2.3 - A - Het bestuur: Athene en Sparta

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Je loopt rustig naar je plek toe

Je pakt je laptop en je boeken voor je

Ga naar www.lessonup.app en log in met de code  

2.2 Het leven in een Griekse stadstaat

Planning

• Leerdoelen
  
• Burgerrecht
• Bestuursvormen
• Bestuur in Athene
• Zelfstandig werken
• Afsluiting

Huiswerkdoelen

Je kunt het verschil uitleggen tussen een aristocratie en een oligarchie.

Leerdoelen

• Je kunt vijf bestuursvormen uitleggen en herkennen. 
  
  
• Je kunt uitleggen hoe het bestuur in Athene was. 
  
  
• Je kunt het begrip ostrascisme uitleggen. 

Burgerrecht 

• Burgerrecht: recht dat gegeven was aan bewoners van een polis die land bezaten.
  Burgerrecht is meepraten in bestuur. 
  
  
• Athene: rijke vrije mannen met wapenuitrusting.
  
  
• Sparta: mannen die militaire training en dienstplicht volbrachten
  
  
• Arme vrije mannen, vrouwen en  slaven.

Monarchie

• Het volk wordt bestuurd door een erfelijke koning.
  
  
• Koning wordt bijgestaan door een raad ouderlingen

Aristocratie

• In ruil voor bescherming polis krijgt adel inspraak in bestuur. 
  
  
• Adel kwam een paar keer per jaar bijeen om beslissingen te nemen. 

Oligarchie

• De polis wordt bestuurd door een paar mensen.
  
  
• Oligos betekent weinig.
  
  
• Het gaat niet om of je van adel bent, maar om je bezit.

Tirannie

• Een man grijpt alle macht.
  
  
  
• Tiran is een alleenheerser.

Democratie

• Het volk is aan de macht.
  
  
• Het volk komt bijeen in vergaderingen om te stemmen over beslissingen. 

Bestuur in Athene  (1)

• Koning, aristocratie, tirannie, democratie. 
  
  
• Gewone burgers moesten vechten in leger, in ruil daarvoor wilden zij inspraak in bestuur.
  
  
• Kleisthenes: alle mannen ouder dan 18 met Griekse burgerrecht mochten stemmen in volksvergadering,
  
  
• Volksvergadering kwam 40 keer bijeen.

Bestuur in Athene  (2)

• Arme mannen konden zich het niet veroorloven  om naar volksvergadering te gaan.
  
  
• Perikles: burgers kregen een vergoeding voor het bezoeken volksvergadering. 
  
  
• Ostracisme: volkstemming over wie de meeste macht had. Die persoon werd  voor lange tijd verbannen. 

Bestuur in Athene  (3)

• Volksvergadering
  - Goedkeuren van wetten 
  - Beslissen over oorlog en vrede
• Raad van 500
  - Voorbereiden van wetten
  - Twee keer deelnemen aan deze raad. 
• Dagelijkse bestuur
  - 50 personen 
  - Worden gekozen door raad van 500

• 10 Strategen (generaals)
  - Gekozen door volksvergadering voor één jaar.
  - Geven leiding aan leger en vloot.
• Rechters
  - gekozen via loting door volksvergadering
  - Straffen mensen die zich niet aan de wet houden. 

Bestuur van Sparta (1)

• Twee erfelijke koningen:
  - Leger aanvoeren
  - Priester/rechtspreken
  - Twee koningen zodat niet één de macht kon grijpen. 

• Volksvergadering:
  -  Alleen mannen die ouder waren dan 30.
  - Kozen 5 mannen voor het dagelijks bestuur.
  

Bestuur van Sparta (2) 

• Raad van ouderlingen:
  - Mannen ouder dan 60
  - Gaven raad aan dagelijkse bestuur en koningen.
  
  
• In praktijk volgde de volksvergadering altijd het advies van de de raad van ouderlingen. 

Zelfstandig werken

• Lees 'Verschillende soorten bestuur'  en  'Bestuur in Athene'  uit je handboek. 
  
  
• Maak opdracht 3, 4 en opdracht 8 uit je werkboek. 
  
  
• Gezamenlijk bespreken.

Leerdoelen

• Je kunt vier bestuursvormen uitleggen en herkennen. 
  
  
• Je kunt uitleggen hoe het bestuur in Athene was. 
  
  
• Je kunt het begrip ostrascisme uitleggen. 

De volgende les

• Bestuur in Sparta.
• Oorzaak en gevolg.
  
• Moet het huiswerk van paragraaf 2.3 af zijn.