les 29: standaardtekststructuur + les 30: hoofd- en bijzaken

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Welkom

Pak je leesboek en ga stillezen 

Wat gaan we doen?

Les 29: standaardtekststructuur 

Het herkennen van de tekststructuur kan je helpen bij het lezen van een tekst.

Les 30: hoofd- en bijzaken 

Het onderscheiden van hoofd- en bijzaken zorgt voor een beter tekstbegrip.

Slaap je met een ventilator aan? Stop daar dan heel snel mee 

[1] Nog nooit was het zo heet in Nederland en dat zorgt voor slapeloze nachten. Wanhopig zijn we op zoek naar manieren om de slaapkamer koel te krijgen. Het is vaak verleidelijk om dan een ventilator naast je bed te plaatsen. Toch is het beter voor je gezondheid om op zoek te gaan naar andere manieren om jezelf te koelen.

[2] Het apparaat verspreidt namelijk niet alleen koude lucht. Ook stof en pollen worden door een ventilator door je kamer heen geblazen. Zeker als je last hebt van hooikoorts, astma of allergieën is dit bijzonder slecht voor je. [3] Zo’n ventilator is ook slecht voor je huid en ogen. Doordat de lucht constant in beweging is, krijg je te maken met uitdroging. Ook je neus houdt daar niet van en gaat daarom extra slijm aanmaken. Je ontwaakt de volgende dag dus ook nog eens met een verstopte neus.

[4] Door de koude lucht gaan daarnaast je spieren verkrampen. Dat is voor even niet zo erg, maar een hele nacht kan vervelende gevolgen hebben. Zo kun je de volgende dag wakker worden met een stijve nek.

[5] Dus als je geen zin hebt om wakker te worden met een neus vol snot, een stijve nek en jeukende ogen, dan kun je de ventilator beter uitzetten en op zoek gaan naar een andere manier om de hitte te verslaan.

Tekststructuur

Inleiding

Kern

Slot

Tekststructuur

Inleiding: onderwerp tekst, nieuwsgierig maken, introduceert waar de tekst over gaat. 

Kern: middenstuk van een tekst met achtergrondinformatie, uitwerking, argumenten, meningen. 

Vaak meerdere alinea's. Denk ook aan kernzinnen! 

Slot: conclusie, samenvatting, prikkelende stelling

Kernzin

De belangrijkste zin uit de alinea. 

Is vaak de 1e, 2e of laatste zin uit alinea. 

Slaap je met een ventilator aan? Stop daar dan heel snel mee 

[1] Nog nooit was het zo heet in Nederland en dat zorgt voor slapeloze nachten. Wanhopig zijn we op zoek naar manieren om de slaapkamer koel te krijgen. Het is vaak verleidelijk om dan een ventilator naast je bed te plaatsen. Toch is het beter voor je gezondheid om op zoek te gaan naar andere manieren om jezelf te koelen.

[2] Het apparaat verspreidt namelijk niet alleen koude lucht. Ook stof en pollen worden door een ventilator door je kamer heen geblazen. Zeker als je last hebt van hooikoorts, astma of allergieën is dit bijzonder slecht voor je. [3] Zo’n ventilator is ook slecht voor je huid en ogen. Doordat de lucht constant in beweging is, krijg je te maken met uitdroging. Ook je neus houdt daar niet van en gaat daarom extra slijm aanmaken. Je ontwaakt de volgende dag dus ook nog eens met een verstopte neus.

[4] Door de koude lucht gaan daarnaast je spieren verkrampen. Dat is voor even niet zo erg, maar een hele nacht kan vervelende gevolgen hebben. Zo kun je de volgende dag wakker worden met een stijve nek.

[5] Dus als je geen zin hebt om wakker te worden met een neus vol snot, een stijve nek en jeukende ogen, dan kun je de ventilator beter uitzetten en op zoek gaan naar een andere manier om de hitte te verslaan.

Aan de slag: les 29

Maak opdracht: 1 t/m 9 

Klaar? Kijk na! 

Niet af? Dan is het huiswerk! 

De president nam deel aan het congres over klimaatverandering met veertig andere landen. Hij at hier ook een broodje gezond.

Hoofd- en bijzaken: les 30

Hoofdzaak: alle belangrijke informatie bij een onderwerp

Bijzaak: minder belangrijke informatie 

Hoofdzaken

Hoofdzaken:

• nodig voor tekstbegrip
• in inleiding, slot, kernzinnen en in titels en tussenkopjes
• hoofdgedachte 

Hoofdgedachte: een samenvatting van de tekst in 1 zin

Bijzaken

Bijzaken:

• minder belangrijke onderdelen
• makkelijk weg te laten

Een voorbeeld is vaak een bijzaak. Een toelichting ook. 

Wat is hoofdzaak? Wat is bijzaak?

De remake van The Lion King brengt wereldwijd een miljard dollar op.

Vorige week stond de teller van Aladdin ook op dit bedrag.

De film ging in Nederland op 17 juli in première.

Aan de slag: les 30

Maak opdracht: 1 t/m 6

Klaar? Kijk na! 

De rest van deze les maken we volgende week