Oefentoets VWO 5 - H7 en H8

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4,5

Bij welke "denker" past het nadenken over de rol van God in wat er op aarde gebeurt?

1. Spinoza
2. John Locke
3. Montesquieu
4. Socrates

Waarom is de Trias Politica belangrijk?

1. Voorkomt machtsmisbruik
2. Meer mensen besturen het land
3. Koning wil ondersteuning
4. Wilde Montesquieu

Maatregel pas wel bij een verlicht absoluut vorst

Maatregel past niet bij een verlicht absoluut vorst

De vorst verhoogt de belasting op grond en gebouwen; de kerk hoeft deze belasting niet te betalen:

De vorst benoemt John, de zoon van een timmerman, tot kapitein in het leger vanwege zijn kwaliteiten

Om overstromingen in de toekomst te voorkomen, richt de vorst een instituut van waterbouwkunde op

De vorst besluit dat burgers in steden met meer dan 10.000 inwoners hun eigen bestuur mogen kiezen

Om welke reden schaften sommige verlichte vorsten wel bepaalde privileges van de kerk af, zoals vrijstelling van het betalen van bepaalde belastingen, maar niet de privileges van de adel?

1. De adel bezat militaire macht, de kerk niet. De kerk kon zich daardoor moeilijker verdedigen tegen een koning.
2. De kerk was rijker dan de adel en was daardoor een belangrijk doelwit van verlichte vorsten op zoek naar geld.
3. Het volk luisterde vooral naar de adel, niet naar de kerk. De kerk kon dus gemakkelijker worden aangepakt.
4. Veel verlichte vorsten moesten weinig van religie hebben. De macht van de kerk moest daarom worden verkleind.

In de Nederlandse Republiek hadden burgers een relatief grote vrijheid van meningsuiting.
Welke twee verklaringen hiervoor zijn juist?

1. Burgers in de Republiek hadden het hoogste inkomen per hoofd van de bevolking in Europa.
2. Censuur in de Republiek was gemakkelijk te omzeilen door het versnipperde bestuur.
3. In de Republiek bestond een relatief hoge mate van religieuze tolerantie.
4. In landen zonder een vorst hebben burgers altijd meer vrijheid dan in landen met een vorst.

Wat houdt verlicht absolutisme in?

1. Het volk had geen inspraak in het bestuur, maar de vorst zorgde wel voor zijn volk.
2. De vorst werd afgezet.
3. De vorst heeft geen macht meer.
4. Er is een gekozen volksvertegenwoordiging aan de macht.

Welke van de onderstaande verlichte maatregelen werd niet door Catharina de Grote doorgevoerd:

1. Investeren in kunst en boekdrukken
2. Investeren in onderwijs
3. Investeren in gezondheidszorg
4. Afschaffen lijfeigenschap

Verlicht absolutisme

Ancien regime

Frankrijk

Koning heeft macht gekregen van god

Onderwijs is belangrijk

Koning is dienaar van het volk

Leg uit wat de relatie is tussen het modern imperialisme en de industrialisatie?

Noem een politieke en een economische oorzaak voor de Franse revolutie

Noem 3 uitgangspunten van het liberalisme

Waarom was het 'socialisme' een emancipatiebeweging?

Wat was het argument van Thorbecke om een streng censuskiesrecht in te voeren?

Leg de volgende begrippen uit en het onderlinge verband.
- trans-Atlantische slavenhandel
- plantagekoloniën
- handelskapitalisme

Twee gebeurtenissen:
I In 1621 liep het Twaalfjarig Bestand af.
II In hetzelfde jaar werd de WIC opgericht.
Leg het verband tussen deze twee gebeurtenissen uit.

Waarom werd, in 1609,
het Twaalfjarig Bestand gesloten?

Wat heeft de boekdrukkunst te maken met de wetenschappelijke revolutie?

Noem één reden waarom Johan van Oldenbarnevelt een voorstander was van het Twaalfjarig Bestand en Maurits een tegenstander.

Waarom past Spinoza bij de Verlichting?

Wat wordt er op het Congres van Wenen besloten over NL?

Ook veel overtuigde christenen steunden het abolitionisme. Leg dit uit.

Maar wat is er dan niet verlicht aan het handelen van Napoleon?

Wat is het verband tussen de verlichting en de afschaffing van de slavernij? (Abolitionisme)

Wat is het Congres van Wenen, wat waren de doelen en in hoeverre slaagde men in die doelen?

Wie heeft uiteindelijk gewonnen in NL? De orangisten of de regenten? Leg uit.

In de loop van de achttiende eeuw ging het handelskapitalisme over in het industrieel kapitalisme. Leg uit wat het verschil is tussen beiden en dat er bij de overgang van het handelskapitalisme naar het industrieel kapitalisme zowel sprake was van continuïteit als verandering.

Hoe leidde de tolerantie tot de Wetenschappelijke Revolutie?

Wat was de macht van de koning in de periode van het Ancien Régime ?

De wetenschappelijke revolutie is gebaseerd op empirisme. Wat is dat?

Twee gegevens:
1. Staatsgezinde mensen vonden de soevereiniteit van de gewesten het belangrijkst in de Republiek.;
2. Oranjegezinde mensen vonden de macht van de stadhouder belangrijker dan de soevereiniteit van de gewesten. In de zomer van 1672 (Rampjaar) werden veel staatsgezinde regenten afgezet en opgejaagd door Oranjegezinde regenten.
Leg uit waarom staatsgezinde regenten de schuld kregen van het verliezen van de oorlog met Frankrijk en Engeland.

De moedernegotie is een oorzaak voor het opkomen van commerciële landbouw. Leg dit uit.

Op de bron zie je de stapelmarkt.

a) Wat hield de stapelmarkt in?
b) Hoe herken je dit in de bron?

Leg in eigen woorden uit wat de Glorious Revolution is en waarom die zo wordt genoemd.

Is dit schilderij een voorbeeld van burger- of hofcultuur? Leg je antwoord uit met twee beeldelementen.
(Klaar? Bedenk wat de bedoeling is van dit schilderij)

Wat heeft de opkomst van socialisme te maken met de sociale kwestie?

Waarom was de pacificatie van 1917 een overwinning voor de confessionelen en een teleurstelling voor de feministen?

Hoe 'verlicht' was de radicale fase (terreur) van de Franse revolutie? Noem een argument voor en tegen.

Gebruik bron 1.
De opvatting van Frederik de Grote in deze bron past bij het verlicht absolutisme. Toon dit aan.

Waarom was de Bataafse revolutie een democratische revolutie?

Je kunt het liberalisme zien als erfgenaam van de verlichting en als reactie op het absolutisme. Leg beide verbanden uit!

Leg uit waardoor het feminisme aanvankelijk vooral een beweging was van vrouwen uit de hogere burgerij