W2 GS 2H H3 P3 les 1 les 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Tijdvak 6 De tijd van regenten en vorsten 

Waarom heet dat tijdvak zo? - het tijdvak verwijst naar de uitzonderlijke positie van vorsten zoals Lodewijk XIV (als absoluut vorst) en naar de Nederlandse bestuurders die voornamelijk uit de burgerij voortkomen. (de regenten)

kenmerkend aspect 1: (welke ontwikkeling is opvallend voor die periode in de geschiedenis) Het ontstaan van handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie

Kenmerkend aspect 2: Hoe ontwikkeld zich een burgerlijk bestuur en een stedelijke cultuur in Nederland

Leerdoelen

Les 1

1. Ik kan uitgebreid uitleggen hoe de handel tussen alle werelddelen groeide in de 17de eeuw.

2. Ik kan uitgebreid uitleggen hoe de Europeanen hun activiteiten in Azië en Oost-Afrika uitbreidden.

1602

In 1602 wordt de VOC opgericht - de Verenigde Oost-Indische Compagnie door de Staten Generaal.

Nadat de Houtman (1598) de route voor de Nederlanders naar Oost-Azië (Indonesië - India - Sri Lanka - Japan - Taiwan) had verkend. Volgden velen zijn voorbeeld.

Velen richten een handelsbedrijf op (een compagnie) en startten de handel in specerijen.

Specerijen overspoelden de markt en de prijzen begonnen drastisch te dalen. 

Door de lagere prijzen ontving de Staten Generaal minder belastinggeld voor de oorlog tegen Spanje.

Ze richtte daarom de VOC op - die kreeg het alleenrecht (monopolie) op de handel met Zuidoost-Azië.

Rechten van de VOC

A. Het alleenrecht op handel met de Oost - Azië (recht om zelf de prijzen voor de goederen te bepalen)

B. Het recht om handelsposten en forten te stichten.

C. Het recht om verdragen te sluiten met lokale vorsten

D. Het recht om oorlog voeren

Meer bijzonderheden V.O.C.

1. Grootste bedrijf ter wereld

2. Eerste multinational. (bedrijf met meerdere vestigingen in meerdere landen)

3.  Geeft aandelen uit

4. Wordt vooral rijk van de Inter Aziatisch handel

5. Verdrijven met geweld de Portugezen en de Engelsen uit Azië.

Octrooigebieden (gebieden) en factorijen (handelsposten) van de VOC

Jan Pieterszoon Coen

Gouverneur Generaal - de hoogste bestuurder van de VOC in Oost-Azië (ook wel De Oost genoemd)

- Zetelt in Batavia (Nu de hoofdstad van Indonesië: Jakarta)

- Dubieuze reputatie: 

enerzijds zorgt hij ervoor dat de VOC een ferme voet aan de grond krijgt in Azië,

anderzijds laat hij ook zien bereid te zijn om veel geweld te gebruiken. (Banda eilanden)

Moord op de Banda eilanden (Molukken)

Alleen op de Banda eilanden kan kruidnagel groeien.

De VOC wil deze handel monopoliseren.

bewoners willen dat niet - vermoorden VOC handelaren.

VOC (Jan Pieterszoon Coen) neemt wraak en laat de hele bevolking vermoorden.

De VOC heeft het monopolie op kruidnagel.

West Indische Compagnie

(1621)

West Indië = de Amerika's (Zuid - Midden- Noord)

Moest oorlog voeren tegen Spanje op zee in Amerika (en tegen de Spaanse en Portugese kolonies aldaar) - kaapvaart (= piraterij)

Actief in de driehoeks-handel

Sticht kolonies

Piet Heyn

Hij verovert een zilvervloot (Spanjaarden  haalden veel goud en zilver uit Zuid Amerika om hun oorlogen te betalen -  Fransen, Engelsen en Nederlanders probeerden  de boten waarop goud en zilver werd vervoerd af te pakken - te kapen)

De veroveringen van de WIC

Noord Amerika :Nieuw Amsterdam (wordt later New York)

Zuid Amerika: Brazilië (wordt later Suriname)

Midden Amerika : Aruba - Bonaire - Curacao - Saba - Sint Eustatius

Europese expansie in Amerika en Afrika

Plantages (grote landbouwbedrijven gespecialiseerd in een product)

suiker

koffie

tabak

cacao

rijst

katoen

Plantage werk - door slaven

Slaven uit Afrika

mishandelingen

mishandeling

De driehoekshandel