10-1,2,3: Tekstverbanden en signaalwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Tekstverbanden

Tussen woorden, zinnen en alinea's bestaat een verband. Dit noemen we een tekstverband.
Zonder tekstverbanden is je tekst niet 'stevig'.

Welke signaalwoorden ken je?

De soorten tekstverbanden:

Chronologisch verband

geeft de gebeurtenissen in de juiste tijdsvolgorde aan.

Gisteren zijn we eerst naar de supermarkt gegaan om boodschappen te doen. 

Toen gingen we naar de supermarkt om boodschappen te doen

Chronologisch verband 

Signaalwoorden

daarna, dan, eens, eerst, inmiddels, intussen, later, nadat, nu, ooit, terwijl, toen, uiteindelijk, vervolgens, voordat, vroeger

Voorbeeld

Toen we terugkwamen van vakantie, bleek dat er was ingebroken

Concluderend verband

trekt de auteur een conclusie uit eerdere informatie in de tekst.

Al met al kunnen we concluderen dat vapen ongezond is.

Dus we kunnen stellen dat vapen ongezond is.

Concluderend verband

al met al, concluderend, daarom, dat houdt in, dus 

Opsommend verband

worden bepaalde zaken achter elkaar beschreven.

Opsommend verband

bovendien, daarnaast, en, niet alleen ... (maar) ook, om te beginnen, ook (nog), ten eerste, ten tweede, ten slotte, verder, vervolgens

Ik vind dat we hier goed naar moeten kijken. Ten eerste heeft het invloed op de sfeer in de klas. Bovendien zorgt het voor veel onrust. 

Tegenstellend verband

laat tegenovergestelde zaken zien.

Tegenstellend verband

aan de ene kant … aan de andere kant, (daar staat) tegenover, daarentegen, echter, hoewel, maar, ofschoon, ondanks dat, toch

Hoewel de Tweede Kamer hier nog over moet debatteren, lijkt er een meerderheid voor dit wetsvoorstel te zijn.

Toelichtend verband

wordt extra informatie bij een onderwerp gegeven, vaak in de vorm van een voorbeeld.

Toelichtend verband

als, bijvoorbeeld, denk (maar) aan, neem nou, zo, zoals

Dat hebben we in het verleden al eerder gezien. Denk maar aan 9/11. 

Toch vrezen wij voor onze banen.
Welk tekstverband is het?

1. Chronologisch
2. Samenvattend
3. Tegenstellend
4. Opsommend

Ter illustratie wil ik u het volgende laten zien.
Welk tekstverband is dit?

1. Toelichtend
2. Opsommend
3. Tegenstellend
4. Chronologisch

Ik ben niet naar school geweest, want ik was ziek.
Wat is het signaalwoord?

1. ik
2. niet
3. geweest
4. want

Ik ben niet naar school geweest, want ik was ziek.
Welk tekstverband is dit?

1. concluderend
2. opsommend
3. tegenstellend
4. toelichtend

Eerst moet je goed sparen. Daarna kun je de nieuwe Iphone kopen en vervolgens kun je die game weer spelen. Noteer de signaalwoorden

Eerst moet je goed sparen. Daarna kun je de nieuwe Iphone kopen en vervolgens kun je die game weer spelen.

1. Chronologisch
2. Opsommend
3. Tegenstellend
4. Toelichtend

Maken/huiswerk

Havo: blz. 10 opdracht 1, 3 en 5

Vwo: blz. 11 opdracht 1, 5 en 7

Woensdag

Welkom!

Neem blz. 18 alvast voor je en lees de groene theorie. Maak eventueel aantekeningen en markeer belangrijke punten. Dit komt terug in de toets!

Leg ook jouw huiswerk open klaar.

Doel-middelverband

Een doel-middelverband geeft aan welk middel wordt gebruikt om een bepaald doel te bereiken.

Signaalwoorden: opdat, zodat, om te, door middel van, met behulp van

Pizzadeeg moet je minstens tien minuten kneden, zodat het mooi soepel en elastisch wordt.

Oorzakelijk verband

Een oorzakelijk verband laat zien waardoor iets gebeurt. Je hebt hier zelf geen invloed op. 

Bijbehorende signaalwoorden: 

doordat, daardoor, als gevolg van, dat komt door, het gevolg is, dus, dankzij, door te

'Vandaag werd ik op de fiets aangehouden door de politie. Daardoor kwam ik te laat op school.'

Redengevend verband

• Een redengevend verband geeft aan waarom iemand iets doet of vindt.
• Signaalwoorden o.a.: daarom, want, omdat
• Voorbeeld: Paul wast de auto, omdat hij daar geld voor krijgt.

Samenvattend verband

Een samenvattend verband geeft informatie uit de tekst op een verkorte manier.

signaalwoorden: kortom, samengevat, met andere woorden etc.

Samenvattend verband

signaalwoorden	voorbeeld
kortom, om kort te gaan, samenvattend, al met al	Kortom, ik ga naar de supermarkt.

Welk tekstverband herken je? 'Kortom, dit was de herhaling over tekstverbanden en signaalwoorden.'

1. Doel-middelverband
2. Vergelijkend verband
3. Samenvattend verband
4. Concluderend verband

Vergelijkend verband

Een vergelijkend verband geeft aan

dat er dingen met elkaar vergeleken worden.

Er wordt een verschil of overeenkomst genoemd.

Vergelijkend verband

signaalwoorden	voorbeeld
net zoals, evenals, vergeleken met	Ik ga op vakantie naar Frankrijk, net zoals Liesje.

Maken/huiswerk

Blz. 18: opdracht 3, 5 en 8

Klaar? Online methode:

Cursus 1 §1 herhaling leerjaar 1 hv