2kgt 5.7 Grammatica deel 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 2

5.7 Bijwoordelijke bepaling

Lesdoelen

Je herhaalt de geleerde zinsdelen;

je leert de bijwoordelijke bepaling herkennen.

opfrissen

Ontleden betekent: iets in stukjes verdelen en ieder

stuk een naam geven.

Bij grammatica zinsdelen, verdeel je een zin in zinsdelen.

 

De zin verdelen

Zinsdelen kunnen uit één of meerdere woorden bestaan.

Om zinsdelen te vinden,
hussel je de zin door elkaar.

Alles wat vóór de persoonsvorm
staat of kan staan is één zinsdeel.

Overzicht theorie grammatica zinsdelen

PV (persoonsvorm)                       Doe de tijdproef (het woord dat verandert is de PV). (checken                                                                            door een vraagzin te maken)

WG (werkwoordelijk gezegde)    Alle werkwoorden in de zin achter elkaar. Als er ‘te’ bij een

                                                                   werkwoord staat, hoort dit ook bij het WG. 

                                                                  (voorbeeld: Jan ligt te slapen > WG = ligt te slapen)

O (onderwerp)                                   Wie/Wat + WG?

LV (lijdend voorwerp)                      Wat (soms wie)  + WG + OW?

MW (meewerkend voorwerp)      AAN (voor) wie/wat + WG + OW + LV ?

Je moet de zinsdelen in een zin kunnen benoemen!

Herhalingsvraag.
Wat is de pv?

Afgelopen zaterdag was de Open Dag.

1. Afgelopen zaterdag
2. was
3. de
4. Open Dag

Herhalingsvraag.
Wat is de pv?

Hoe voel je je?

1. Je (1)
2. Je (2)
3. voel
4. hoe

Herhalingsvraag.
Wat is de pv?

Wat is de hoogste berg ter wereld?

1. Wat
2. de hoogste berg
3. ter wereld
4. is

Herhalingsvraag.
Wat is het onderwerp?

Joris doet mee aan een talentenjacht.

1. Joris
2. doet
3. doet mee
4. aan een talentenjacht

Herhalingsvraag.
Wat is het onderwerp?

Welke mensen kijken er nou naar zo'n show?!

1. Welke
2. mensen
3. kijken
4. naar zo'n show

Hoe vind je het lijdend voorwerp?

1. Wie/Wat?
2. Wie/Wat + pv?
3. Wie/ Wat + wg?
4. Wie/Wat + wg + o?

Herhalingsvraag.
Wat is het lijdend voorwerp?

Joris geeft de microfoon terug aan de presentator.

1. Joris
2. geeft terug
3. de microfoon
4. aan de presentator

Herhalingsvraag.
Wat is het lijdend voorwerp?

De jury geeft Joris commentaar op zijn optreden.

1. De jury
2. commentaar
3. geeft
4. op zijn optreden

Herhalingsvraag

Hoe vind je het lijdend voorwerp?

1. Wie of wat?
2. Wie of wat + o?
3. Wie of wat + wg?
4. Wie of wat + wg +o?

Herhalingsvraag
Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Lieke geeft het ingevulde proefwerk aan de juf terug.

1. Lieke
2. geeft
3. het ingevulde proefwerk
4. geeft terug

Herhalingsvraag
Wat is het onderwerp?

Lieke geeft het ingevulde proefwerk aan de juf terug.

1. Lieke
2. geeft
3. het ingevulde proefwerk
4. aan de juf

Herhalingsvraag.
Wat is het lijdend voorwerp?

Lieke geeft het ingevulde proefwerk aan de juf terug.

1. Lieke
2. geeft terug
3. het ingevulde proefwerk
4. aan de juf

Hoe vind je het meewerkend voorwerp?

1. Aan wie / Voor wie + wg?
2. Wie of wat + wg + o?
3. Wie of wat + wg + o + lv
4. Aan wie / Voor wie + wg + o + lv?

Herhalingsvraag.
Benoem het meewerkend voorwerp.

Lieke geeft het ingevulde proefwerk aan de juf terug.

1. Lieke
2. aan de juf
3. het ingevulde proefwerk
4. geeft

Herhalingsvraag.
Wat is het meewerkend voorwerp?

De jury geeft Joris commentaar op zijn optreden.

1. De jury
2. Joris
3. commentaar
4. geeft

Wat is de persoonsvorm?

Wat is jouw lievelingseten?

1. Wat
2. is
3. jouw
4. lievelingseten

Wat is het onderwerp?

Waarom gooi jij dat glas nou om?

1. gooi
2. jij
3. dat glas
4. gooi om

Wat is het werkwoordelijk gezegde in de volgende zin:

Waarom gooi jij dat glas nou om?

Wat is het lijdend voorwerp?

De visser haalt de vis van het haakje.

1. De visser
2. haalt
3. de vis
4. van het haakje

Wat is het meewerkend voorwerp?

De visser geeft de vis aan de visboer.

1. De visser
2. geeft
3. de vis
4. aan de visboer

Bijwoordelijke bepaling

Tot zover de herhaling van de zinsdelen. Op de volgende slide vind je de uitleg van het nieuwe zinsdeel: de bijwoordelijke bepaling.

Bijwoordelijke bepalingen (bwb)

geven informatie over het werkwoordelijk gezegde of over de hele zin. Ze geven antwoord op een vraag. Bijvoorbeeld:

Waar?

Waarom?

Hoe?

Waarmee?

Als je een zin ontleed, zoek je de pv, het onderwerp, werkwoordelijk gezegde, lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp. De zinsdelen die je overhoudt, zijn bijwoordelijke bepalingen.

Voorbeeld:

Tijdens de wedstrijd / heeft / Luuk / zijn enkel / lelijk / verzwikt. 

pv = heeft

wg = heeft verzwikt

o   = Luuk

lv  = zijn enkel

Wanneer heeft Luuk zijn enkel verzwikt? Tijdens de wedstrijd = bwb

Hoe heeft Luuk zijn enkel verzwikt? lelijk = bwb

         bwb                     wg       o          lv            bwb    wg

Tijdens de wedstrijd / heeft / Luuk/ zijn enkel / lelijk / verzwikt.

Soms is een bwb géén antwoord op een duidelijke vraag. Bijvoorbeeld bij de woorden niet, misschien, toch, gelukkig en hopelijk. Toch benoem je die ook als bijwoordelijke bepaling.

     bwb       wg       o              mw   bwb         lv

Gelukkig / gaf / mijn docent / mij / toch / een hoog cijfer!

Volgorde van redekundig ontleden

1) Zoek de persoonsvorm

2) Zoek alle andere werkwoorden + pv = wg

3) Vraag wie/wat + wg = o

4) Vraag wie/wat + wg+o = lv

5)Vraag aan of voor wie/wat+ wg + o + lv = mw

6) bwb= stel een vraag met een W. NIET wie of wat.

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak. 

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

bijwoordelijke bepaling

Zin:

Hangjongeren

hebben

de burgemeester

veel problemen

bezorgd

afgelopen zomer.

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

bijwoordelijke bepaling

Zin:

De buurman 

wilde

gisteren

het vogelhuisje

in de boom

hangen.

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

bijwoordelijke bepaling

Zin:

De oude vrouw 

gaf 

natuurlijk

een fooi

aan de vriendelijke ober.

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

bijwoordelijke bepaling

Zin:

De auto van mijn vader

is

afgelopen zomer

helaas

niet

goedkeurd.

Zoek de bijwoordelijke bepaling(en) in de zin.

Stefan wilde net vertrekken.

1. Stefan
2. wilde
3. net
4. vertrekken

Zoek de bijwoordelijke bepaling(en) in de zin.

Zijn vrienden wachtten in het centrum.

1. Zijn vrienden
2. wachtten
3. in het centrum

Zoek de bijwoordelijke bepaling(en) in de zin.

Op dat moment miste hij zijn koptelefoon.

1. Op dat moment
2. miste
3. hij
4. zijn koptelefoon

Zoek de bijwoordelijke bepaling(en) in de zin.

In welke tas zat dat ding toch?

1. in welke tas
2. zat
3. dat ding
4. toch

Zoek de bijwoordelijke bepaling(en) in de zin.

Overal liet hij hem slingeren.

1. overal
2. liet slingeren
3. hij
4. hem

Zoek de bijwoordelijke bepaling(en) in de zin.

Chagrijnig liep hij langs de spiegel.

1. chagrijnig
2. liep
3. hij
4. langs de spiegel

Zoek de bijwoordelijke bepaling(en) in de zin.

Vanaf zijn hoofd lachte zijn koptelefoon vrolijk naar hem.

1. vanaf zijn hoofd
2. lachte
3. vrolijk
4. naar hem

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

bijwoordelijke bepaling

Zin:

onderwerp

werkwoordelijk gezegde

lijdend voorwerp

meewerkend voorwerp

bijwoordelijke bepaling

Vorige week

stal

de sluwe dief

midden in de nacht

mijn broers scooter.

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

bijwoordelijke bepaling

Zin:

onderwerp

werkwoordelijk gezegde

lijdend voorwerp

meewerkend voorwerp

bijwoordelijke bepaling

Gisteren

heeft

mijn oma

gelukkig

een nieuwe scooter

aan mijn broer

gegeven.

Je hebt nu alle zinsdelen geoefend.

1. Ik begrijp het een beetje.
2. Ik begrijp het goed.

Volgende les

In 5.7 grammatica deel 2 ga je door met het oefenen van alle zinsdelen.

Tot ziens!