Bergen naar de zee herhaling H2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

van de bergen naar de zee

Paragraaf 1 

Hoe zijn de alpen gevormd

Wat zijn de verschillen tussen jong en oud gebergte

Wat is het verschil tussen verwering en erosie?

Basisboek: Endogene/exogene krachten-Relief-Gesteentekringloop-Verwering-Erosie en sedimentatie

De aarde in beweging

• Langs elkaar

• Naar elkaar toe

• Van elkaar af
  

Hoogste gebergte van Europa

Van zee naar berg

resten van planten en dieren stapelen zich op 

Bedekt door zand en steen

Sedimentgesteente

Erosie

Afslijten van gebergten

Verwering

Het uiteenvallen van gesteenten door het weer en platengroei

Verschillende soorten verwering B115

• Biologische verwering - door levende organismen
• Chemische verwering -  verwering waarbij de samenstelling                                                       verandert
• Mechanische/ fysische verwering - verwering waarbij de                                                                      samenstelling niet verandert
• Vorstverwering - verwering door het bevriezen en ontdooien van water

Gesteentekringloop

Stollingsgesteente: ontstaat door stollen magma of lava.
Langzame stolling in de aardkorst: graniet
Snelle stolling aan het aardoppervlak: basalt


Sedimentgesteente / afzettingsgesteente: neergelegd verweringsmateriaal dat onder druk aan elkaar gaat kitten.
-zand wordt zandsteen
- klei wordt schalie (kleisteen)

Kenmerken sedimentgesteente:  verschillende lagen en vaak fossielen

Metamorf gesteente: stollings- of sedimentgesteente ondergaat diep in de aarde onder invloed van  hoge druk of temperatuur een gedaanteverwisseling. 
- kalksteen wordt marmer

Wat voor soort gesteente is marmer?

1. metamorf gesteente
2. sedimentgesteente
3. stollingsgesteente
4. plooiingsgesteente

Paragraaf 2

Hoe draagt een gletsjer bij aan de afbraak en opbouw van een landschap?

Wat zijn de kenmerken van een bovenloop van de Rijn?
Hoe is de waterval van schaffhausen ontstaan?

Basisboek: IJstijden-Gletsjers

Firnbekken 

Grote gletsjer

Grondmorene

Gletsjerrivier 

Kleine gletsjer

Middenmorene

Zijmorene

Paragraaf 3

Op welke manier draagt een rivier bij aan de afbraak en opbouw van een landschap?
Waarom en hoe meandert een rivier?
Waardoor ontstaat een delta?

Basisboek: verval en verhang-debiet en regiem-rivieren-Breedte-erosie

Horsten en slenken

breukgebergten (horsten en slenken)

Horsten en Slenken

B121 Verval en verhang

B121 Verval en verhang

Paragraaf 4

Welke factoren bepalen de hoogte en kracht van golven?

Waarom bouwen sommige golven de kusten op en anderen af?

Basisboek: geofactoren

NIET: hoge en lage drukgebieden en de weerkaart.

De geofactoren

Geofactoren bepalen hoe een landschap eruit ziet.

Afbreken of opbouwen

- sterke terugstroom -> veel zand mee terug -> afbraak landschap (afbraakkust)

Een klifkust is een voorbeeld van een afbraakkust.

De zee breekt de onderkant van de rots af, waardoor de rots steeds verder instort.

Factoren

-Kracht van de wind

-Tijd dat de wind waait

-Afgelegde afstand van de golven

-Zeebodem. De golf breekt in ondiep water.

Schrijf voor jezelf alle begrippen op die je bij dit plaatje zou kunnen zetten. Zet de betekenis erbij.