Bloed & transport van stoffen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 2

Bloed & transport van stoffen

DEZE LES

Wat weet je nog van...?

Uitleg

Zelfstandig werken

JE GAAT LEREN OVER

• benoemen waar bloed uit bestaat.
  
• de functies van verschillende bloedcellen benoemen
  
• uitleggen hoe rode bloedcellen zuurstof vervoeren
  
• uitleggen hoe bloedplaatjes bloed laten stollen
• uitleggen hoe voedingstoffen van het bloed in de cel komen en hoe afvalstoffen vanuit de cel in het bloed komen
• De taak van het lymfevatenstelsel
• De taken van de lever
• Uitleggen hoe nieren het bloed schoonmaken.

Wat weet je nog van?

Kennistest

Er volgen nu vragen om de voorkennis van de leerling te testen.

Wat is waar over de kleine bloedsomloop

1. Voorziet de hersenen van zuurstof
2. Brengt zuurstof naar het hart
3. Stroomt van hart naar longen en terug
4. die bestaat niet.

Waarom worden bloedvaten rood en blauw getekend?

1. Rood is voedingsarm Blauw is voedingsrijk
2. Rood is voedingsrijk Blauw is voedingsarm
3. Rood is zuurstofarm blauw is zuurstofrijk
4. Rood is zuurstofrijk Blauw is zuurstofarm

Welk type bloedvat heeft kleppen

1. Slagaders
2. Aders
3. Haarvaten
4. Allemaal

1. Leverslagader
2. Leverader
3. Poortader
4. Poortslagader

In welke volgorde stroomt het bloed vanaf het hart door de verschillende soorten bloedvaten?
Zet de begrippen in de juiste volgorde.

Hart

Hart

Ader

Haarvat

Slagader

Linker kamer

Linker boezem

rechter boezem

rechter kamer

In de afbeelding zie je het hart met enkele bloedvaten.

Sleep de bloedvaten naar de juiste namen.

Kransslagader

Bovenste holle ader

Aorta

Longslagader

Longader

Uitleg

Laptops dicht

Benoemen waaruit bloed bestaat

Functies benoemen van:

Bloedplasma

Rode bloedcellen

Witte bloedcellen

Bloedplaatjes

de functies van rode bloedcellen, witte bloedcellen, bloedplaatjes en bloedplasma benoemen.

Samenstelling

Bloedplasma

Bloedplasma is het vocht in het bloed. 

In het bloedplasma zitten stoffen opgelost die vervoert worden.

Verder zitten er ook bloedcellen en bloedplaatjes in het bloedplasma.

Bloedplaatje

Bloedplaatjes helpen het bloed stollen wanneer je een wondje hebt.

Rode bloedcel

Een rode bloedcel vervoert zuurstof.

Witte bloedcel

Witte bloedcellen bestrijden ziekteverwekkers.

Een witte bloedcel kan van vorm veranderen zodat deze ook buiten de bloedbaan kan bewegen.

Witte bloedcel

Witte bloedcellen bestrijden ziekteverwekkers.

Omdat ze van vorm kunnen veranderen kunnen ze overal in het lichaam komen om ziekteverwekkers in te sluiten.

Filmpje witte bloedcel in actie

beschrijven hoe rode bloedcellen zorgen voor het vervoer van zuurstof.

rode bloedcel

Een rode bloedcel heeft als taak om zuurstof te vervoeren.

In de cel zit hemoglobine, een stof die zuurstof aan zich kan binden.

beschrijven hoe bloedplaatjes een rol spelen bij bloedstolling.

Bloedplaatjes

Bloedplaatjes zijn geen cellen. 

Wanneer je een wondje hebt, zorgen bloedplaatjes dat je bloed daar stolt en er een korstje ontstaat.

uitlegfilmpje

uitleggen hoe voedingsstoffen vanuit het bloed naar de cellen worden getransporteerd en hoe afvalstoffen vanuit de cellen weer in het bloed komen.

Transport van stoffen in heel je lichaam

Bloed stroomt in een haarvat tussen de cellen.

In het bloedplasma zitten voedingsstoffen die alle cellen nodig hebben.

Transport van stoffen in heel je lichaam

Bloedplasma stroomt het haarvat uit, tussen de cellen.

Het is nu weefselvloeistof. Weefselvloeistof is niet rood.

Alle cellen krijgen hierdoor voedingsstoffen.

Transport van stoffen in heel je lichaam

Het weefselvloeistof heeft weinig voedingsstoffen meer, en veel afvalstoffen.

Afvalstoffen worden door het bloed afgevoerd. Daarvoor komt het weefselvloeistof terug in het haarvat.

Transport van stoffen in heel je lichaam

Weefselvloeistof met witte bloedcellen met ziekteverwekkers stromen richting het lymfevat. 

Het weefselvloeistof heet nu lymfe.

Delen van het lymfevatenstelsel en hun taken uitleggen

Lymfevatenstelsel

Doel:

Vervoeren van afvalstoffen uit de cellen en beschermen tegen ziekteverwekkers.

Lymfevatenstelsel

Bestaat uit:

- Lymfevaten

hier stroomt lymfe (kleurloze vloeistof) doorheen.

- Lymfeknopen

kleine orgaantjes met witte bloedcellen om ziekteverwekkers te bestrijden

Hoe wordt je bloed gezuiverd?

Nieren

Lever

De lever

1. Verwijderd giftige stoffen uit het bloed
2. Kan korte tijd ontbrekende voedingstoffen aanmaken
3. Kan bepaalde stoffen opslaan
4. Kan belangrijke aminozuren maken
5. Breekt oude rode bloedcellen af

20% van je zuurstof gebruikt de lever

De nieren

Filteren afvalstoffen uit je bloed.

Bloed via nierslagader naar de nier.

De nier haalt afvalstoffen uit het bloed en maakt er urine van. De urine gaat via de urineleider naar de blaas.

Schoon bloed via de nierader weer terug het lichaam in.

 

VRAGEN?

Wisselmoment: vragen?

Weektaak

Bloed

A t/m C + 2 keuzedelen

Transport van stoffen:

A t/m C + 2 keuzedelen

PO infoposter

Zet deze taak in je agenda