mavo4 th.13 transport en afweer H6 Afweer

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

H6 Afweer

Wat is afweer?

Lichaamsvreemde stoffen

Infectie

Algemene afweer

Koorts

Lichaamsvreemde stoffen

Dit zijn stoffen die niet in ons lichaam thuishoren.

Als deze stoffen je lichaam binnenkomen, verdedigt je lichaam zichzelf daartegen. 

Dit kan gebeuren bij:

* Infecties (bacteriën, schimmels, virussen...)

* Bloedtransfusies 

* Orgaantransplantatie 

Infecties 

Eenmaal in het lichaam vermenigvuldigen de ziekteverwekkers zich.

Bacteriën, schimmels, virussen (of dieren)

Algemene afweer 

In de meeste gevallen is je lichaam goed beschermt tegen het binnendringen van ziekteverwekkers. 

Opperhuid:  Ziekteverwekkers kunnen er moeilijk doorheen

Slijmvlies in de luchtwegen en darmwand: Moeilijk doordringbaar

Maagzuur: Het zuur doodt bacteriën.

Witte bloedcellen: maken ziekte verwekkers onschadelijk

witte bloedcellen

Antistoffen

Waarom krijg je koorts?

Koorts

Ziekteverwekkers kunnen giftige stoffen afgeven die je ziek maken.

Je lichaam reageert daarop door de lichaamstemperatuur te laten stijgen: Je krijgt koorts!

De ziekteverwekkers kunnen er niet tegen en gaan zich minder verspreiden en delen.

Medicijnen 

Sommige medicijnen kunnen de afweer van je lichaam tijdelijk versterken.

Antibiotica doodt bacteriën (geen virussen!)

Vb: Voor de 2e wereldoorlog stierven er veel mensen aan tuberculose, door het gebruik van antibiotica komt het hier bijna niet meer voor 

Specifieke afweer: Antistoffen. 

Specifieke afweer; antistoffen

Bepaalde witte bloedcellen reageren op ziekteverwekkers door antistoffen te gaan maken. Bijvoorbeeld bij besmetting met het coronavirus.

Op het oppervlak van een ziekteverwekker zitten eiwitten die niet in ons lichaam voorkomen. Deze onbekende eiwitten noemen we Antigenen 

Specifiek

Iedere ziekteverwekker heeft zijn eigen specifieke eiwitten, dus antigenen.

Dat betekent dus ook dat tegen iedere ziekteverwekker een eigen specifieke antistof moet worden gemaakt.

Antistoffen worden gemaakt tegen antigenen.

Natuurlijke immuniteit

Besmetting - Witte bloedcellen 

                             maken antistoffen.

Antistoffen blijven enige tijd in het    

                         bloed - goede afweer.

Geheugen - Witte bloedcellen 

                          onthouden hoe de 

                          antistoffen moeten worden 

                          gemaakt.

Natuurlijke immuniteit

Als je een tweede keer besmet raakt met dezelfde ziekteverwekker, kunnen de witte bloedcellen snel en veel antistoffen maken. Je wordt dan niet ziek - Je bent Immuun

Natuurlijke immuniteit = 

zelf ondergaan, je hebt de ziekteverwekker op een natuurlijke manier binnengekregen.

Bijvoorbeeld bij de Waterpokken.

Natuurlijke immuniteit

1. Je raakt besmet met een ziekte verwekker. 

2. Je wordt ziek.

3. Je witte bloedcellen herkennen de ziekte verwekkers en gaan antistoffen maken. 

4. De hoeveelheid antistoffen gaat omhoog en de ziekteverwekker verdwijnt uit het lichaam. 

5. Je wordt weer besmet met dezelfde ziekteverwekker. 

6. Je lichaam heeft nog antistoffen en gaat onmiddellijk deze antistoffen bijmaken. 

7. Je De antistoffen stijgen snel en je wordt niet of minder ziek. 

Kunstmatige immuniteit. 

Kunstmatige immuniteit

Kunstmatige immuniteit bouw je op door het krijgen van een vaccinatie 

Een vaccin bevat een dode of verzwakte ziekteverwekker 

Je lichaam reageert hier vervolgens weer op door antistoffen te gaan maken tegen deze ziekteverwekker (antigenen)

Kinderen vaccineren

Het rijksvaccinatieprogramma bestaat uit verschillende vaccinaties: 

D(K)TP-prik: Tegen difterie, kinkhoest, tetanus en polio (kinderverlamming).

BMR-prik: Tegen bof, mazelen en rodehond 

 HPV-prik = meisjes vanaf 12 jaar, tegen HPV, een virus dat bij meisjes baarmoederhalskanker kan veroorzaken.

Actieve immuniteit

Actieve natuurlijke immuniteit =

Je wordt besmet met een ziekteverwekker. 

Je lichaam moet zelf aan de slag met het MAKEN (actief) van de antistof. Als je daarna weer besmet raakt met de ziekte word je niet meer ziek

Actieve kunstmatige immuniteit =

Je wordt gevaccineerd. 

Je lichaam moet zelf aan de slag met het MAKEN (actief) van de antistof.  

Als je daarna weer besmet raakt met de ziekte word je niet meer ziek.

Kunstmatige passieve immuniteit

Je wordt door een giftig (slang, spin etc.) of 

hondsdol dier (hond, vos, vleermuis) gebeten 

Dan krijg je een SERUM toegediend

dit zijn antistoffen

Je witte bloedcellen maken zelf geen antistoffen(passief)

Passieve immunisatie 

Natuurlijke passieve immuniteit

Baby krijgt via de placenta of de moedermelk de antistoffen 

De witte bloedcellen maken 

zelf geen antistoffen (passief)

Passieve immunisatie

Actief en passief

Serum = met antistoffen

Passieve immunisatie

Vaccinatie = met antigenen/verzwarkte ziekteverwekker

Actieve immunisatie

opdrachten

maak opdracht 1 tm 5

extra: 6, 7

klaar? Maak dan de vragen in deze lessonUp

Bij bescherming door een vaccinatie is er GEEN sprake van bescherming door...

1. Specifieke afweer
2. Natuurlijke immuniteit
3. Kunstmatige immuniteit
4. Actieve immunisatie

Wat is de eerste barrière van de afweer?

1. Een ontsteking
2. koorts
3. Huid/slijmvliezen
4. antistoffen

Waar voel je je nu eigenlijk ziek van?

1. Van de infectie
2. Van de infectie en van de afweerreactie van je lichaam
3. Van de afweer van je lichaam
4. Van de witte bloedlichaampjes

Wat zorgt voor de afweer van ziekteverwekkers?

1. bloedplasma
2. rode bloedcellen
3. bloedplaatjes
4. witte bloedcellen

Waarom word je toch ziek terwijl je afweer zijn werk goed doet?

1. het herkennen van de ziekteverwekker en het maken van antistoffen kost dagen tijd
2. Omdat miljoenen ziekteverwekkers binnen dringen en dan moet het lichaam heel hard werken.