Examentraining biologie 2024

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Examentraining 

biologie 2024

Wat gaan we doen?

- Document 'wat moet je leren'

- Tips and trick

- Examentrainer checklist in je boek

- Oefenen oefenen en oefenen

Oefenen

Thema

cellen staan aan de basis en grafieken en diagrammen

KADER

BASIS

KADER

BASIS

Levenskenmerken

Levenskenmerken:

• Groei
• Ontwikkeling
• Reageren op prikkels
• Bewegen
• Stofwisseling
• Voeden
• Ademen
• Uitscheiden
• Voortplanting

	planten	schimmel	dier	bacterie
celkern	x	x	x	-
celwand	x	x	-	x
bladgroen	x	-	-	-

Stofwisseling

Omzetting van stoffen

Leerdoel: Je kunt het proces fotosynthese opschrijven en uitleggen

Om glucose te maken zijn drie stoffen nodig!

1. Zonlicht (energie)

2. Koolstofdioxide (gas in de lucht)

3. Water (uit de bodem)

Er ontstaan in de bladgroenkorrels dan twee stoffen.

1. Glucose (energierijk- voedsel voor de plant)

2. Zuurstof (gas terug in de lucht)

Dia 2 van 6

Leerdoel: Je kunt de verbrandingsreactie opschrijven en uitleggen

Om energie uit glucose vrij te maken zijn twee stoffen nodig!

1. Glucose (energierijk- voedsel)

2. Zuurstof (gas in de lucht)

Er ontstaan in de cellen dan drie stoffen.

1. Energie (in de vorm van warmte, beweging)

2. Koolstofdioxide (gas terug in de lucht)

3. Water (via huidmondjes, zweten, plassen)

Dia 4 van 6

Fotosynthese / Verbranding

Fotosynthese (in bladgroenkorrels, zonne-energie nodig):

koolstofdioxide  +  water + (energie)          glucose + zuurstof

Door verbranding in (mitochondriën) levende cellen komt energie vrij:
glucose  +  zuurstof               koolstofdioxide + water + (energie)

Fotosynthese en Verbranding zijn elkaars tegenovergestelde!

Assimilatie

Het omzetten 

(dus de stofwisseling)  van het glucose (gemaakt bij de fotosynthese) in andere energierijke voedingsstoffen voor de plant.

Glucose, suiker, zetmeel en cellulose zijn allemaal verschillende koolhydraten

Van klein naar groot

(CWOOO)

Cel: Kleinste bouwsteentje

Weefsel: meerdere cellen met dezelfde vorm en functie in een groep

Orgaan: Een deel van het organisme met een of meerdere functies

Orgaanstelsel: Een groep samenwerkende organen dei samen een bepaalde functie hebben

Organisme: Levend wezen

Organisatieniveaus

Orgaanstelsels

Organen die samenwerken aan een bepaalde functie, vormen een orgaanstelsel.

Voorbeelden van orgaanstelsels:

• Beenderstelsel 
• Spijsverteringsstelsel
• Ademhalingsstelsel
• Bloedvatenstelsel 
• Uitscheidingstelsel
• Voortplantingsstelsel
• Zenuwstelsel

Snavels van vogels

Kegelsnavel, zaden

pincetsnavel, insecten

haaksnavel, scheuren

priemsnavel, vroeten

zeefsnavel, zeven

De poten van vogels

Zangvogels

roofvogels

loopvogels

watervogels

steltlopers

Bewegen

• zoolgangers
• teengangers
• topgangers (hoefgangers)
• aanpassing op de ondergrond

Wortelstelsel

Bestuiving

Bestuiving = 

Als er stuifmeelkorrels op de stempel terecht komen van de zelfde soort

Bestuiving kan plaatsvinden door: 

• - De wind
• - Insecten (bijen, vliegen, vlinders)

 

Soorten bestuiving:

• Zelf bestuiving
• Kruisbestuiving

Vaatbundels 

Houtvaten: omhoog met water en mineralen

Bastvaten: (meestal) beneden

met glucose en water

(onderkant blad)

verschil houtvaten en bastvaten

Houtvaten: boven elkaar gelegen houtcellen, dwarswanden tussen cellen verdwijnen wanneer ze gevormd worden. De cellen zelf verdwijnen ook, houtvaten bestaan dus niet uit levende cellen. 

Bastvaten: Boven elkaar gelegen bastvatcellen. De dwarswanden tussen de cellen verdwijnt niet, maar er komen gaten in, deze dwarswanden met gaten noemen we zeefplaten. De cellen verliezen hun kern, en leven daardoor maar kort. Dode bastvaten worden dichtgedrukt. 

Huidmondjes

huidmondjes 

Ongeslachtelijke voortplanting bij planten

Planten kunnen zich geslachtelijk (bevruchting) en ongeslachtelijk voortplanten.

Voorbeelden ongeslachtelijke voortplanting

bollen

knollen

uitloper

wortelstok    

Biotisch en abiotisch

Abiotische = niet levende invloeden 

 Biotische= invloeden uit de levende natuur 

Ecosysteem

"Een gebied waarin abiotische factoren en biotische factoren met elkaar in wisselwerking zijn."

• Water, bodem, bergen en lucht       = abiotisch

• Dieren, planten & beestjes               = biotisch

Biotisch = levend

Abiotisch = niet levend

Voedselketen wordt voedselkringloop

Producent

consument

consument

consument

Reducent

mineralen

Voedselketen

Een voedselketen geeft de voedselrelaties weer in een ecosysteem.

Voedselketen en voedselweb

De ketens begint altijd met een plant

Piramide van aantallen

* Piramide van aantallen

1 roofvogel

3 koolmezen

50 rupsen

150 blaadjes