Les 4: Huishoudboekje van de overheid

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Huishoudboekje van de overheid

Agenda

- Quizvragen (5 min)

- Bespreken opgave 1.14 (5 min)

- Uitleg over leerdoelen (10 min)

- Opgaven (30 min)

Huishoudelijke uitgaven

Incidentele uitgaven

Vaste lasten

Nieuwe wasmachine

Gas/water/licht

Benzine

Auto

Abonnement

Boodschappen

Wat is een begroting?

1. Overzicht van alle inkomsten en uitgaven van vorige maand.
2. Alle verwachte inkomsten en uitgaven van aankomende maand.
3. Een betalingsbewijs
4. Overzicht hoeveel inkomen je hebt gekregen in een jaar.

Wat is een sluitende begroting?

1. Als ik meer inkomsten dan uitgaven heb
2. Als ik meer uitgaven dan inkomsten heb
3. Als mijn inkomsten en uitgaven aan elkaar gelijk zijn

Opgave 1.14

Leerdoelen

• Uitleggen wat er op Prinsjesdag gebeurt, wat er in de Rijksbegroting staat en wat de Miljoenennota is.
  
• Verschillende uitgaven van de overheid benoemen.
  
• De inkomsten van de overheid onderscheiden in directe en indirecte belastingen en sociale premies.

De derde dinsdag van september

Prinsjesdag

De koning opent het vergaderjaar van de Eerste 

en Tweede Kamer. Daarbij leest hij de troontrede voor.

Daarna gaat de minister van Financiën met het koffertje naar de Tweede Kamer. Daar biedt de minister de Miljoenennota en de rijksbegroting aan.

Rijksbegroting: verwachte inkomsten en uitgaven van het komende jaar

Miljoenennota: toelichting op de rijksbegroting

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/prinsjesdag/lesmateriaal/animatievideos-prinsjesdag

Uitgaven overheid

• Wegennet
  
• Onderwijs
  
• Salarissen ambtenaren
  
• Zorg
  
• Ziekenhuizen en andere zorginstellingen
  
• Sociale zekerheid (uitkeringen)
  
• Cultuur en wetenschap

Inkomsten overheid

De belangrijke inkomsten van de overheid zijn belastingen.

Directe belastingen: geheven over inkomens van burgers en bedrijven

Indirecte belastingen: belastingen op goederen en diensten

Zelf aan de slag

Maken -> 1.18 tot en met 1.20!

Hoe? -> Rustig en overleggen mag!

Hulp? -> Vinger de lucht in!

Klaar? -> Maken tot en met 1.23

Directe belastingen

Voorbeelden van directe belastingen zijn:

• Loon/inkomstenbelasting
• Vennootschapsbelasting

Indirecte belastingen

Belangrijkste indirecte belastingen:

• BTW (belasting toegevoegde waarde)
• Accijnzen
  
• Overige indirecte belastingen
  

Joost koopt een broek van € 99,- inclusief 21% btw. Wat is de prijs exclusief btw?

1. 119,79
2. 106,36
3. 81,82
4. 81,81

Accijns

De overheid maakt bepaalde producten duurder omdat deze slecht zijn voor het milieu of de gezondheid. 

• Benzine, tabak, alcohol
  

Overige inkomsten

Daarnaast is een andere inkomstenbron: sociale premies

Ze zijn bedoeld om de uitkeringen te betalen, zoals de uitkeringen aan werklozen, arbeidsongeschikten en ouderen.

De aardgasopbrengsten (gasbaten): De overheid krijgt een deel van de winsten van de bedrijven die het aardgas uit de Nederlandse bodem halen. 

 

• Wat is het probleem als de uitgaven van de overheid groter zijn dan de inkomsten?
  

• Overheidstekort: de overheid moet dan geld lenen en de staatsschuld stijgt.

Belasting die je betaalt wanneer je een product koopt is een voorbeeld van ...

1. directe belasting.
2. indirecte belasting.

Zelf aan de slag

Maken -> 1.18 tot en met 1.24!

Hoe? -> Rustig en overleggen mag!

Hulp? -> Vinger de lucht in!

5 minuten voor het einde sluiten we af