H3.2 leestekens en tekens bij woorden

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Nederlands - Taalverzorging

Leestekens en tekens bij woorden 2F

Hoe gaat het met je?

Welke leestekens ken je?
Noem er vier.

Wat is het doel van leestekens?

Uitleg leestekens - punt

Punt: achter elke zin

Ik laat de hond uit.

Uitleg leestekens - komma (1)

• tussen 2 gezegden

        Als jij de hond uitlaat, bak ik alvast de pannenkoeken.

• in een opsomming

       Bij de bakker koop ik brood, krentenbollen , croissantjes en 

      koekjes.

Uitleg leestekens - komma (2)

•  voor een voegwoord     
    Dat vind ik een goed idee, want dan zijn we op tijd klaar.

• in een lange zin  
  

     Het is een belangrijk, dat er in de bodem voldoende voedingstoffen aanwezig zijn.
  
  

  
  
  
  
  
  
  

  
  

  
  
  
  

  
  
  
  

  
  

Uitleg leestekens - komma (3)

Uitzondering

Je schrijf géén komma bij het woord 'en' en 'of' .

Eerst ga ik die schoolopdracht nog afmaken en daarna lekker weekend houden.  

1. In welke zin staan de leestekens goed?

1. Vanmorgen was ik te laat doordat ik mij had verslapen
2. Vanmorgen was ik te laat, doordat ik mij had verslapen
3. Vanmorgen was ik te laat, doordat ik mij had verslapen.
4. Vanmorgen was ik te laat doordat ik mij had verslapen.

2. In welke zin staan de leestekens goed?

1. Terwijl ik de werkplaats opruim, zet mijn collega de tractoren binnen.
2. Terwijl ik de werkplaats opruim, zet mijn collega de tractoren binnen
3. Terwijl ik de werkplaats opruim zet mijn collega de tractoren binnen.
4. Terwijl ik de werkplaats opruim zet mijn collega de tractoren binnen

4. In welke zin staan de leestekens goed?

1. De les van meneer Jansen vervalt vandaag omdat hij ziek is
2. De les van meneer Jansen vervalt vandaag, omdat hij ziek is.
3. De les van meneer Jansen vervalt vandaag omdat hij ziek is.
4. De les van meneer Jansen vervalt vandaag, omdat hij ziek is

5. In welke zin staan de leestekens goed?

1. Ik wens je een goede reis en veel plezier op de camping in Frankrijk.
2. Ik wens je een goede reis, en veel plezier op de camping in Frankrijk
3. Ik wens je een goede reis, en veel plezier op de camping in Frankrijk.
4. Ik wens je een goede reis en veel plezier op de camping in Frankrijk

6. In welke zin staan de leestekens goed?

1. In de supermarkt heb ik chips fanta cola en chocolade gekocht
2. In de supermarkt heb ik chips fanta cola en chocolade gekocht.
3. In de supermarkt heb ik chips, fanta, cola en chocolade gekocht
4. In de supermarkt heb ik chips, fanta, cola en chocolade gekocht.

Uitleg leestekens - aanhalingstekens

• Als je citeert (woord of zin letterlijk overnemen uit tekst).

       "Ik accepteer en respecteer de ander zoals hij/zij  is."                          = geciteerd uit de Schoolgids

• Opschrijven wat iemand precies zo heeft gezegd.

       Nienke zei:  " Ik zie je vanmiddag om 15.00 uur bij de          

        bushalte."

Uitleg leestekens- dubbele punt

• na aankondiging van opsomming

"Je kunt kiezen uit de volgende activiteiten: streetdance, yoga of hockey"

• om een citaat aan te kondigen

"Hij zei: "dit pik ik niet!"

• voor een uitleg 

"Zo begin je een zakelijke brief: ..."

1. Kloppen de leestekens?

1. Sanne zegt: Mijn fiets staat nog op school.
2. Sanne zegt: "Mijn fiets staat nog op school."
3. Sanne zegt: "Mijn fiets staat nog op school"
4. Sanne zegt "Mijn fiets staat nog op school."

2. Kloppen de leestekens?

1. Robin zei: "Wie gaat er mee naar de Mac?"
2. Robin zei Wie gaat er mee naar de Mac?
3. Robin zei: Wie gaat er mee naar de Mac?
4. Robin zei "Wie gaat er mee naar de Mac?"

Tekens bij woorden- apostrof 

• Bij meervoud en bezit na -a, -i, -u, -e, o, y, als je het anders gek uit zou spreken

agenda's, logo's, tosti's, Lisa's auto's

• bezit na een -s klank 

Max' tas, Bas' verjaardag

• bij weglating 

's middags, 's-Gravenhage 

• bij afkortingen (cijfer- of letterwoord) 

a4'tje, mbo'er 

Welke woorden zijn goed gespeld?

1. agenda's, auto's, 's ochtends, Lars' scooter
2. agenda's, auto's, s ochtends, Lars scooter
3. agendas, autos, 's ochtends, Lars' scooter
4. agenda's, autos, 's ochtends, Lars's scooter

Tekens bij woorden- trema

• als je een letter apart uitspreekt. Klinkt soms als "ieje" of "ijee"

België, officiële, zeeën 

Welke woord moet met een trema?

1. cafe
2. kopieer
3. fantasie
4. Hygiene

Tekens bij woorden- accent

• om aan te geven dat de klank lang (é) of kort (è/ê) wordt uitgesproken 

coupé, scène, enquête

• om klemtoon aan te geven (alleen naar réchts) 

dat moet je zéker doen! 

• Klinken vaak Frans

Welke kant moet het streepje op bij de volgende woorden: oke, cafe, prive

1. Links
2. Rechts

Tekens bij woorden- weglatingsstreepje

• Om aan te geven dat je een deel van het woord weglaat 

voor- en achterkant, in- en uitvoer, in- en uitrijden

Hoe zou je deze twee woorden samenvoegen met een weglatingsstreepje? Import en export

Apostrof

Trema

Accent

tv's

paraplu's 

patiënt

crèche 

enquête