Literatuur in de twintigste eeuw havo laagland hfdst 10

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Luister naar het fragment uit Bint p 110

- Wat vind je van deze leraar?

Schrijf je antwoord in de chat

Bint verscheen in 1934. In Rusland was Stalin aan de macht en Hitler was tot Rijkskanselier verkozen. Hoe regeerden zij?

Historische achtergronden

- Interbellum: tussen de twee wereldoorlogen.

- veel armoede, beurskrach, veel ontreddering

- Totalitaire staten kwamen op, antidemocratisch karakter en een systeem van orde en tucht

- in 1917 algemeen kiesrecht voor mannen en vrouwen

Culturele achtergonden

- Moderne kunst presenteerde zich als breuk

- inhoud en vorm veranderden

- vorm kleur en compositie ging de inhoud domineren

- collage en montagetechniek moest shockeffect bewerkstelligen

- Abstracte kunst

Literaire ontwikkelingen

- De literaire wereld veranderde door de groei van het lezerspubliek ondat het boekbedrijf commerciëler werd.
- Traditie en vernieuwing stonden naast elkaar.
- Een gedicht is een autonoom taalbouwsel (vorm)
- Tijdschrift Forum: Schrijverspersoonlijkheid is ook heel belangrijk (vent)

Romantische traditie

J. Slauerhoff: Gedichten zijn directe expressie van gevoel

gaan over eenzame figuren, verlangen naar geluk en liefde maar dat is onbereikbaar.

Allerindividueelste expressie van de allerindividueelste emotie

De vrouw aan het venster

Nooit opent zich de poort. 't Raam is zoo hoog

Dat zij eerst de aarde ziet in wijde verte:

de stroom omarmt het bosch in blauwen boog;

door't groen gaan roode vogels, ranke herten.

Niets weet zij van het levensspel daartuschen;

maar het moet schoon zijn, want zij mist het zeer.

Zij wil omhelzen, vindt niets om te kussen

dan de eigen schouder, rond en koel en teer

Wie is de zij in dit gedicht?

Welke kenmerken van de Romantiek herken je in dit gedicht?
(meerdere antwoorden mogelijk)

1. omschrijving van de natuur
2. humor
3. onbereikbare liefde
4. gevoel van eenzaamheid

Vernieuwende dichtkunst

- Gedichten zijn geen expressie van gevoel meer, maar autonoom taalbouwsel: veel belangstelling voor de werking van klanken, herhalingen en beeldspraak

- Paul van Ostayen

- Hendrik Marsman: vitalistisch; verheerlijking van het leven, maar ook pessimistisch vol doodsangst.
Expressionistisch, geconcentreerde vorm, zonder leestekens

Vlam

Schuimende morgen

      en mijn vuren lag
drinkt uit ontzagelijke schalen
van lucht en aarde
den opalen dag

Welke vernieuwende en expressionistische kenmerken zie je

1. aandacht voor klank, veel gebruik van letter a
2. Veel gevoel
3. geen gebruik van leestekens
4. beeldspraak

Romanvernieuwing

- psychologische roman populair. Veel aandacht voor gedrag, gevoelens en verlangens. Deze worden uitvoerig beschreven

- Nieuwe visie op romans, aansluiting bij film, dus meer fragmentarisch, over hedendaagse onderwerpen  Geen gepsychologiseer, niet ik-vorm
- Tijdschrift Forum: discussie vorm en vent, niet de vorm deed er toe maar de persoonlijkheid van de schrijver.

-Engagement, . Door de opkomst van het nationalisme ontstond er sfeer van dreiging en onzekerheid. In kunst dus meer behoefte aan maatschappelijke betrokkenheid.

Het verhaal van Bint is een psychologische roman

1. waar
2. niet waar

Wat te leren voor de toets?

Theorieboek Laagland
hoofdstuk 1,2 en 8,9 en 10

Werkboek Laagland

A-opdrachten hoofdstuk 1,2 en 8,9 en 10.

De A-opdrachten worden letterlijk teruggevraagd. Daarnaast krijg je uit de diverse perioden een tekstfragment met vragen waarin je de theorie moet toepassen.

Fijne vakantie