H2 par 5

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Burgers aan de macht

Herhaling

Nederlandse Opstand

Verdrag van Münster

Nieuw bestuur

Europese landen en de Republiek

De meeste Europese landen hadden in de 17e eeuw een vorst.

In de Nederlanden had een kleine groep rijke edelen de macht - de regenten.

De regenten benoemden zelf bestuurders. Zo bleef de macht bij een kleine groep rijke families. 

Gewesten beslisten zoveel mogelijk zelf. Alleen over de buitenlandse politiek en de kolonies werd samen besloten in de Staten-Generaal.

Staten-Generaal

Ieder gewest had één stem per vergadering, maar in de praktijk was Holland het machtigste. Zij waren het grootste en rijkste gewest - iedereen luisterde daarom naar Holland. 

De belangrijkste bestuurders waren de stadhouder en raadspensionaris van Holland. 

Stadhouder: legeraanvoerder. Raadspensionaris: buitenlandse politiek.

Stadhouderloostijdperk

Tijdens de oorlog was de stadhouder heel belangrijk. Tijdens de vrede niet meer. Na de oorlog werd het leger verkleind, wat voor ruzie met de stadhouder zorgde. 

1650: de stadhouder stierf en er werd geen nieuwe aangesteld. Deze was toch niet nodig in tijd van vrede.

De raadspensionaris Johan de Witt was nu de machtigste bestuurder

Rampjaar

In 1672 werd de Republiek aangevallen door Engeland, Frankrijk en de Duitse bisdommen Münster en Keulen. 

1. Engeland wilde de handel overnemen.
2. Frankrijk wilde meer grondgebied.
3. De Duitse bisdommen waren tegen het protestantisme.

Waterlinie

Op zee won Michiel de Ruyter van de Engelsen. Op land werd veel bezet door Frankrijk en de bisdommen. 

Bij de Waterlinie werd de opmars gestopt. 

Einde van De Witt

Door alle angst voor een langdurige oorlog werd de roep voor een nieuwe stadhouder groot. Willem III werd aangesteld als nieuwe stadhouder. 

Johan de Witt nam ontslag. De Witt en zijn broer kregen de schuld van de aanval en werden door het volk in Den Haag vermoord. 

Einde oorlog

Er werd geen grondverlies geleden, maar de Republiek had veel geld verloren en de handel was beschadigd.

 

De belastingen in de Republiek moesten steeds omhoog. Zo kwam er rond 1700 een einde aan de Gouden Eeuw. 

Huiswerk

Lezen H.2, par. 5 (blz. 41 t/m 43)

Maak opdracht 2 t/m 11 (blz. 30/31)