Vikingen

• Wereldoriëntatie
• Taal
• +3
• Basisschool
• Groep 5,6

Introductie

Ineens waren ze overal in Europa met hun lange houten schepen: Vikingen! Waar kwamen deze woestelingen vandaan? En wat waren ze eigenlijk van plan?

De Vikingen

                        Wat weet jij al over de Vikingen? 

De placemat

Vul individueel op de placemat in wat jij al weet over de Vikingen. Overleg daarna met je groepje. Schrijf met je groepje in het midden op wat jullie al weten over het onderwerp. Wissel deze informatie vervolgens klassikaal uit.

Weet weet jij al?

Eigen leervragen

Wat zou jij willen weten over de Vikingen? Schrijf jouw vragen op en plak ze op de vragenmuur!

Dit ga je leren

Wereldoriëntatie

Na deze les weet ik:

• wanneer de Vikingen leefden.
• hoe de Vikingen leefden en welke waar en onwaarheden over dit volk verteld worden.
• waar de Vikingen leefden en hoe ze zich hebben verspreid. 
• hoe het Viking-tijdperk eindigde.

Woordenschat

• Na deze les ken ik de belangrijke woorden die met de Vikingen te maken hebben.
  

Taal

• Na deze les kan ik een script schrijven van een scène uit een toneelstuk over de Vikingen.

Lesdoelen

Bespreek de lesdoelen met uw leerlingen.

Over welke tijd hebben we het?

Vikingen: 800 - 1100

De tijd tussen 500 - 1500 noemen we ook wel de Middeleeuwen.

_{Verdiepende tekst}

Lees de tekst en arceer de woorden die je nog niet kent geel. Arceer in ieder geval:

• de Vikingen
• uitkijken naar
• een bestaan opbouwen
• de handelaars
• de zijde
• de juwelen
• de hoofddeksels

de Vikingen

een bestaan opbouwen

Een leven opbouwen. 

De Vikingen voeren met hun schepen naar verschillende plekken op de wereld, om daar een nieuw bestaan op te bouwen.

_Woordenschat

de handelaar

Iemand die geld verdient door iets te kopen en het dan weer door te verkopen voor meer geld.

De Vikingen waren handelaren: ze verkochten bijvoorbeeld zijde, tin en juwelen.

Een volk dat bij de Germanen hoorde. Ze komen uit Noorwegen, Zweden en Denemarken.

de tin

Buigzaam metaal met de kleur van dof zilver.

Tin werd vroeger veel gebruikt in gereedschappen en wapens.

de juwelen

Sieraden met edelstenen.

Zij droeg een heel duur juweel om haar hals. 

de zijde

Een zachte stof die gemaakt is van de draden van een rups.

Ik heb een sjaal van zijde.

Woordenschat

Bespreek de moeilijke woorden met uw leerlingen.

_Woordenschat

eten

het ontbijt

de lunch

het diner

Ga op zoek naar de betekenis van de woorden die jij had gearceerd. De hulpkaart kan je hierbij helpen. Horen er woorden bij elkaar? Maak dan een woordparaplu, -kast of -trap.

groot

klein

muis

olifant

Hulpkaart

woordparaplu

woordtrap

woordkast

Woordenschat

Bespreek de belangrijke woorden met uw leerlingen. De hulpkaart kan helpen om achter de betekenis van de woorden te komen. In hun logboek noteren de leerlingen de betekenis van de woorden die ze nog niet kenden.

Bekijk het filmpje.

Bekijk het filmpje.

Maak tijdens en na het kijken aantekeningen in je logboek.

Filmpje

De leerlingen bekijken het filmpje en maken tijdens het kijken aantekeningen in hun logboek.

..
.

WAAR of NIET WAAR?

De Vikingen leefden in de Middeleeuwen.

Heb jij het artikel goed begrepen? Test je kennis!

1. WAAR
2. NIET WAAR

..
.

Waarom gingen de Vikingen op reis?

Heb jij het artikel goed begrepen? Test je kennis!

1. In Scandinavië was niet genoeg vruchtbare grond, waardoor er weinig voedsel was. Ze gingen op zoek naar andere plekken waar wel voldoende voedsel was.
2. Ze wilden zoveel mogelijk van de wereld ontdekken en die informatie vastleggen in boeken. Daarom bouwden ze stevige schepen.

_{Google Maps}

De Vikingen gingen met hun schepen op zoek naar een plek om een nieuw bestaan op te bouwen en naar plekken om handel te drijven. Vanuit Noorwegen, Zweden en Denemarken voeren de Noormannen naar Engeland, Ierland, IJsland, Frankrijk, Groenland en de westkust van Canada. Bekijk op de volgende slide waar deze landen liggen. Is een van jullie weleens in een van deze landen geweest? 

_{Google Maps}

De route van de Vikingen ging niet alleen richting het westen. Ze voeren met hun schepen ook richting het oosten. Via de binnenwateren bereikten ze zelfs Azië. Bekijk de kaart hiernaast maar eens. 

Zet de namen van de landen op de juiste plek.

Slepen maar!

Heb jij de tekst en de filmpjes goed begrepen? Test je kennis!

IJsland

Noorwegen

Zweden

Denemarken

Engeland

Frankrijk

..
.

WAAR of NIET WAAR?

De verhalen die de Vikingen elkaar vertelden over hun goden, noemen we mythes. 

Heb jij het artikel goed begrepen? Test je kennis!

1. WAAR
2. NIET WAAR

_{Mythes: Odin & Thor}

Op de volgende slide zie je de verhalen die door de Vikingen over de goden Odin en Thor werden verteld. 

Je mag

Hoe komt het dat de mensen in de tijd van de Vikingen in deze  mythes geloofden, denk je?

Heb jij de tekst en de filmpjes goed begrepen? Test je kennis!

Wist je dat ...

Wat weet jij al?

... het woord 'viking' 'aanval' of 'piraterij' betekent? Dat klopt niet helemaal. Veel Vikingen hadden helemaal geen kwade bedoelingen.

...Vikingen heel goed waren in houtsnijwerk en het bewerken van metaal? Er zijn prachtige sieraden en wapens gevonden uit hun tijd.

...er ook vrouwen meevochten met de Vikingen?

...Vikingen thuis met de hele familie in één ruimte leefden? Hun dieren liepen daar vaak ook gezellig rond. Ramen hadden ze niet. Dat rook vast lekker daar binnen, maar niet heus!

...Vikingen hun eigen alfabet hadden? Hun letters heten runen. Het alfabet telde 16 runen.

... de bevolking van de gebieden die door de Vikingen geplunderd en bezet waren, belastig moest betalen? Dit noemden ze Danegeld. Als de bevolking dit niet deed, staken de Vikingen dorpen in brand en werden de inwoners als slaven meegenomen. Niet alleen maar handelaren dus!

..

Als ik in de tijd van de Vikingen zou leven, zou ik nooit in een houten bootje stappen om de zee over te varen!

Ben jij het EENS of ONEENS met deze stelling?

EENS? Loop naar het raam. 

ONEENS? Loop naar de deur. Kun je uitleggen waarom je dit vindt?

1. EENS
2. ONEENS

_{Verwerkingsopdracht}

Uitleg

Je hebt deze les veel geleerd over de Vikingen. Dit volk heeft zoveel indruk achtergelaten dat er een toneelstuk over gemaakt wordt. De acteurs en actrices moeten dan aan de hand van een script het toneelstuk opvoeren. Aan jou de taak om een scène uit het toneelstuk te schrijven. Geen zorgen, ik help je op weg!

Verwerkingsopdracht

Voorbeeld van een script  

Lees de tekst hiernaast. 

en filmpjes

Waar zou jij deze tekst tegen kunnen komen, denk je? 

1. In een boek over opgravingen.
2. In een folder van een museum.
3. In een boekje voor een musical.
4. In een stripboek.

Wat is Alet

Vergelijk de tekst met een tekst uit een leesboek.

Welke verschillen zie je?

Wat is Alet

Waarom heeft de schrijver de schuingedrukte stukjes 

geschreven, denk je?

_{Conclusie: wat is een script en hoe ziet het eruit?}

• Een script is bedoeld voor acteurs. Zij leren de tekst uit hun hoofd. Een script wordt gebruikt voor een toneelstuk, een musical en voor films en televisieseries. Ze weten wat ze moeten doen en wat ze moeten zeggen. 
  
  
• Het doel van de schrijver: hij wil de acteurs duidelijk maken wat ze moeten zeggen en hoe de situatie op het toneel eruitziet. Uiteindelijk wil de schrijver je vermaken. Hij doet dat door het verhaal spannend of grappig te maken. 
  
  
• In een script staat aan de linkerkant (vaak dikgedrukt) wie het moet zeggen. Achter de dubbele punt lees je wat de persoon moet zeggen, dit staat tussen aanhalingstekens: Marco: 'Hallo!'  
  
  
• In een script staat beschreven wat er tussen het praten door gebeurt. Waar het zich afspeelt en wie er in de scène voorkomen: Marco en Anita staan in de keuken. Anita is erg zenuwachtig en omdat ze zo trilt, laat ze haar kopje vallen. 

_{Het script!} 

Werk in tweetallen. Schrijf een script voor een scène uit het toneelstuk over de Vikingen.

De checklist hiernaast kan je helpen!

De opdracht

Checklist tekst

Als een acteur het script leest weet hij/zij wat hij moet zeggen. 

De naam is dikgedrukt en de tekst staat tussen aanhalingstekens. 

Uit de tekst blijkt wat zich afspeelt op het toneel. Dit staat schuingedrukt geschreven. 

Als de scene wordt uitgespeeld, is het duidelijk waar de Vikingen op dat moment mee bezig zijn.

Het script: de voorbereiding

De scene die jullie schrijven voor dit toneelstuk gaat over het moment dat de Vikingen op hun drakkar varen en land zien. Vervolgens stormen ze de boot af om het land te veroveren. Hoe ze dit allemaal doen mag je helemaal zelf bepalen.

Verhaallijn 
De grote verhaallijn weet je al. Het gaat over het leven van de Vikingen. 

Samenvatting scène

Schrijf kort op waar de scène over gaat, wie erin voorkomen en waar het zich afspeelt. 

Personages omschrijven 

Schrijf kort voor ieder personage op hoe hij/zij heet, de leeftijd en karaktereigenschappen zoals snel boos, heel creatief of super slim. Schrijf op hoe het personage eruitziet. Je mag ook een tekening maken. 

_{Aanpassen en verbeteren}

Laat een ander tweetal jullie tekst lezen. Bekijk samen de checklist nog een keertje. Vinden jullie dat de tekst aan alle punten uit de checklist voldoet? Zijn er nog dingen die jullie kunnen verbeteren?

_{Laat maar zien!}

Zijn jullie tevreden over jullie script? Werk dan samen met klasgenootjes en speel de scène uit. 

Reflectie

EENS of ONEENS? 

Draai aan het rad en bespreek de stellingen.

Dit ga je leren

Wereldoriëntatie

• Ik weet wanneer de Vikingen leefden.
• Ik weet hoe de Vikingen leefden en welke waar en onwaarheden over dit volk verteld worden.
• Ik weet waar de Vikingen leefden en hoe ze zich hebben verspreid. 
• Ik weet hoe het Viking-tijdperk eindigde.

Woordenschat

• Ik ken de belangrijke woorden die met de Vikingen te maken hebben.
  

Taal

• Ik kan een script schrijven van een scène uit een toneelstuk over de Vikingen.

Wat heb jij deze les geleerd? Welke antwoorden heb jij gevonden op jouw leervragen? Schrijf het in je logboek.

Lesdoelen

Bespreek de lesdoelen met uw leerlingen.

Vragenmuur & Weetmuur

• Op welke vragen hebben jullie deze les antwoord gekregen? Verplaats ze naar de weetmuur.
• Welke vragen zijn nog onbeantwoord? 
• Hoe kun je ervoor zorgen dat je toch achter het antwoord op deze vragen komt?
  

Tot de volgende keer!