al wordt het nieuwe woord erg lang):     garagehouder, arbeidsovereenkomst, vermogensaanwasdeling,   ziektekostenverzekeringspolis.
• Woorden met er-, hier-, daar- en waar- plus een voorzetsel: erop, hierin,        daarmee, waarvan.
  
• Getallen tot en met het woord duizend. De woorden duizend, miljoen en      miljard schrijf je dus los: 750 = zevenhonderdvijftig; 3.510 = drieduizend      vijfhonderdtien.

Hoort rodekool los of aan elkaar gespeld?

1. Los
2. Aan elkaar

Wat is de juiste spelling?

1. eraan
2. er aan

Wat is de juiste spelling?

1. vierduizendtwaalf
2. vier duizend twaalf
3. vierduizend twaalf

Theorie 4.3 - Aan elkaar of los?

Je verbindt woorden met een koppelteken als:

• het woord begint met de voorvoegsels niet-, non-, bijna-, oud-, ex-, aspirant-, adjunct-, substituut-, chef-, kandidaat-, interim-, stagiair-, leerling-, assistent-, collega- of meester-, Sint- en St.-: Sint-Nicolaas, oud-burgemeester, niet-rokers, leerling-verpleger, ex-man.
  
• een samenstelling bestaat uit:
  - twee gelijkwaardige delen: zwart-wit, directeur-eigenaar.
  - meer dan twee woorden, waarbij de eerste twee delen gelijkwaardig zijn: prijs-kwaliteitverhouding, woon-werkverkeer.

Theorie 4.3 - Aan elkaar of los?

Je verbindt woorden met een koppelteken als:

• De uitspraak anders onduidelijk is: mbo-opleiding, rente-inkomsten, micro-organisme.
  
• Een deel van een samenstelling bestaat uit een naam, letters, cijfers of tekens: het kabinet-Rutte, de VPRO-gids, A4-formaat, een 3-jarige opleiding, het @-teken.
  
• Het woord een samengestelde aardrijkskundige naam of afleiding is: Centraal-Europa, Noord-Hollandse.
  
• Ze een vaste combinatie zijn: kant-en-klaarmaaltijden, kat-en-muisspel, nek-aan-nekrace.

Waar of niet waar?
non-stopvlucht is goed gespeld

Waar

Niet waar

Waar of niet waar?
naapen is goed gespeld

Waar

Niet waar

Waar of niet waar?
Midden-Amerika is fout gespeld

Waar

Niet waar

Theorie 4.4 - Einde op -e of -en

Woorden als sommige, vele, enkele, laatste, beide, alle, andere schrijf je met -en als ze op personen slaan én zelfstandig gebruikt zijn:

• De meesten wilden skiën.
  
• Deze workshop trekt veel publiek. Sommigen komen zelfs twee keer.
  

ZIE: er staat geen zelfstandig naamwoord achter!

Let op: kun je een woord uit de zin ervoor of uit dezelfde zin achter het woord zetten, gebruik dan alleen -e:

Enkele studenten kozen voor het zeilkamp, maar de meeste (studenten) wilden skiën.

Op deze workshop komen veel mensen af. Sommige (mensen) komen zelfs twee keer.

Theorie 4.4 - Einde op -e of -en

MAAR:

Let op: kun je een woord uit de zin ervoor of uit dezelfde zin achter het woord zetten, gebruik dan alleen -e:

Enkele studenten kozen voor het zeilkamp, maar de meeste (studenten) wilden skiën.

Op deze workshop komen veel mensen af. Sommige (mensen) komen zelfs twee keer.

Veel leden vinden het vervelend, maar enkelen vinden het prima dat we eerder stoppen.

1. De zin is goed
2. De zin is fout

Als coördinator van de klachtenafdeling krijg je veel e-mails en daar worden sommigen heel nerveus van.

1. De zin is goed
2. De zin is fout

Willem heeft twee kleindochters en ze hebben beiden dezelfde kleur ogen als hij.

1. De zin is goed
2. De zin is fout

Vergelijk:

De meesten hebben honger 

(mensen, geen zelfstandig naamwoord)

De meeste hebben honger 

(dieren, geen zelfstandig naamwoord)

De meeste zijn failliet gegaan 

(bedrijven -dingen dus), geen zelfstandig naamwoord) 

Vergelijk:

De studenten zijn boos, de meeste zelfs woedend.

(verwijst naar studenten, je kunt het achter 'meeste' denken).

Ze zijn boos,  de meesten zelfs woedend.

Het publiek is boos,  de meesten zijn zelfs woedend.

(gaat om mensen, maar er is eerder geen woord genoemd dat je erachter kunt denken)

Toets Grammatica4

21 juni 2022 in de les

Herkansing Lezen & Luisteren

22 juni 2022 13.00

Cijfer P4:

Betoog

Toets

Huiswerk

Zelfstandig aan de slag

Wat?

Maak online van Gram 4.4  Einde op -e of -en:

Opdracht 1 tot en met 2

Extra opdracht

Succes met voorbereiden!