V6 - T4: BS1 en BS2-a bescherming en aspecifieke afweer

BS1: Bescherming
BS2-a: Aspecifieke afweer
V6
Thema 4
Afweer
1 / 34
volgende
Slide 1: Tekstslide
BiologieMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5,6

In deze les zitten 34 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

BS1: Bescherming
BS2-a: Aspecifieke afweer
V6
Thema 4
Afweer

Slide 1 - Tekstslide

Leerdoelen
  1. Je weet welke groepen ziekteverwekkers er zijn
  2. Je begrijpt dat het afweersysteem te verdelen is in aangeboren en verworven afweer
  3. Je kunt omschrijven onder welke omstandigheden het afweersysteem optimaal functioneert.
  4. Je kunt beschrijven dat de afweer uit drie verdedigingslinies bestaat
  5. Je kunt beschrijven hoe de eerste twee verdedigingslinies in staat is om ziekteverwekkers aan te vallen

Slide 2 - Tekstslide

Welke groepen van ziekteverwekker ken jij al?

Slide 3 - Woordweb

  • Cholera
  • Tuberculose
  • Hersenvliesontsteking
  • (Buik)tyfus
  • Oorontstekingen
  • Blaasontstekingen
  • Voedselvergiftigingen
  • Rode hond
  • Mazelen
  • Polio(myelitis)
  • HIV
  • Hepatitis
  • COVID-19
  • Griep (influenza)
  • Verkoudheid
  • Buikgriep
  • Zwemmerseczeem
  • Kalknagel
  • Ringworm
  • Candiasis

  • Malaria
  • Toxoplasmose
  • Worminfecties
  • Bilharzia
  • Schistosomiasis

Slide 4 - Tekstslide

Dit is een..... ?
A
virus
B
bacterie
C
schimmel
D
parasiet

Slide 5 - Quizvraag

Dit is een..... ?
A
virus
B
bacterie
C
schimmel
D
parasiet

Slide 6 - Quizvraag

Dit is een..... ?
A
virus
B
bacterie
C
schimmel
D
parasiet

Slide 7 - Quizvraag

Welk van de volgende ziekteverwekkers is het kleinst?
A
virus
B
bacterie
C
schimmel
D
parasiet

Slide 8 - Quizvraag

Van groot naar klein

  1. Eukaryote cel(parasiet; schimmel)
  2. Prokaryote cel (bacteriën)
  3. Virussen

Slide 9 - Tekstslide

Kenmerken virus

Bouw
- Nucleïnezuur (enkel/dubbelstrengs DNA/RNA)
- capside (eiwitmantel om nucleinezuur)
- envelop (lipiden en spikes)
- spikes (oppervlakte-eiwitten)

Levenscyclus
- kan NIET zelfstandig voortplanten
- heeft gastheercel nodig
- genen op nucleinezuren worden getranslateerd en getranscribeerd
- in elkaar zetten van nieuwe virusdeeltjes

Slide 10 - Tekstslide

Sleep de gebeurtenis naar de juiste plek in de afbeelding
1
2
3
4
5
Het virus dringt de gastheercel binnen
Nucleinezuur wordt vermenigvuldigd
Ribosomen bouwen nieuwe capsiden
Nieuwe virusdeeltjes worden in elkaar gezet
Nieuwe virusdeeltjes komen vrij

Slide 11 - Sleepvraag

Leg uit, met behulp een voorbeeld uit de afbeelding, dat virussen afhankelijk zijn van gastheercellen van de gastheercel voor hun voortplanting.

Slide 12 - Open vraag

Een gastheercel die besmet raakt met een virus zal uiteindelijk?
A
het virus vermenigvuldigen totdat het virus de cel weer verlaat
B
het virus vermenigvuldigen net zolang totdat de cel openbarst
C
het virus aanvallen en vernietigen

Slide 13 - Quizvraag

FORT HET LICHAAM

Ziekteverwekkers vallen continu het lichaam aan.

Ons afweersysteem verdedigt ons tegen hen door middel van 3 defensielinies
Linie 1: barrières

Doel: ziekteverwekkers buiten houden

vergelijkbaar met slotgrachten, muren, anti-tank barrières, etc.

Slide 14 - Tekstslide

Welk van de volgende onderdelen worden NIET als onderdeel gezien van het intern milieu?
A
cellen en weefselvloeistof
B
bloed
C
lymfe
D
holten van verterings-, ademhalings-, voortplantings- en uitscheidingsorganen

Slide 15 - Quizvraag

INTERNE MILIEU

Dat bereik je pas NADAT je minstens 1 celmembraan hebt gepasseerd.

Het intern milieu wordt OVERAL in je lichaam gescheiden van het extern milieu dmv een BARRIERE.

Slide 16 - Tekstslide

Slide 17 - Tekstslide

De barrières van het lichaam
Op welke wijze worden ziekteverwekkers buiten gehouden?

Sleep de barrière naar de bijbehorende afbeelding
speeksel
maagzuur
slijm
slijmvliezen
huid
traanvocht

Slide 18 - Sleepvraag

Leg uit hoe maagzuur bijdraagt aan de barrièrefunctie van je lichaam?

Slide 19 - Open vraag

Maak gebruik van BINAS
Leg uit hoe traanvocht bijdraagt aan de barrièrefunctie van het lichaam.

Slide 20 - Open vraag

De barrières houden meer dan 99,99% van de ziekteverwekkers buiten.

Soms is dat niet genoeg!

Er is zijn meer defensielinies nodig
Linie 2: aangeboren afweer

Doel: lichaamsvreemde stoffen in intern milieu aselectief aanvallen en opruimen

vergelijkbaar met afweergeschut, bunkers, infanteristen, mijnenvelden

Slide 21 - Tekstslide

Welke onderdelen/organen behoren, naast de barrières tot het (interne) afweersysteem?
A
rode bloedcellen
B
witte bloedcellen
C
witte bloedcellen, lymfe en lymfeknopen
D
witte bloedcellen, lymfe en lymfeknopen, thymus, milt en beenmerg

Slide 22 - Quizvraag

Waar ligt de thymus?
A
in de borstholte
B
in de buikholte
C
in de linker bovenarm
D
in de rechter lies

Slide 23 - Quizvraag

Lymfoïde organen - organen van het afweersysteem
Sleep de functies naar het juiste orgaan.
Rijping van T-lymfocyten
Aanmaak van witte bloedcellen
Screenen van lymfe op ziekteverwekkers
Screenen van bloed op ziekteverwekkers, rijping fagocyten

Slide 24 - Sleepvraag

Witte bloedcellen - Leukocyten

soldaten van het lichaam
geproduceerd in het (rode) beenmerg
B-lymfocyten
T-lymfocyten

3e defensieline
zeer gespecialiseerd en specifiek
granulocyten
macrofagen

2e defensieline
aspecifiek en algemeen

Slide 25 - Tekstslide

Een besmetting is hetzelfde als een infectie.
A
juist
B
onjuist

Slide 26 - Quizvraag

HELP, een infectie!

Infectie = besmetting met een ziekteverwekker die zich vervolgens gaat vermenigvuldigen.

Slide 27 - Tekstslide

Hoe wordt het proces genoemd waarbij granulocyten en macrofagen ziekteverwekkers in het weefsel naar binnen halen?
A
diffusie
B
osmose
C
fagocytose
D
exocytose

Slide 28 - Quizvraag

Een infectie is hetzelfde als een ontsteking
A
juist
B
onjuist

Slide 29 - Quizvraag

Slide 30 - Tekstslide

Sleep de ontstekingskenmerken naar de juiste oorzaak ervan.
Door vrijkomende signaalstoffen (cytokinen) stroomt er meer bloed naar de plaast van infectie
Door de toenemende druk van het weefselvloeistof worden zenuweinden gestimuleerd
Door vrijkomende signaalstoffen (cytokinen) verwijden de bloedvaten in het weefsel
Door de toegenomen bloedstroom, stroomt er meer weefselvloeistof tussen de cellen
Roodheid
Zwelling
Pijn
Warmte

Slide 31 - Sleepvraag

Afweer bij planten komt ook voor. Zij hebben geen afweersysteem maar ze gebruiken andere methoden.
In de afbeelding zie je een voorbeeld hoe planten parasieten (vraat) tegengaan.
In de afbeelding is sprake van een voorbeeld van .....
A
chemische afweer
B
mechanische afweer

Slide 32 - Quizvraag

De tweede linie bestaat uit fagocyten: granulocyten en macrofagen. Je beschikt vanaf funtionele fagocyten vanaf (voor) je geboorte. Daarom wordt de tweede linie ook wel de AANGEBOREN afweer genoemd.
Een andere naam die aan deze linie wordt gegeven is de ASPECIFIEKE afweer.
Welke eigenschap van fagocyten maakt ze ASPECIFIEK?
A
zowel granulocyten als fagocyten kunnen fagocyteren
B
fagocyten maken geen onderscheid in ziektekiemen. Ze fagocyteren alles wat ze tegen komen.
C
Iedereen heeft fagocyten

Slide 33 - Quizvraag

Leerdoelen
  1. Je weet welke groepen ziekteverwekkers er zijn
  2. Je begrijpt dat het afweersysteem te verdelen is in aangeboren en verworven afweer
  3. Je kunt omschrijven onder welke omstandigheden het afweersysteem optimaal functioneert.
  4. Je kunt beschrijven dat de afweer uit drie verdedigingslinies bestaat
  5. Je kunt beschrijven hoe de eerste twee verdedigingslinies in staat is om ziekteverwekkers aan te vallen

Slide 34 - Tekstslide