Taalverzorging herhalen 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Taalverzorging herhalen

Programma

-Geen huiswerk	10 min
-Herhalen meervoudsvorming	5 min
-Herhalen werkwoordspelling	15 min
-Groepsopdracht	45 min

Leerdoelen

Wat behandelen we vandaag?

• Je weet wat de regels zijn voor het spellen van werkwoorden;
• Je weet hoe je het meervoud maakt;
• Je weet hoe je het bijvoeglijk naamwoord kan schrijven. 

Geen huiswerk

Noteer het meervoud van "koe"

Noteer het meervoud van "kiwi"

Noteer het meervoud van "vaas"

Meervoudsvorming

Meervoud op -en --> soms extra medeklinker, soms verandering van medeklinker. 

Meervoud op -s --> klinker + spraakverwarring = '. Leenwoorden -s.

Meervoud -'en of -'s --> afkortingen.

Meervoud met trema --> met klemtoon, met extra e, met trema. Zonder klemtoon, zonder extra e, met trema. (melodie-melodieën VS bacterie-bacteriën). Woorden -ee met trema met extra e (idee-ideeën).

Twee meevoudsvormen --> groente/museum/band (betekenis).

Bijzondere meervoudsvormen --> korte klank wordt lange klank (dak-daken), klinker verandert (schoonheid-schoonheden), -eren (kind-kinderen), onregelmatig (koe-koeien en lende-lendenen). 

Bijvoeglijk naamwoord

Verbogen --> + e. De mooie auto. 

Onverbogen --> zonder e. De auto is mooi. 

Deelwoorden als bijvoeglijk naamwoord --> het geslaagde feest. Schrijf je zo kort mogelijk, tenzij uitspraak belemmert wordt. (vergrote scherm - ontpitte kersen). 

Stoffelijk bijvoeglijk naamwoord --> eindigen op -en (ijzeren schaar, papieren vliegtuig) tenzij leenwoord uit Engels (plastic hoes, polyester shirt). 

Trappen van vergelijking:

Wat weet je nog van werkwoordspelling?

Waarvoor gebruik je 't ex-kofschip ook alweer?

Werkwoordspelling tegenwoordige tijd

Soms kan er meer veranderen in de spelling van de persoonsvorm. 

-Ik -Jij achter persoonsvorm	Hele werkwoord -en.	Ik fiets het liefst samen. Fiets jij altijd alleen?
-Jij voor de persoonsvorm -Hij/zij/het	Hele werkwoord -en +t.	Zij fietst altijd met haar broer. Jij wordt nooit moe van fietsen.
-Wij/jullie/zij	Hele werkwoord.	Jullie fietsen te snel. Wij worden niet snel moe.

Korte klank met twee dezelfde medeklinkers --> een verdwijnt.	Pakken - ik pak - jij pakt Bestellen - ik bestel - jij bestelt
Als een werkwoord -en eindigt op één medeklinker, dan verdubbelt de klinker zodat de klank lang blijft.	Raken - ik raak - jij raakt Bespelen - ik bespeel - jij bespeelt
Z verandert in s, v verandert in f.	Kiezen - ik kies - jij kiest Proeven - ik proef - jij proeft

Werkwoordspelling verleden tijd

Zwakke werkwoorden

Ik/jij/hij/zij/het	Hele werkwoord -en + te/de	Ik fietste langzaam. Het regende de hele dag.
Wij/jullie/zij	Hele werkwoord - en + ten/den	We lachten ons kapot. Ze belandden in het water.

Sterke werkwoorden

Veranderen van klank

o --> ie

ij --> ee

i --> o

e --> a

lopen --> liep

schrijven --> schreef

beginnen --> begon

lezen --> las

Voltooid deelwoord

Handeling is gebeurd of gedaan. Vaak gepaard met hebben, zijn of worden. 

Schrijf zo kort en eenvoudig mogelijk.	Ik had nog nooit zo ver gelopen.
Maak langer om te horen of je een -t of -d schrijft.	Vannacht zijn er twee bomen omgewaaid . Het dak heeft gelekt.
Gebruik de regel van 't ex-kofschip.	Zie hierboven.
Geen extra voorvoegsel.	Je had me toch niet geloofd.
Scheidbare werkwoorden.	Moet werkwoordspelling worden afgeschaft?
Soms ge- .ervoor bij samengestelde werkwoorden die niet scheidbaar zijn.	Op dat terrein heb ik gehandbald .
Trema bij klinkerbotsing.	Die opmerking heeft hem nogal geërgerd .

Onvoltooid deelwoord

Handeling is nog bezig. Te herkennen aan -nde.

Hele werkwoord +d.	Fluitend won ze de wedstrijd. Uit het niets opdoemend kwam de boot recht op ons af.
Soms hele werkwoord +de.	Leraar zijnde wil je het goede voorbeeld geven. Al pratende vergaten ze de tijd.

Engelse werkwoorden

Verwerking

Je maakt een mindmap die je begin volgende les in je groepje presenteert. 

Maak 7 groepjes van 4 personen. 

Groepje 1: Meervoudsvorming (blz 176-177)

Groepje 2: Bijvoeglijk naamwoord (blz 178-179)

Groepje 3: Werkwoordspelling tegenwoordige tijd (blz 180)

Groepje 4: Werkwoordspelling verleden tijd (blz 181)

Groepje 5: Voltooid deelwoord (blz 182)

Groepje 6: Onvoltooid deelwoord + onregelmatig werkwoord (blz 182-183)

Groepje 7: Engelse werkwoorden (blz 183)

Je gebruikt je handboek als referentie en noteert/tekent alle theorie georganiseerd op je mindmap. Ook noteer je heldere voorbeelden (niet uit het boek!) waarin je de theorie uitlegt. 

Welke leerdoelen beheers je nu?

Deze leerdoelen beheers ik nu al

Deze leerdoelen beheers ik nog niet. Dus ga ik hier nog mee verder oefenen/lezen. Anders vraag ik hulp aan de docent.

Je weet wat de regels zijn voor het spellen van werkwoorden;

Je weet hoe je het meervoud maakt;

Je weet hoe je het bijvoeglijk naamwoord kan schrijven.