1.3 Economische ontwikkelingen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

1.3 Economische ontwikkelingen

Leerdoel

In deze les leer je welke veranderingen zich voordeden in de negentiende eeuw in Nederland in de landbouw, industrie en handel.

Specialisatie in de  landbouw

Rond 1800: grote regionale verschillen:

• vruchtbare kustprovincies: landbouw kapitaalintensief en gespecialiseerd: telen landbouwproducten en handelsgewassen en op lage drassige gebieden: zuivelproductie (verkoop in steden)
• zandgronden O-Z NL kleine gemengde bedrijven: akkerbouw en veeteelt. Eigen behoefte voorzien.

Specialisatie in de  landbouw

Rond 1800: grote regionale verschillen:

• vruchtbare kustprovincies: landbouw kapitaalintensief en gespecialiseerd: (landbouwproducten + handelsgewassen) + lage drassige gebieden: zuivel
• zandgronden O-Z NL kleine gemengde bedrijven: akkerbouw en veeteelt. Autarkisch.

Specialisatie in de landbouw

na 1850 - snelle verandering:

basisvoedsel goedkoper --> meer geld voor 'luxe' producten, zoals vlees, zuivel, suiker, groenten en fruit. 

Gevolg: landbouw --> commerciëler. 

Boeren: meer export. 

Voorwaarde: nieuwe transportmogelijkheden (stoomschepen en treinen).

Een aarzelend begin

1. 1750/1760 begin industrialisatie in Groot-Brittannië. 
2. 1798  begin industrialisatie in België (Eerste Europees land, op het vasteland Europa). 
3. 1851 wereldtentoonstelling in London. Inspiratie voor de industrialisatie in Nederland
4. vanaf 1850 industrialisatie Nederland. 

Late industrialisatie

Voor 1850: Nijverheid/ ambachten

- eerste fabrieken met stoommachines mislukten.

- importeren steenkool

 

van kleinschalige handmatige productie in de huisnijverheid...

... naar grootschalige machinale productie in fabrieken

Late industrialisatie

Ná 1850 :industrialisatie!

In Oost- en Zuid-Nederland: arbeidsintensieve industrieën (zoals katoenindustrie of leerlooierijen).

In Holland: kapitaalintensieve industrie (zoals scheepsbouw en machinefabrieken).

 

Van stapelmarkt naar transitohandel 

• Voorheen: stapelmarkt= opslag in pakhuizen.

• In de negentiende eeuw komt er een transitohandel = doorvoerhandel.

• Na 1870 groeien havens van Amsterdam, Rotterdam en Antwerpen.

Aan de slag

Met opdracht 1 + 13 van paragraaf 1.3