4hh: 7.7, 7.8, 7.9

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom!

Pak alvast: leesboek en laptop

Laptops blijven dicht

Deze les

Lezen

§7.7, 7.8, 7.9

Lesdoelen

Aan het eind van de les...

... kan je samenstellingen correct spellen;

... weet je wanneer je woorden aan elkaar of los schrijft;

... weet je wanneer je een liggend streepje gebruikt.

Aan de slag

• Par. 7.7, 7.8, 7.9
• Theorie doorlezen en oefenen met opdrachten in de online methode
• Of meeluisteren naar een paar onderdelen uit de theorie

§7 Tussenklank in samenstellingen

• Twee woorden (of meer) aan elkaar geplakt = een samenstelling: achter + licht = achterlicht
• Soms moet je tussen die twee woorden tussenletters toevoegen: (e)n, e of s.

Soms -en 

• Linkerdeel is een zelfstandig naamwoord dat alleen een meervoud op -en:
  berenkuil, vriendendienst, muizenval

Alleen een -e

• Linkerdeel heeft geen meervoud:
  roggebrood, rijstepap
• Linkerdeel verwijst naar iets waar er maar één van is:
  zonnestraal
• Linkerdeel heeft (ook) een meervoud op -s:
  aspergesoep of aspergensoep? ziektekiem of ziektenkiem?
• 2 asperges | 2 ziekten of ziektes
• Linkerdeel is geen zelfstandig naamwoord: blindedarm, huilebalk
• Linkerdeel versterkt een bijvoeglijk naamwoord: boordevol

Een -s toevoegen

• Als je een -s- hoort, dan schrijf je die ook:
  machtsvertoon, passagierslijst
• Soms begint het tweede deel met een s-klank
• Test: vervang het tweede deel door een woord dat niet met een s-klank begint. Schrijf de -s- alleen als je hem bij de vervanging hoort:
  machtsstrijd, want machtsvertoon
  passagiersschip, want passagierslijst

§9 liggend streepje: weglatingsteken

• Zet een streepje op de plek waar een deel van een woord is weggelaten: 
• hoofdzaken en bijzaken > hoofd- en bijzaken;
• scheikundedocenten en -studenten; keel-, neus- en oorarts.
• Maar: lager en voortgezet onderwijs
• Woorddeel alleen weglaten als het in beide woorden dezelfde betekenis heeft. Dus niet: kranten- en koffiekoppen.

Aan de slag

• Par. 7.7, 7.8, 7.9
• Theorie doorlezen en oefenen met opdrachten in de online methode

Vooruitblik

Volgende les: par. 7.12 en herhalen formuleren

Woensdag 8 januari: klassenboek uit en boekgesprekken in de les