Paragraaf 9.3: Eiwitsynthese

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Welkom!

Leg je spullen klaar:

• Laptop 
• Biologieboek
• Schrift voor aantekeningen
• Pen
• Mobiel in de tas!

Wat gaan we doen?

• Herhaling paragraaf 9.1/9.2: DNA/DNA -replicatie

• Uitleg paragraaf 9.3: Eiwitsynthese

Waarvoor is DNA-replicatie nodig?

Welke basenparen kloppen? (meerdere antwoorden mogelijk)

1. A-T
2. T-A
3. G-C
4. C-G

Waaruit, naast de nucleotides (basen), bestaat het DNA nog meer?

1. Suiker desoxyribose en een fosfaatgroep
2. Alleen een fosfaatgroep
3. Verschillende soorten vetzuren
4. Alleen een suikergroep

Paragraaf 9.3: Eitwitsynthese

Lesdoelen

3.1 Je kunt beschrijven hoe eiwitsynthese plaatsvindt 

RNA

DNA kan worden gekopieerd tot RNA --> Transcriptie (overschrijven)

RNA kan de celkern wel uit

Wat zijn de verschillen tussen RNA en DNA?

stap 1: messenger RNA (m-RNA) maken

messenger RNA  is een "boodschappenlijstje"
Let op!       m-RNA bestaat maar uit 1 streng
m-RNA heeft geen thymine maar uracil (T=U) (BINAS)

Wat is het voordeel van mRNA gebruiken.

Stap 2: mRNA verlaat de celkern

Stap 2 mRNA verlaat de celkern

Ribosomen

• De afgelezen kopie heet RNA
  
• Het RNA wordt in het ribosoom in het ruw endoplasmatisch reticiculum (eiwitfabriekje in de cel) vertaald naar het juiste eiwit. 

codon

codon

codon

codon

codon

codon

codon

codon

codon

RNA-polymerase maakt een RNA-streng: een kopie van het gen voor het hormoon oestrogeen.

Welke aminozuren coderen voor deze codons? 

Waar kan je dat vinden? (Binas 71G)

vormen samen een polypeptide (oftewel een eiwit, in dit geval het hormoon oestrogeen)

Stap 3: Translatie (vertaling)

Letters mRNA: CODON

AUG = startcodon

UGA = stopcodon

Coderende streng en Matrijsstreng

.

Coderend: ATTACCGGA

Matrijs: TAATGGCCT

mRNA: AUUACCGGA

Leesrichting matrijsstreng 3'--> 5'

Transcriptie/translatie van 5' --> 3'

OEFENING:

Welke aminozuren worden gecodeerd door dit stuk DNA?

DNA:

ATGACTTGGCCCAGAGGATAA

Welke aminozuren worden gecodeerd door dit stuk DNA?

DNA:

ATGACTTGGCCCAGAGGAUAA

1) Noteer de code van het mRNA

2) Zoek op in het schema van de genetische code op welke aminozuren worden ingebouwd in het eiwit?

Welke aminozuren worden gecodeerd door dit stuk DNA?

DNA:

TAC.TGA.ACC.GGG.TCT.CCT.ATT

code van het mRNA:

AUG.ACU.UGG.CCC.AGA.GGA.UAA

Aminozuren:

Met.Thr.Trp.Pro.Arg.Gly.(stop)

Noem drie verschillen tussen
DNA en RNA.

Langs een van de nucleotideketens van een DNA-molecuul wordt een RNA-molecuul gevormd. Deze keten heeft de nucleotidesequentie CGGATACGGTTA.
Wat is de sequentie van nucleotiden in het RNA-molecuul dat hierlangs wordt gesynthetiseerd?

In de afbeelding worden gelijktijdig meerdere RNA-moleculen gevormd.
In welke richting wordt het DNA afgelezen: in de richting van A of in de richting van B? Leg je antwoord uit.

Voor welk aminozuur bevat het codon ACG de code?

1. serine
2. cysteïne
3. tryptofaan
4. threonine

Welk van de onderstaande codons is geen stopcodon?

1. UAA
2. UGA
3. UAG
4. UAU

Aan de slag!

 Havo:

Paragraaf 9.3: opdracht 21 t/m 30

VWO: 

Opdrachten VWO Stofwisseling

Opdrachten niet af = huiswerk

Nabespreking:

• Zijn er nog vragen?

• Hoe vonden jullie de les?

Tot slot:

Schuif je stoel aan

en

Ruim je afval op

Tot de volgende les!

Verwerking

Maak opdracht 21 - 31