Pedagogiek 5.1 signaleren en observeren van gedrag

• Onderwijsassistenten
• MBO
• Studiejaar 2

HFST 5. 

Specifieke onderwijsbehoeften
op het gebied van gedrag

• 5.1 Signaleren en observeren van gedrag
  
• 5.2 Gedrag en concentratie
• 5.3 Gedrag en emotie
• 5.4 Gedrag, agressie en emotie

5.1 = 2 eindopdrachten

Wat is waarnemen

1. continu proces van informatie tot zich nemen met behulp van zintuigen
2. het kunnen aanvoelen van een vervelende situatie
3. de onbewuste neiging van mensen om prikkels op een bepaalde manier in te delen en te ordenen
4. systeem waarmee gedrag wordt geregistreerd onder een code

Wat is signaleren

1. alles om je heen zien
2. alles wat je ziet aan je voorbij laten gaan
3. opmerken, constateren. opvangen van tekens dat er iets niet klopt
4. Het aanvoelen van de behoeften van een kind en daarin voorzien

Wat is observeren?

1. Doelgericht en systematisch waarnemen van gedragingen en uitingen
2. continu proces van informatie tot zich nemen met behulp van de zintuigen
3. beschrijving van hoe je doelgericht en systematisch de gedragingen en uitingen gaat observeren
4. opmerken en constateren. opvangen van tekens dat er iets niet klopt

Wat is interpreteren?

1. Betekenis toekennen aan wat je waarneemt
2. Alles wat je ziet opschrijven
3. Een verslag maken van je observatie
4. Alles verkeerd opvatten

Doelen 5.1 :

De student:

1.   Weet wat de functie is van observeren
   
2.   Kent de stappen van methodisch observeren
   
3.   Kent verschillende observatiemethoden
   
4.   Kent de functie van het maken van een sociogram
   
5.   Kent het verschil tussen een gedragsprobleem en een gedragsstoornis
   

Waarom observeren ?

Achter elk gedrag zit een bepaalde intentie en als leerkracht of onderwijsassistent moet je je steeds afvragen wat de beweegredenen zijn voor het vertoonde gedrag. Wil het kind contact? Of wil het kind aandacht krijgen voor zijn behoeftes? Of zit er een andere reden achter? Een belangrijk advies is om vooral met het kind in gesprek te gaan, want vaak kan een kind heel goed vertellen wat zijn bedoelingen zijn. Observeren is dus niet genoeg! 

Observeren :

Het is belangrijk om oog te hebben voor de non-verbale signalen, denk hierbij aan lichaamshouding, gezichtsuitdrukking en stemgebruik. Door bewust naar het kind te kijken en door nieuwsgierig te zijn naar het gedrag zie je veel meer. Vaak denk je wel dat je goed kijkt, maar uit verschillende onderzoeken blijkt dat je onbewust veel mist. 

Heb jij jezelf wel eens vergist in iemand ?

5.1 Signaleren en observeren van gedrag

Signaleren

Observeren 

Sociogram

Gedragsstoornis

Gedragsprobleem

Signaleren en observeren

Signaleren > signaal > er valt iets op

Belangrijk:  oordeel uitstellen wanneer je iets opmerkt melden wat je signaleert &. Alleen vertellen wat je ziet of hebt gehoord!

Observeren >  bewust en doelgericht waarnemen van gedrag

Belangrijk: Houd rekening met je eigen referentiekader, hoe je kijkt naar situaties.

Signaleren is subjectiever dan observeren

1. Waar
2. Niet waar

Wat kan een doel zijn bij observeren als onderwijsassistent?

Methodisch observeren

7 stappen (pagina 196)

1. Reden observatie vaststellen

2. Beschrijven beginsituatie

3. Achtergrond gegevens verzamelen

4. Doel

5. Methode + hulpmiddelen

6. Gedrag

7. Welke situatie, data en tijdstippen

Kwalitatief - Kwantitatief observeren

1. Kijken naar soort gedrag en welke gedragingen hier op volgen

2. Kijken naar hoe vaak bepaald gedrag voorkomt

Welke beschrijving hoort bij welke manier van observeren?

Eindopdrachten :

Je kiest vandaag uit één van de volgende opdrachten:

1. Eindopdracht P8W1 observatieplan en observatieschema
2. Eindopdracht P8W1 sociogram

De opdrachten staan in het kanaal van pedagogiek.