Voor Chandni, Tiana, Urmie en Trudy

Nederlands

Docent: Alice Ploeg. 

[e-mail]

Nederlands Centraal Examen

Instellingsexamens (IE):

a. Presentatie

b. Gesprek voeren/discussie stellingen

c. Brief schrijven

Centrale Examens (CE):  2021

d. Lezen en luisteren

Cijfers:

a. 6

b. 7

c. 5

---------------

6+7+5=18 : 3= 6

d. 7           6+7=13    13:2= 6,5

Begrijpend lezen: 

• Kijk naar de bronvermelding.
• Wat is de vorm van de tekst? Tekstvorm.
• Wat is het doel van de tekst? Tekstdoel.
• Objectief
  
• Subjectief
  

De bron is een website.

De bron is een krant.

De bron is een weblog.

 De bron is een website.

Tekstvorm

Tekstvorm: De vorm waarin de tekst is gegoten.

Voorbeeld:  

• Iemand wil delen hoe lekker hij brownies kan bakken. Hij doet dat d.m.v. een blog (=bron),  de vorm is een recept. 
• Iemand wil een verhaal delen. De bron is een  krant, de vorm is een artikel. 
• Iemand wil reclame maken voor zijn elektrische fietsen. De bron is een folder, de vorm is een advertentie. 

Schrijfdoelen

https://www.youtube.com/watch?v=6gBCD5EuayU

Begrijpend lezen:

• Kijk naar de bronvermelding.
• Wat is de vorm van de tekst? Tekstvorm.
• Wat is het doel van de tekst? Tekstdoel.
• Objectief
  
• Subjectief
  
• Fictie
• Non-fictie

Objectief

• Onderzoek
• Er zijn data verzameld.
• Feiten (schoolkennis)
• Onpartijdig

• Het is te controleren.

Subjectief

• Mening
• Een gevoel
• Een ervaring

• Niet te controleren.

Fictie

Een verhaal of gedachtegang, die zich hoofdzakelijk in de fantasie van de auteur en de lezer afspeelt.

• roman, sprookje, poëzie, toneelstuk, film, stripverhaal

Non-fictie

Informatieve teksten of beelden die betrekking hebben op de werkelijkheid.

• algemene informatieve boeken, woordenboeken, wetenschappelijke werken, studieboeken en reisgidsen Ook artikelen in kranten en tijdschriften worden tot de non-fictie gerekend.
  

Samenvatting; Waar moet je op letten in een tekt? 

Bronvermelding: Komt de tekst uit een krant? Uit een folder? Uit een reportage? Een boek? 

Tekstvorm: De manier waarop de tekst bereikbaar is. Bijvoorbeeld: een webtekst, boek, krant of nieuwsbericht. 

Tekstdoel: Het uiteindelijke doel, bijvoorbeeld informeren of overtuigen.

Fictie= Fantasie         Non-Fictie= Informatieve teksten 

Titel: Geeft aan  waar het artikel over gaat.

Inleiding: Introductie onderwerp.

Alinea: De tekst tussen de witregels, noemen we alinea. 

Deelonderwerpen: Deze staan in aparte alinea's.  

Kernzin: De belangrijkste zin van een alinea; eerste, tweede of laatste zin. 

Hoofdgedachte: De belangrijkste gedachte die de schrijver over het onderwerp heeft. Bestaat uit één of twee zinnen. 

Tussenkopje: De titel van een alinea. (Titel van de tekst is geen tussenkopje)

Tip

Bekijk eerst de hele tekst. 

• Wat is de bron? 
• Bepaal tekstsoort en tekstdoel.
• Wat is de titel? 
• Wat zijn de titels van de tussenkopjes? 

• Lees de vragen.
• Bekijk bij welk stukjes tekst de vraag hoort en lees die alinea. 

Tekstverbanden

Je moet informatie in verschillende tekstdelen met elkaar vergelijken en aangeven of er samenhang tussen zit.

Oorzaak – gevolg

Probleem – oplossing

Uitleg – voorbeeld

Tekstverbanden  en signaalwoorden

1. Tegenstelling: maar, toch, echter, daarentegen, hoewel, enerzijds...anderzijds

2. Opsomming: en, bovendien, verder, ten eerste...ten tweede, ook, ten slotte, daarnaast, niet allen...maar ook, tevens, vervolgens, zowel...als

3. Samenvatting: kortom, al met al, alles bij elkaar genomen

4. Conclusie: dus, hieruit volgt, dan ook

5. Vergelijking: zoals, evenals, net zo, als

6. Toelichting/uitleg: zo, zoals, bijvoorbeeld, ter illustratie, met andere woorden, dat wil zeggen

7. Voorwaarde: als, indien, mits, tenzij, in het geval dat, wanneer

8. Tijd/chronologie: vroeger, nu, eerst, later, nadat, inmiddels, daarna, dan, tijdens

9. Oorzaak-gevolg: doordat, waardoor, daardoor, te danken/te wijten aan, zodat

10. Reden-verklaring: omdat, daarom, want, namelijk, immers, aangezien

11. Doel-middel: om, daartoe, opdat, om te, met behulp van, door middel van

Voorbeelden: 

1. Doordat er een fout in de rapportage stond,

    had mevrouw geen medicijnen gekregen.

Het tekstverband is: oorzaak-gevolg. 

2. Kortom, het is de bedoeling om de communicatie op de

    afdeling te verbeteren.

Het tekstverband is: samenvatting

3. De nieuwe regels moeten nog goedgekeurd

    worden. Bovendien moet de OR er ook nog

    naar kijken. Het tekstverband is: opsomming

Verwijswoorden

Verwijswoorden helpen je een tekst te begrijpen.

• Woorden die naar een persoon verwijzen: ik, me, jij, ons, haar, zij.                     De docent? Hij is aan het lesgeven.
• Woorden die naar dingen of zaken verwijzen: het, hem, haar, ze.                  De sleutels? Ze liggen daar.
  
• Woorden die naar iets of iemand dichtbij verwijzen: deze, dit.                        Deze fiets (de) en dit huis (het)
  
• Woorden die naar iets of iemand ver weg verwijzen: die, dat.                        Die fiets (de) en dat huis (het).
  

Verwijswoorden 

• Een verwijswoord verwijst naar iets of iemand anders in de tekst. 
• Het-woorden krijgen dat: Het huis dat leeg staat. Een kind dat slaapt.
• De-woorden krijgen die: De scooter die rechts staat. De man die lacht. 
• Het verwijswoord zorgt ervoor dat je niet twee keer hetzelfde woord op hoeft te schrijven. 
• hij, zij, het , hun, er. 

Voorbeeld: Jan schrijft een artikel. Hij heeft het al bijna af. (Hij verwijst naar Jan, het verwijst naar een artikel)

Beeldspraak

• Bij een beeldspraak wordt er een beeld beschreven, de tekst is figuurlijk en niet letterlijk. Door beeldspraak komt de boodschap vaak krachtiger over. 
• Zo moe als een hond. 
• Veel studenten wonen in een zwijnenstal.

Weet jij wat de volgende uitdrukkingen betekenen? Trek lijnen van de uitdrukkingen naar de juiste betekenis

Een gat in de dag slapen.

Ergens een nachtje over  willen slapen.

Hij stond te slapen.

Slapen als een roos.

Slapend rijk worden.

er eerst over willen nadenken

erg vast en heerlijk slapen

veel geld verdienen zonder er iets voor te moeten doen

lang doorslapen

hij lette niet op

Weet jij wat de volgende beeldspraken betekenen? Trek lijnen van de beeldspraak naar de juiste betekenis

Een appeltje met iemand te schillen hebben.

zijn/haar oogappel zijn.

Een zuurpruim zijn.

Je kunt appels niet met peren vergelijken.

Groeien als kool.

iemands lieveling zijn.

twee totaal verschillende dingen vergelijken

Snel groeien.

Nog een vervelend onderwerp bespreken met iemand

heel chagrijnig.

Hoe ga je te werk met meerkeuzevragen? 

 Bij lezen:

a. Lees de vraag.

b. Lees het tekstgedeelte waar je het antwoord

      kunt vinden.

c. Bedenk zelf een antwoord.

d. Vergelijk jouw antwoord met de

      alternatieven.

e. Je kunt ook foute antwoorden wegstrepen.

Hoe ga je te werk met meerkeuzevragen?

  Bij luisteren:

  a. Lees de vraag.

  b. Lees de antwoorden.

  c. Ga luisteren en kies het juiste antwoord.

Door eerst de antwoorden te lezen, kun je gerichter luisteren. Bij luisteren worden er namelijk veel bijzaken vermeld.