T10B3&4 - Het ruggenmerg en de hersenen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 4

BS 3: Het Ruggenmerg

Leerdoelen

10.3.1 Je kunt de delen van het ruggenmerg noemen met hun functies en kenmerken.

Gewervelde dieren

- Alle gewervelde dieren hebben een wervelkolom.

- De wervels beschermen het ruggenmerg.

Wervelkanaal

• Hoofdkanaal voor het ontvangen van impulsen

• Het ruggenmerg ligt beschermt in het wervelkanaal van de wervelkolom. -> opening in de wervels.

• Het bot zorgt voor bescherming en stevigheid

• Tussen 2 wervels komt steeds aan beide kanten een zenuw uit het ruggenmerg

• Grijze stof zit in het midden van het ruggenmerg en heeft een grijze kleur. Dit komt door de cellichamen van schakelcellen en bewegingszenuwcellen.

• Witte stof ligt om de grijze stof, hierin zitten met name de uitlopers van de zenuwcellen. Door de isolatielaag ziet dit er wittig uit.

• Zenuwknopen cellichamen van gevoelszenuwcellen/ Inham aan de buikzijde

Vliezen

Om het ruggenmerg liggen vliezen ter bescherming. 

Zo schuurt het ruggenmerg niet tegen het bot van de wervels en is het ook extra beschermt tegen infecties.

Een overzicht van de ligging van de zenuwcellen in het ruggenmerg en daarbuiten.

Hersenstam

Geleidt impulsen:

• ruggenmerg        grote en kleine hersenen

• van zintuigen in hoofd en hals       de grote en de kleine hersenen

• grote en kleine hersenen          spieren en klieren in hoofd en hals

Hersenstam

De hersenstam ligt in het verlengde van het ruggenmerg.

Naast het geleiden van impulsen stuurt de hersenstam ook belangrijke levensfuncties aan, zoals hartslag, ademhaling, bloeddruk en temperatuur van het lichaam.

De grote hersenen

De grote hersenen bestaan uit een linker en een rechter hersenhelft. 

De grote hersenen zijn erg geplooid.

In de hersenschors (buitenste laag) ligt de grijze stof.

Als impulsen in de grote hersenen zijn verwerkt, wordt je je bewust van een prikkel.

De grote hersenen   

Hersencentra

• Gevoelscentra 
• Bewegingscentra 

Kleine hersenen

Kleine hersenen zijn verantwoordelijk voor coördinatie (samenwerken spieren, evenwicht bewaren).

Het zenuwstelsel beïnvloeden

Stoffen die de werking van het zenuwstelsel beïnvloeden:

Medicijnen, tabak, drugs en alcohol.

Deze stoffen kunnen het doorgeven van impulsen remmen of stimuleren. 

Beinvloeden van zenuwstelsel

Waarnemingsvermogen en reactievermogen nemen af

Downers:  ademhaling/hartslag omlaag + je wordt traag

Uppers: ademhaling/hartslag omhoog + je voelt je wakker

Bewustzijnsveranderende middelen: verstoren alles. Je gedachten kunnen alle kanten op, hallucineren, emotionele uitbarstingen.  

Beïnvloeding zenuwstelsel

drugs beïnvloeden je zenuwstelsel:

- kalmeren; rustgevend: hasj en heroïne

- stimulerend: xtc, cocaïne

- hallucinerend: cocaïne, hasj en heroïne

Sommige drugs zijn erg verslavend.

Beïnvloeding van het zenuwstelsel

• Morfine: zorgt dat de impulsen van de pijnzintuigen de hersenen niet bereiken

• Slaap en kalmeringsmiddelen remmen doorgeven impulsen. → maken je suf

• Alcohol heeft een verdovende werking                                                                           en is schadelijk voor de gezondheid

 

Dit is een aantekening

Aan de slag

Maak :

Basisstof 3: 4 t/m 6

Basisstof 4: 1, 2, 3, 5, 6

Kennisvragen van deze stof

Het ruggenmerg vervoert ...

1. Prikkels
2. Impulsen

Bij welke zenuwcel zit het cellichaam nooit in het ruggenmerg?

1. beweginszenuwcel
2. gevoelszenuwcel
3. schakelcel

De afbeelding is een
doorsnede van
het ruggenmerg.
Het ruggenmerg hoort
bij het...

1. Centrale zenuwstelsel
2. De hersenen
3. De zenuwen

In de tekening zie je het ruggenmerg van binnen.
in het ruggenmerg vind je vooral:

1. gevoelszenuwcellen en bewegingszenuwcellen
2. schakelcellen en bewegingszenuwcellen
3. schakelcellen en gevoelszenuwencellen

Ongeluk: het gevoel in de benen is wel aanwezig, maar de spieren kunnen niet worden bewogen. Welke zenuwcellen zijn waarschijnlijk aangetast?

1. Bewegingszenuwcel
2. Gevoelszenuwcel
3. Schakelcel

Wat voor type zenuwcel is zenuwcel 1?

1. Bewegingszenuwcel
2. Schakelcel
3. Gevoelszenuwcel
4. Weet ik niet

In de afbeelding hiernaast zie je een doorsnede van het ruggenmerg.

Bij welk cijfer komt een impuls die ontstaat in de huid van de rechterarm aan bij het ruggenmerg?

1. Bij punt 1
2. Bij punt 2
3. Bij punt 3
4. Bij punt 4